Diolch yn fawr, Gadeirydd gweithredol croesawgar.

Mae'n bleser gen i gyflwyno fy mlaenoriaethau ar gyfer yr amgylchedd hanesyddol yng Nghymru, fel y'u nodwyd yn y ddogfen yr wyf yn gobeithio eich bod chi i gyd wedi'i derbyn y bore yma, sef y papur yma ymhlith ein cyhoeddiadau diweddaraf o'r adran diwylliant.

Mae'r blaenoriaethau yma yn cwmpasu pedair thema allweddol. Yn gyntaf, rydw i am inni adeiladu ar y cynnydd gwych rydym ni wedi'i wneud yn ystod y blynyddoedd diwethaf wrth ofalu am ein safleoedd a thirweddau hanesyddol unigryw. Yn ail, rydw i am sicrhau bod gyda ni'r sgiliau drwy'r sector er mwyn helpu i'w gwarchod yn briodol. Yn drydydd, rydw i am helpu pobl i fwynhau a gwerthfawrogi ein safleoedd hanesyddol a'u hannog i gymryd rhan fwy gweithgar ac amlwg yn y broses o ofalu am ein treftadaeth. Ac yna, yn olaf ac yn bedwerydd, mae ein safleoedd hanesyddol yn asedau sydd hefyd yn cyfrannu at fywiogrwydd economaidd Cymru. Maen nhw wedi gwneud cyfraniad sy'n ymestyn y tu hwnt i'w gwerth i gymdeithas a'n gwybodaeth am y gorffennol. Maen nhw'n gwneud cyfraniad sylweddol at dwristiaeth ac ymdrechion i hyrwyddo Cymru fel lleoliad unigryw i fuddsoddi ynddo, ac yn arbennig fel lle hynod i ni i gyd fyw a gweithio ynddo.

Fodd bynnag, mae'r themâu hyn yn dibynnu ar ei gilydd. Mae angen inni sicrhau bod yr amgylchedd hanesyddol yn gwneud y cyfraniad mwyaf posib at ein llesiant economaidd, ond fedrwn ni ddim manteisio ar werth economaidd ein treftadaeth os nad ydym ni'n gofalu amdani, ac mae angen talu am hynny. Felly, mae'r sector amgylchedd hanesyddol yn cynnal rôl allweddol yn y gwaith o gyflawni amcanion ehangach Llywodraeth Cymru. Mae'n cyfrannu at themâu strategaeth ffyniannus ‘Ffyniant i Bawb’, sydd yn rhan o'n strategaeth genedlaethol, drwy helpu i greu cenedl fwy ffyniannus, gweithgar ac unedig sy'n dysgu. Mae hefyd yn ategu'r uchelgeisiau a nodir yn ein cynllun gweithredu economaidd, drwy gydnabod y lleoedd arbennig yma sy'n asgwrn cefn economïau lleol ar draws Cymru. Ond yn fwy na dim, mae'r amgylchedd hanesyddol wrth wraidd ein nodau llesiant a'n hymdeimlad o falchder fel cenedl, peth sy'n amhosibl rhoi pris arno, fe fyddwn i’n tybio.

A dod nôl at y thema gyntaf, y man cychwyn ydy gofalu am ein hamgylchedd hanesyddol. Fe wnaethom ni gyflwyno fe Llywodraeth, cyn i mi ymuno â hi, Ddeddf yr Amgylchedd Hanesyddol (Cymru) 2016 a'r canllawiau a’r rheoliadau cysylltiedig. Rydym yn cynnal a chadw ac yn gofalu am y 130 o henebion sydd yng ngofal y Llywodraeth. Rydym hefyd yn helpu perchenogion preifat ac ymddiriedolaethau i ofalu am ein hasedau pwysig, p'un ai drwy grantiau neu gyngor ac arweiniad.