A gaf fi ddiolch i Paul am gyflwyno hyn? Fel Cadeirydd y grŵp trawsbleidiol ar awtistiaeth dros nifer o flynyddoedd, gwn fod hon wedi bod yn alwad sylfaenol gan y gymuned awtistiaeth yn gyffredinol. Gyda nifer fawr o bobl ar y sbectrwm, mae eu teuluoedd, eu gofalwyr a'r gweithwyr proffesiynol sy'n gweithio gyda hwy ar y rheng flaen yn galw am hyn mewn niferoedd enfawr.

Rwy'n cydnabod nad yw awtistiaeth yn fater iechyd meddwl nac anhawster dysgu, ac felly mae'n disgyn rhwng y ddwy stôl. Ar hyn o bryd, mae pethau'n annelwig o gwmpas yr ymylon o ganlyniad i'r gwasanaethau gwael a brofir yn rhy aml. Gwn hefyd, o fy ngwaith achos fy hun a fy ngwaith fel cadeirydd y grŵp trawsbleidiol ar awtistiaeth, ac rwy’n tybio bod miliynau lawer o bunnoedd yn cael eu gwastraffu ar wneud hyn yn anghywir, gyda phwysau ar wasanaethau eilaidd a statudol na ddylai fod yno, pan ellid ymdrin â hyn drwy gydweithio effeithiol, cydgynhyrchu, ymyrraeth gynnar ac atal.

Cawsom sesiwn friffio gan Gymdeithas Llywodraeth Leol Cymru cyn y datganiad hwn, sy'n cyfeirio at y cynllun gweithredu strategol newydd, a chredir mai dyma'r unig strategaeth ar gyfer anhwylderau sbectrwm awtistiaeth yn y byd, ond mae hynny'n rhywbeth a glywsom dros flynyddoedd lawer cyn hynny hefyd, ar ôl i'r strategaeth awtistiaeth gychwynnol gael ei lansio. Mewn gwirionedd, bob tro y câi ei chrybwyll, dyna oedd yr honiad, mai dyna oedd y strategaeth gyntaf, ond gwyddom hefyd fod y gymuned wedi dweud wrthym na chafodd fudd ohoni.

Pan arweiniais y ddadl, y pleidleisiodd y Cynulliad hwn drosti, ym mis Ionawr 2015, yn galw am Ddeddf awtistiaeth pan bleidleisiodd y cyfarfod o'i phlaid, cyfeiriais at y cyfarfod o'r grŵp trawsbleidiol y mis Tachwedd blaenorol pan bleidleisiodd y bobl a'i mynychodd, a gynrychiolai gymunedau ledled Cymru gyfan, yn ogystal â grŵp mawr o Aelodau'r Cynulliad, yn unfrydol o blaid galw am Ddeddf awtistiaeth. A ydych yn cytuno â mi felly fod y dystiolaeth a glywsom wedyn yn cadarnhau'r angen am ddeddfwriaeth sylfaenol, pan glywsom gan, er enghraifft, gan Wynedd ac Ynys Môn, a ddywedodd wrthym fod diagnosis yn gwella, ond nad oedd cefnogaeth ar ôl diagnosis ar gael, a bod angen Deddf awtistiaeth i ddiogelu ac atgyfnerthu gwasanaethau a sicrhau cysondeb yn y cymorth? Clywsom gan Ben-y-bont ar Ogwr am y gobaith a ddilynodd y strategaeth awtistiaeth, ond nad oedd wedi cyflawni'r hyn y gallai fod wedi'i gyflawni, a bod pryder ymysg grwpiau rhanddeiliaid lleol yn Mhen-y-bont ar Ogwr ynglŷn â lle'n union roedd awtistiaeth yn ffitio i mewn.

Pan arweiniais y ddadl yma ym mis Hydref 2016, gyda'r Llywodraeth, yn anffodus, yn chwipio ei meinciau cefn i'w threchu, cyfeiriais hefyd at dystiolaeth, er enghraifft, o Ystradgynlais, fod pobl yn teimlo'n siomedig ac yn ddig eu bod wedi gorfod ymladd mor galed i gael y cymorth sydd ei angen arnynt, ac roedd hi'n bwysig nad oedd pobl ag awtistiaeth yn anweledig i'r gwasanaethau mwyach; ac er enghraifft, o sir Gaerfyrddin a sir Benfro, fod y strategaeth yn addo cyflawni cymaint fel bod pobl yn cael eu gwthio i argyfwng pellach. Felly, unwaith eto, a ydych yn cytuno â mi nad yw brolio am fod y cyntaf yn fesur o lwyddiant? Mesur llwyddiant yw sut y mae hyn yn effeithio ar fywydau'r bobl y mae i fod i'w cefnogi.

A ydych yn cytuno bod yr angen am y Bil hwn a'r Ddeddf i'w ganlyn yn cael ei bwysleisio ymhellach gan yr achos adolygiad barnwrol yn ymwneud â methiant i asesu a diwallu anghenion oedolyn awtistig ifanc ym mis Mai eleni, a arweiniodd at Gyngor Sir y Fflint yn cytuno i ddarparu ymddiheuriad ffurfiol a dyfarnu iawndal oherwydd methiant i fodloni gofynion rheoliadau a chodau Deddf Gwasanaethau Cymdeithasol a Llesiant (Cymru), a'i fod yn atgyfnerthu'r angen am ddeddfwriaeth awtistiaeth benodol?

A ydych yn cytuno â mi bod siart a gefais gan grŵp o rieni plant awtistig ddoe ddiwethaf, lle mae niferoedd mawr ohonynt yn nodi methiant ysgolion i adnabod anawsterau plant; methiant iechyd i nodi anawsterau plant; diwylliant asiantaethau o ddiystyru teuluoedd, beio, neu fygwth; diffyg cysylltiad a chydweithio neu gysylltiad a chydweithio annigonol rhwng asiantaethau statudol; teulu nad yw wedi cael gwybod am hawl plant anabl i eiriolaeth gan awdurdod addysg lleol—? Ceir tudalennau yn rhagor o hyn, gyda nifer o rieni a welodd eu bod yn rhannu profiadau sy'n union yr un fath. Rhieni yn sir y Fflint ydynt yn bennaf, ond hefyd yn sir Ddinbych. Cefais hwn ddoe. A ydych yn cytuno bod yr e-bost hwn a gefais gan riant yng ngogledd Cymru ddoe yn cadarnhau ymhellach yr angen am Ddeddf?

Rwyf wrthi'n gorffen cywiriadau'r asesiad a'r cynllun gofal, a ddrafftiwyd gan y gwasanaethau cymdeithasol ar gyfer fy mhlentyn. Fy nod yw dangos eu bod naill ai wedi camglywed yn ddybryd neu wedi methu gwneud nodiadau cywir o'r hyn rwyf wedi'i ddweud wrthynt, neu eu bod wedi hepgor gwybodaeth a manylion a roddais iddynt yn llwyr.  

Rwy'n cael negeseuon e-bost fel hyn bob dydd.