Diolch, Dirprwy Lywydd. A gaf i ddim ond dweud fy mod yn bendant yn croesawu'r datganiad hwn? Mae unrhyw beth sydd o blaid gwella ac amlygu'r gwelliant o ran safonau yn rhywbeth rwy'n siŵr y bydd pawb yn awyddus i glywed ychydig mwy amdano.

Efallai y caf i ofyn i chi i ddechrau—rydych yn dweud y byddwn yn cael y newyddion diweddaraf ar hyn eto pan fydd y meysydd cwricwlwm dysgu a phrofiad yn cael eu cyhoeddi, rwy'n credu y daw hynny fis Ebrill y flwyddyn nesaf. A wnewch chi ddweud wrthym a yw hynny'n gywir yn fras ac, os felly, pa mor anodd fydd hi i'r gwaith adolygu gan gymheiriaid a grybwyllwyd gennych ar ddiwedd eich datganiad gael ei gynhyrchu erbyn diwedd y flwyddyn? Nid yw'n ymddangos fod hynny'n rhoi llawer iawn o amser iddyn nhw i fynd i'r afael â'r system newydd hon.

Croesawaf yn arbennig hefyd y gydnabyddiaeth o'r canlyniadau anfwriadol, ond, gellid dadlau, ganlyniadau rhagweladwy yn sgil y system bresennol sydd wedi bod yn canolbwyntio'n ormodol ar y ffin rhwng graddau C a D ac ar sefyll arholiadau yn gynnar, deubeth a godwyd gennym yn y ddadl yr wythnos diwethaf. Yn y ddadl honno, roeddem ni hefyd yn herio'r honiad na ellid cymharu safonau o flwyddyn i flwyddyn oherwydd—yn yr achos hwnnw, roeddem yn sôn am gymwysterau, ond roeddem ni'n dweud y gallech chi gymharu o hyd, oherwydd roedd adroddiad Cymwysterau Cymru wedi dweud wrthym fod y safonau yn sefydlog. Yr hyn yr wyf yn chwilio amdano, rwy'n credu, yw rhyw fath o sicrwydd na fydd y newid yn y system hon yn ei gwneud yn anodd i ni gymharu canfyddiadau ar welliant neu fethiant ar gyfer gwella'r hyn sydd i ddod a'r hyn sydd wedi bod eisoes. Gwyddoch eisoes am ein pryderon ynghylch ailgategoreiddio yn cuddio rhai methiannau o bosibl o ran gwelliant, ac, fel yr ydym wedi ei glywed gydag amseroedd ymateb ambiwlansys, mae newid y rheolau yn gallu cuddio profiad cyfansoddol cynyddol ofidus. Rydym yn dymuno osgoi'r sefyllfa honno gyda'r newidiadau hyn, sydd, fel y dywedaf, ar yr wyneb, yn ymddangos eu bod i'w croesawu'n fawr. Mae gennym ni ddyletswydd i graffu arnoch, a gwn fy mod yn newydd yn y swydd hon ar hyn o bryd, ond rwy'n ei chael yn anodd ar hyn o bryd i ddod o hyd i bwyntiau o gymhariaeth rhwng y system sydd gennym ar hyn o bryd a'r newidiadau y cawsom ni syniad ohonyn nhw gennych chi yn eich datganiad ysgrifenedig fis Mai. Felly, yn amlwg, gobeithio y byddaf yn dod yn well am gymharu, ond pe byddech yn rhoi peth sicrwydd i ni, fel y dywedaf, ein bod yn mynd i allu gweld cymhariaethau rhwng y system hon a'r un flaenorol—.

A fydd y gwerthusiad yn cynnwys effaith y pwyslais ar bynciau academaidd dros gynigion galwedigaethol o ansawdd da? Codais hyn unwaith eto yn y ddadl yr wythnos diwethaf, pryd y gwelsom fod y gostyngiad yn nifer y ceisiadau gan fyfyrwyr gwannach ar gyfer lefel A yn amlwg wedi gwella'r ystadegau ar gyfer lefel A, tra bod cynnydd yn y niferoedd sy'n dewis gwyddorau ar gyfer TGAU wedi gweld cwymp yn y ganran o ganlyniadau graddau A i C. Felly, fel rhan o'r newid hwn i werthuso ansawdd yr arweinyddiaeth yn well, a chan mai rheolaeth ysgolion yw un o'r rhesymau ein bod wedi cael trwch o hysbysiadau rhybuddio, y cyfeiriwyd at hyn yn y ddadl yr wythnos diwethaf hefyd, a wnewch chi ddweud wrthym pe byddai arweinyddion yr ysgolion, ar sail fesul disgybl, yn penderfynu bod disgybl mewn sefyllfa well, os hoffech chi, i ddewis pwnc galwedigaethol yn hytrach nag academaidd, neu arholiad, mae'n ddrwg gennyf, na fydd hynny'n effeithio ar ystadegau gwerthuso'r ysgol? Oherwydd ystyr arweinyddiaeth dda yw cael y gorau allan o bob disgybl, ac, wrth gwrs, nid yw pynciau academaidd yn addas ar gyfer pawb.

Rwy'n falch o weld bod y gwerthusiad yn gymwys i gonsortia rhanbarthol ac, yn wir, i Lywodraeth Cymru. Efallai fod hunanwerthuso, wrth gwrs, yn nodwedd o'r arfer gorau, ond fe ddaw â'i beryglon ei hun, ac rwyf fel petawn yn cofio bod adroddiad y Sefydliad ar gyfer Cydweithrediad a Datblygiad Economaidd, rwy'n mynd yn ôl ychydig o flynyddoedd nawr, wedi canfod bod ysgolion yng Nghymru yn tueddu i fod yn rhy hael gyda nhw eu hunain o ran hunanarfarnu eu perfformiad ar ddisgyblaeth. Felly, rwy'n llwyr groesawu'r syniad hwn o adolygiad gan gymheiriaid, yn enwedig y sylwadau terfynol yn eich datganiad. Ond a gaf i ofyn a fydd yn caniatáu am elfen o—wel, mae 'croesbeillio' wedi cael ei ysgrifennu yma gennyf i, ond yr hyn yr wyf yn ei olygu gyda hynny yw: a fydd ysgolion, wrth werthuso eu hunain, yn cael caniatâd i wneud sylwadau am eu perthynas gyda'r consortia ysgolion, gyda her ysgolion, hyd yn oed gyda'r awdurdodau lleol, efallai gyda Llywodraeth Cymru hyd yn oed, oherwydd mae'r rhain i gyd yn gysylltiadau a ddylai arwain at safonau gwell mewn ysgolion? Felly, byddem yn hoffi iddyn nhw gael y rhyddid i fod yn onest am y cysylltiadau hynny ac, yn yr un modd, i'r cyrff eraill hynny fod â'r rhyddid i fod yn onest am eu perthynas â rhai ysgolion penodol hefyd.

Ac yna, yn olaf, roeddech chi'n sôn am amlygrwydd—neu efallai mai eglurdeb yw'r hyn yr wyf â mwy o ddiddordeb ynddo, oherwydd mae'r byd cyfan hwnnw o deuluoedd ysgol a chwarteli wedi cael ei ysgrifennu mewn iaith o blaned arall i bob pwrpas yng ngolwg y teuluoedd. Felly, er bod y Sefydliad ar gyfer Cydweithrediad Economaidd a Datblygiad wedi awgrymu efallai mai diben asesiad o berfformiad disgyblion yw nodi eu cryfderau a'u gwendidau er mwyn eu helpu i wella, credaf ei bod yn realistig disgwyl i deuluoedd fod yn awyddus i ddeall sut mae ysgol yn ei chyfanrwydd yn perfformio hefyd. Felly, sut fyddwch yn sefydlu pa wybodaeth sy'n bwysig i deuluoedd a sut fydd yr wybodaeth honno yn cael ei chynnwys yn y crynodeb o gynllun datblygu'r ysgol? Ys gwn i: a oes unrhyw gyfle, efallai, am rywfaint o ganllawiau ar gyfer hynny i gydredeg â'r dangosyddion gwerthuso newydd? Oherwydd mae ansawdd y cyfathrebu rhwng ysgolion a theuluoedd yn beth sy'n werth ei werthuso, yn fy marn i—efallai nid fel rhan o hyn o reidrwydd, ond os oes rhyw ffordd y gellir ymgorffori hynny yn yr hyn yr ydym yn edrych arno i'r dyfodol, byddai hynny'n ddefnyddiol iawn. Diolch.