Part of the debate – Senedd Cymru am 4:16 pm ar 27 Mehefin 2018.
Diolch i Mick Antoniw am gyflwyno'r ddadl heddiw. Rydym yn trafod llawer o feysydd tebyg i'r hyn a drafodwyd yn y ddadl gan Aelod unigol y cymerodd Mick ran ynddi hefyd, gyda phobl eraill, felly nid wyf am ailadrodd popeth a ddywedais bryd hynny—mae'r rhan fwyaf o'r pwyntiau yn dal yn ddilys. Yn UKIP rydym yn cytuno'n fras â'r egwyddor o gyfyngu'n ddifrifol ar lesddeiliadaeth ar gyfer tai a adeiladir o'r newydd yn y dyfodol, sef yr hyn y mae Mick yn ceisio ei gyflawni, ac mae'n broblem go iawn. Diwygiwyd lesddaliadau yng Nghymru yn ystod y 1950au, ond rydym yn gwybod bod lesddaliadau'n sleifio'n ôl. Dyfynnodd Mick y ffigur o 200,000 o gartrefi lesddaliad yng Nghymru, felly rydym yn cytuno ei bod yn broblem a byddai'n dda pe gallem ymdrin â hi mewn ffordd ystyrlon. Gwn fod Llywodraeth Cymru wedi ystyried hyn a bod rhai camau yn yr arfaeth, felly bydd yn ddiddorol clywed beth sydd ganddynt i'w ddweud heddiw.
I ddychwelyd at ystyriaethau perthnasol sy'n deillio o'r broblem hon, soniodd John Griffiths am renti tir yn codi. Mae yna broblem hefyd gyda'r gwahaniaeth sylweddol mewn prisiadau tai pan fyddant yn mynd ar y farchnad, os oes gwahaniaethau rhwng rhywun sy'n berchen ar rydd-ddaliad a rhywun arall drws nesaf sy'n berchen ar lesddaliad. I ddangos hynny, mae gennyf etholwr yng Nghwm Cynon a werthodd ei thŷ yn y pen draw am £110,000 am mai lesddeiliad yn unig oedd hi, er bod eiddo arall yn yr un stryd yn mynd am £140,000, sy'n golled sylweddol. Nid oedd yr unigolyn yn sylweddoli pan brynodd ei heiddo beth oedd lesddaliad hyd yn oed, felly mae hynny'n ein harwain at fater cysylltiedig addysg ariannol a helpu i sicrhau bod pobl yn gwybod beth y maent yn ymrwymo iddo pan fyddant yn cael cytundeb morgais yn y lle cyntaf.
I gloi, rydym yn cefnogi'r egwyddorion sy'n sail i'r cynnig hwn, ac rydym yn hapus i'w gefnogi heddiw. Diolch yn fawr iawn.