Diolch yn fawr, Llywydd. Rwy'n fwy na bodlon nodi'r adroddiad yma a'i groesawu hyd yn oed. Yn ystod y flwyddyn diwethaf, mae'n ymddangos i mi fod y lle yma wedi dechrau teimlo dipyn bach yn wahanol; mae'r Record wedi gwella ac rwy'n falch, wrth gwrs, o weld bod rhai o'n staff diogelwch wedi dechrau fy nghroesawu i yn Gymraeg. Siŵr o fod maen nhw wedi gweld y lanyard, a gobeithio dyna'r unig reswm. Hefyd, rwy'n teimlo fy mod i wedi elwa ar rai o'r gwersi gloywi a hefyd rhai o'r gwersi hanes Cymru hefyd sydd wedi dod am ddim—nid oeddwn i'n disgwyl y rhain. Hefyd, mae wedi bod yn mater o bleser gweld bod yna fwy o bobl yn gwisgo'r lanyards yma, a mwy o ddysgwyr yn defnyddio'r Gymraeg yma yn y Siambr. Mae yna neges gryf gyda hynny hefyd achos rwyf wedi sylweddoli bod rhai ohonyn nhw wedi dod—wel, rhai o leiaf—o ardaloedd Cymru lle nad oes yna ddim lot o bobl yn siarad Cymraeg. Mae yna nifer o bobl, efallai, sydd ddim cweit wedi croesi'r trothwy i ddeall pa mor bwysig yw'r Gymraeg dros Gymru, ac i gael rhai o'r Aelodau o'r Cymoedd, er enghraifft, yn sefyll i fyny ac yn siarad Cymraeg, efallai am y tro cyntaf—mae honno'n neges bwysig, rydw i'n credu.

Rwy’n falch eich bod chi wedi cyfeirio at y pwyllgor diwylliant yn yr adroddiad, ac, er fy mod i’n hapus i weld llinell sylfaen am hysbysebion a busnes y Cynulliad, er enghraifft, mae dal yn siomedig bod yr adroddiad yn llawn o frawddegau fel 'cynnydd yn y dysgwyr' neu 'sawl cwrs' neu 'grwpiau o ddysgwyr'. Heb ffigurau pendant, mae’n mynd i fod yn amhosibl gweld, flwyddyn nesaf, maint unrhyw lwyddiant. Mae’n bownd o fod lwyddiant, ond bydd yn anodd ei weld ef, a thwf sgiliau unigolion.

Rwy’n gwybod ei fod yn anodd dweud pwy sydd wedi llwyddo achos mae hwn yn gwestiwn o gyfrinachedd, siŵr o fod, ond, yn arbennig, rydw i’n meddwl y byddai’n help i ddeall faint o staff Aelodau sydd wedi ymateb i’r cynnig a pha fath o broblemau oedd gyda nhw o ran cymryd mantais o’r cynnig o ystyried eu ffordd o weithio sydd heb ei ragweld. Nid wyf i’n rhoi esgus drostyn nhw, wrth gwrs, ond rŷm ni i gyd yn gwybod fel Aelodau sut mor anodd yw hi i ffeindio amser yn ystod yr wythnos i ni gael tipyn bach o help gyda’n Cymraeg. Mae’r un peth yn wir ynglŷn â’n staff hefyd.

Fel Comisiwn, rydym wedi cynnal arolwg staff yn eithaf diweddar, ac mae hynny’n cynnwys staff Aelodau. A oedd rhywbeth yn glir o hynny o ran faint ohonyn nhw oedd yn gwybod, er enghraifft, am dudalennau’r wefan am y cynllun, help gyda chyfieithu ac yn y blaen? A ydym ni’n gwybod faint o hits mae tudalennau’r cynllun wedi eu cael? Achos nid oedd yn glir i mi yn yr arolwg cyffredinol beth oedd ein staff yn meddwl am y cynllun.

Ynglŷn â’r Comisiwn, wrth gwrs, rŷm ni’n edrych ar weithlu hyblyg nawr, ac rwy’n deall fod capasiti cynnig gwasanaeth mewn tîm, yn lle gofyn am sgiliau afrealistig gan bob unigolyn, yn beth pwysig. Ond, wrth ymateb i’r ddadl, a fydd yn bosibl i ddweud tipyn bach mwy yn benodol am ble rŷch chi wedi edrych am syniadau cyn creu'r fframwaith sgiliau iaith a phwy sy’n edrych dros y broses pennu rhuglder nawr? Achos mae’r bwrdd buddsoddi ac adnoddau wedi diflannu, wrth gwrs.

Jest i droi at bapurau’r Llywodraeth—mae Bethan Sayed wedi cyfeirio at hynny yn barod—a ydy’n glir, ynglŷn â’r papurau is-ddeddfwriaeth, a yw’r broblem yn dod o’r Deyrnas Unedig neu o’r Llywodraeth yma? Achos os yw’r Llywodraeth yma—wel, mae’r ddwy ohonyn nhw, actually. Erbyn hyn, ddylai unrhyw un sydd o dan safonau ddim chwilio am esgusodion nawr am beidio â chydymffurfio. Mae pawb yn gallu esgusodi slips bach fan hyn ac yn y blaen, ond i gael rhywbeth, mae'n debyg, sydd yn fwy systematig na hynny—mae cwestiynau i’r Llywodraeth yma, ac efallai San Steffan. Hoffwn i wybod sut rydych chi’n mynd i wynebu hynny.

Rwy’n mynd i siecio fy neges peiriant ateb hefyd. Mae’n rhaid i mi wneud hynny, achos, os oes cwyn wedi dod mewn ynglŷn â hynny, hoffwn i sortio hynny.

Jest i ddod i ben, Llywydd, rwy’n cytuno â’r pwynt ynglŷn â dwy iaith yn cael eu darlledu ar yr un pryd, yn arbennig fel rhywun sy’n dal i ddysgu. Mae isdeitlau yn lot, lot gwell. Rydym wedi clywed y bore yma yn ein pwyllgor am S4C a beth maen nhw’n gallu ei wneud gyda’r system is-deitlau. Rwy’n gwybod fod y Comisiwn wedi bod yn siarad â nhw. Jest i roi enghraifft, roeddwn i’n gwrando yn y caffi wedyn, neu drio gwrando, ar gwestiwn Simon Thomas—ac rwy’n sôn nawr am y system fewnol, nid system tu fas, ac, i rywun fel fi sy’n chwilio am gyfleoedd i godi geiriau newydd, roedd yn siom nad oedd yn bosibl i wrando ar Simon, achos mae’n iwsio geiriau sy’n newydd i fi yn aml. Felly, os oes pobl tu fas i’r sefydliad yn cael yr un profiad—[Torri ar draws.] [Chwerthin.] Geiriau newydd i chi hefyd mae’n debyg. Ocê, mae’n fine. Os oes yna rywbeth byddem ni’n gallu ei wneud yn y dyfodol ynglŷn â hynny, i rywun fel fi, fe fyddai’n gam mawr ymlaen, rwy’n credu. Diolch.