Effaith Uwchgynhadledd Salzburg ar Gymru

Part of 3. Cwestiynau Amserol – Senedd Cymru am 2:59 pm ar 26 Medi 2018.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Steffan Lewis Steffan Lewis Plaid Cymru 2:59, 26 Medi 2018

(Cyfieithwyd)

Diolch i Ysgrifennydd y Cabinet am yr ateb hwnnw. Wrth gwrs, diflannodd safbwynt negodi'r DU yn Salzburg yn gyflym iawn yr wythnos diwethaf, a llwyddodd Prif Weinidog y DU i uno 27 arweinydd yr UE yn eu diffyg amynedd. Wrth gwrs, fel y mae Ysgrifennydd y Cabinet wedi nodi, mae'r Prif Weinidog wedi gwneud y posibilrwydd o wahanu 'dim bargen' yn fwy, nid yn llai tebygol, ac mae pawb ohonom yn ymwybodol o'r effaith drychinebus y bydd hynny ei chael ar swyddi yng Nghymru ac ar gymunedau Cymru. O ystyried bod Llywodraeth Cymru yn cytuno bod Brexit 'dim bargen' yn fwy tebygol yn awr nag yr oedd cyn uwchgynhadledd Salzburg, a all Ysgrifennydd y Cabinet, yn y lle cyntaf, roi sicrwydd i'r Cynulliad hwn y bydd paratoadau ar gyfer 'dim bargen' yn cael eu gwella? Rwy'n derbyn y pwynt yn llwyr nad oes unrhyw ffordd o liniaru 'dim bargen', ond a oes camau'n cael eu cymryd yn awr i wella ein paratoadau ar gyfer canlyniad 'dim bargen'? Credaf fod yna lefel gynyddol o bryder yng Nghymru nad ydym mor barod ag y gallem fod. Nodaf, er enghraifft, y pryderon a godwyd gan y Coleg Nyrsio Brenhinol sydd wedi dweud eu bod yn pryderu bod paratoadau Cymru ar gyfer Brexit yn gymharol gynnar o ran eu datblygiad, ac efallai nad oes digon o amser i fwrw drwy'r holl fanylion. Felly, a yw'n gallu ein sicrhau ei fod yn cynyddu'r ymdrechion i baratoi ar gyfer 'dim bargen' cymaint ag y bo modd?

Ac yn olaf, Lywydd, mae canlyniadau Salzburg wedi cynnwys Prif Weinidog y DU yn rhoi feto i'r Blaid Unoliaethol Ddemocrataidd ar ffin galed yn Iwerddon. Mae Ysgrifennydd y Cabinet a'i gyd-Aelodau Cabinet wedi dweud wrthyf ar sawl achlysur fod y Deyrnas Unedig yn bartneriaeth rhwng unedau cyfartal, ond nid oes gan Ogledd Iwerddon Lywodraeth hyd yn oed, ac eto mae gan un o'i phleidiau gwleidyddol feto ar ffin, ond byddwn ni yng Nghymru yn cael ein gorfodi i dderbyn y ffin galed ym Môr Iwerddon pe bai trefniant ôl-stop yn dod i rym. Yn y cyfamser, mae Llywodraeth yr Alban yn ymladd ymdrechion San Steffan i gipio grym yn y llysoedd. Felly, gofynnaf i Ysgrifennydd y Cabinet: beth am Gymru? Yn ei farn ef, sut y gallwn osgoi ffin galed ym Môr Iwerddon, o ystyried y ffaith bod 'dim bargen' yn fwy tebygol, a sut y bydd ef, yn bwysig—ac mae hwn yn bwynt allweddol yn y cyd-destun cyfredol—sut y bydd yn creu dylanwad gwleidyddol yn y wlad hon sy'n un o'r gwladwriaethau mwyaf canoledig er mwyn amddiffyn buddiannau economaidd a gwleidyddol Cymru?