6. A wnaiff Ysgrifennydd y Cabinet ddatganiad am ymgynghoriad Llywodraeth Cymru ar y cynnig i gyfuno ac adolygu is-ddeddfwriaeth dosbarthiadau defnydd a datblygu cyffredinol a ganiateir? OAQ52507

Diolch. Mae'r ymgynghoriad, sy'n cael ei lywio gan ymchwil, yn cynnig diweddaru'r Gorchymyn dosbarthiadau defnydd, yn enwedig at ddefnydd manwerthu. Mae'n cynnwys newidiadau ategol i hawliau datblygu a ganiateir ac yn argymell hawliau newydd i gefnogi'r broses o gyflwyno pwyntiau gwefru ceir trydan, rhwydweithiau telathrebu'r genhedlaeth nesaf a datblygu ynni adnewyddadwy, heb fod angen cais cynllunio.

Mi fyddwch chi'n ymwybodol mai Gwynedd ydy'r ardal efo'r mwyaf o ail gartrefi ym Mhrydain, tua 5,000 i gyd. O ganlyniad, mae pobl leol yn cael eu prisio allan o'r farchnad dai, gan achosi argyfwng mewn nifer o gymunedau. Gan fod Llywodraeth Cymru wrthi'n ymgynghori ar ddiwygio is-ddeddfwriaeth cynllunio, sy'n cynnwys y rheolau yn ymwneud â dosbarthiadau defnydd, a'r gofynion ar gyfer newid defnydd, a fyddwch chi'n fodlon edrych ar y mater o ddefnyddio'r drefn gynllunio i geisio rheoli ychydig ar y farchnad tai haf? Wrth lunio'r cynigion drafft, a wnaethoch chi ystyried y posibilrwydd o gyflwyno gofyniad a fyddai'n golygu bod angen caniatâd cynllunio cyn i dai annedd gael eu defnyddio neu eu trosi yn ail gartrefi? A wnewch chi ymrwymo i edrych ar hyn ac i weithredu ar hynny wrth lunio'ch cynigion terfynol, fel ffordd o reoli prisiau'r farchnad dai? Diolch.

Diolch. Credaf fod Llywodraeth Cymru wedi darparu dull amgen o fynd i'r afael â'r materion sy'n gysylltiedig ag ail gartrefi. Fe fyddwch yn gwybod am Ddeddf Tai (Cymru) 2014. Rydym wedi darparu pwerau disgresiwn i awdurdodau lleol yng Nghymru mewn perthynas â phremiymau'r dreth gyngor, er enghraifft. Mae angen inni fod yn ystyriol iawn hefyd—o gofio eich cwestiwn—mae angen inni fod yn ystyriol iawn, yn fy marn i, o ganlyniadau ariannol anfwriadol yn sgil cyflwyno dosbarth defnydd newydd. Ni fuaswn yn dymuno cynyddu gwerth presennol ail gartrefi gan leihau gwerth cartrefi nad ydynt yn ail gartrefi, gan y credaf y byddai hwnnw'n ganlyniad anfwriadol.

Ysgrifennydd y Cabinet, a gaf fi groesawu'r rhan honno o'r ymgynghoriad sy'n cynnig ailstrwythuro'r system dosbarth defnydd i ddarparu mwy o amddiffyniadau i dafarndai mewn ffordd debyg i'r hyn a wneir yn Lloegr? Rydym wedi colli oddeutu 17 y cant o'n tafarndai ers y flwyddyn 2000. Yn Lloegr, ceir amddiffyniadau pellach yn y system gynllunio lle rhoddir saib ar y broses o gael gwared ar asedau sydd o werth i'r gymuned, cynllun sy'n fwy adnabyddus fel hawl y gymuned i brynu. A ydych o'r farn y dylid cyflwyno system debyg yng Nghymru fel rhan o'r cynllun hwn?

Mae David Melding yn nodi bod yr ymgynghoriad yn cynnig newidiadau deddfwriaethol i helpu i atal newid defnydd neu ddymchwel tafarn heb gael caniatâd cynllunio yn gyntaf. Yn sicr, pan ddaw'r ymgynghoriad i ben—rwyf wedi ymestyn yr ymgynghoriad am oddeutu pum wythnos, rwy'n credu—gallwn weld a fydd cynigion o'r fath yn cael eu cyflwyno.