Rwy’n ddiolchgar, Llywydd, am y sylwadau. A gaf i ddweud hyn? Dydw i erioed wedi dadlau o blaid dull gweithredu unffurf i ddiwygio llywodraeth leol a dydw i erioed wedi dadlau bod, o reidrwydd, cynghorau mawr iawn bob amser yn beth da. A dweud y gwir, os edrychwch chi ar sail lawer ehangach na dim ond Cymru, fe welwch chi nad yw’r cynghorau a oedd yn cael eu cynnig yn y Papur Gwyrdd yn fawr eu hunain. Dydy’r rhain ddim yn sefydliadau mawr iawn. Mae llawer o'r awdurdodau lleol ar draws y ffin yn Lloegr yn llawer mwy na'r awdurdodau a oedd yn cael eu cynnig yma, felly dydyn ni ddim yn sôn am sefydliadau mawr iawn.

Yr hyn yr wyf i’n poeni amdano yw creu sefydliadau sy'n gynaliadwy, ac rwy’n meddwl ei bod hi’n deg dweud—a dydw i heb glywed dadl eto y prynhawn yma, ac yn sicr dydw i heb glywed dadl yn ystod y misoedd diwethaf—bod y 22 o awdurdodau lleol sydd gennym ni ar hyn o bryd yng Nghymru yn strwythur cynaliadwy. Does neb yn dadlau o blaid 22 awdurdod lleol. Rydych chi’n tueddu i weld bod pobl yn dadlau o blaid, 'Fy awdurdod lleol i, ac rwy’n cytuno ag uno ym mhen arall y wlad.' Dyna beth rydych chi’n tueddu i’w weld yn y ddadl hon. Rwy’n meddwl bod angen dadl fwy aeddfed arnom ni, ac rwy’n credu bod angen dadl sy'n seiliedig ar y dinesydd ac yn seiliedig yn y dinesydd, nid yn seiliedig ar beth allai fod yn gyfleus i wleidyddion a beth y gellid ei alw'n ddosbarth gwleidyddol. Felly, rwy’n meddwl y dylem ni seilio ein dadl ar yr hyn sy’n iawn ac sy'n briodol i ddinasyddion y wlad hon ac nid yn yr hyn sydd hawsaf i ni ein hunain.

Wna’i ddim ateb y cwestiwn na rhoi unrhyw sicrwydd ynglŷn â dyfodol Bro Morgannwg, Llywydd. Nid fy lle i yw gwneud hynny. Mae'n ymddangos braidd yn rhyfedd i ddechrau proses o ddadl a thrafod drwy nodi cyfres gyfan o fuchod cysegredig ar ddechrau'r broses honno. Wna’i ddim gwneud hynny. Yr hyn y byddwn i’n ceisio ei wneud yw dweud bod yr Aelod yn hollol iawn yn ei farn bod hyn wedi bod yn digwydd ers cryn amser. Mae wedi bod yn digwydd ers bron i 20 mlynedd. Y pwynt a wneuthum—a chyfeiriodd llefarydd Plaid Cymru at hyn yn ei chyfraniad—y pwynt yr oeddwn yn ceisio ei wneud yn fy araith yn Llandudno ychydig wythnosau'n ôl yw nad oes perthynas aeddfed wedi bod rhwng y lle hwn a llywodraeth leol a rhannau eraill o’r sector cyhoeddus ers sefydlu'r Llywodraeth ddatganoledig yn 1999. Ac mae'n gyfrifoldeb ar bob rhan i sicrhau ein bod ni’n datblygu perthynas fwy aeddfed. Dydw i ddim yn ceisio bwrw bai am hyn na phwyntio bysedd. Yr hyn yr wyf i’n ceisio ei ddweud yw bod llawer o gyfleoedd a llawer o gynigion ar gyfer newid wedi bod dros flynyddoedd lawer, ond am bob math o wahanol resymau rydym ni’n dal i gael y ddadl hon, a byddwn ni’n parhau—ac rwy’n mynd i fod yn glir iawn am hyn—byddwn ni’n parhau i gael y ddadl hon, a bydd pobl sy'n ein dilyn ni yn y lle hwn yn parhau i gael y ddadl hon, a bydd Gweinidogion yn y dyfodol yn parhau i gael y ddadl hon, oherwydd dydyn ni heb setlo’r materion sylfaenol hyn o ran llywodraethu.

Nes inni wneud setlo’r materion hyn o ran llywodraethu, beth bynnag am Bapurau Gwyn neu Bapurau Gwyrdd, bydd gwlad o 3 miliwn o bobl yn meddwl tybed pam maen nhw’n cael eu llywodraethu gan gynifer o wahanol fudiadau, cyrff a sefydliadau, ac nad yw’n ymddangos bod yr un ohonyn nhw’n siarad ac yn gweithio gyda'i gilydd yn effeithiol. Mae gan bobl Cymru hawl i ddisgwyl bod eu cynrychiolwyr etholedig, ym mha bynnag siambr y maen nhw’n eistedd, yn cymryd y materion hyn o ddifrif ac yn dod o hyd i atebion i'r materion hyn. Nid yw'n ddigon da i unrhyw wleidydd o ba blaid y mae’n ei chynrychioli, neu ym mha bynnag siambr y mae’n eistedd, yn syml anobeithio a chwyno am atebion pobl eraill. Mae'n ddyletswydd ar bob un ohonom i drin y mater hwn yn fwy difrifol na hynny.

Felly, rwy’n gobeithio y gwelwn ni dros y misoedd nesaf raglen i ddiwygio'r sector cyhoeddus sy'n mynd ymhell y tu hwnt i ddadl sych a diffrwyth ynghylch llinellau ar fapiau neu uno awdurdodau unigol neu beidio, ond adolygiad sylfaenol o sut y mae'r sector cyhoeddus yn gweithredu yng Nghymru, sut rydym ni’n cyflenwi gwasanaethau cyhoeddus yng Nghymru, a sut y gallwn ni sicrhau bod ein holl wasanaethau cyhoeddus yng Nghymru yn parhau i fod yn seiliedig ar ddinasyddiaeth, yn seiliedig ar ddinasyddiaeth weithredol a dinasyddiaeth wedi'i grymuso.