5. Datganiad gan y Gweinidog Plant, Pobl Hŷn a Gofal Cymdeithasol: Dathlu Diwrnod Pobl Hŷn

Part of the debate – Senedd Cymru am 4:31 pm ar 2 Hydref 2018.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of David Lloyd David Lloyd Plaid Cymru 4:31, 2 Hydref 2018

A gaf i ddiolch i'r Gweinidog am ei ddatganiad y prynhawn yma? Yn naturiol, rydym ni'n croesawu'r ffaith ein bod ni'n nodi Diwrnod Rhyngwladol Pobl Hŷn a'r ffaith bod y Gweinidog wedi cadarnhau'n bersonol ymrwymiad Llywodraeth Cymru i hawliau dynol pobl hŷn, a'i weledigaeth o wneud Cymru y lle gorau yn y byd i heneiddio.

Mae yna nifer o ddogfennau deddfwriaethol a pholisi gyda ni yng Nghymru sy'n dweud y pethau cywir o ran cefnogi pobl hŷn. Y Ddeddf Gwasanaethau Cymdeithasol a Llesiant (Cymru) 2014, er enghraifft, fel rydym ni wedi clywed eisoes, a oedd yn arloesol o ran ei hamcanion, ond mae'r profiad ar lawr gwlad yng Nghymru ar hyn o bryd yn golygu bod gyda ni ffordd bell i fynd cyn y gallwn ddweud mai Cymru wir yw'r lle gorau yn y byd i heneiddio.

Mae'r comisiynydd pobl hŷn, Age Cymru, Gofalwyr Cymru, a llu o sefydliadau eraill wedi'n nodi'n glir y pryderon sydd ganddynt o ran sut mae gwasanaethau yn cael eu darparu ar lawr gwlad. Mae'r neges yn glir: mae deddfwriaeth a datganiadau polisi yn iawn, ond mae angen inni weld cynnydd ar lawr gwlad yn y gefnogaeth sydd ar gael i bobl hŷn, a hefyd cynnydd yn y gefnogaeth a hawliau go iawn i dderbyn gwasanaethau yn yr iaith Gymraeg wrth ymdrin â gofal dementia, er enghraifft, lle mae siaradwyr Cymraeg efo dementia, wrth gwrs, fel y byddwch chi'n ymwybodol, yn colli eu hail iaith yn gyntaf—sef y Saesneg—a dim ond yn gallu cyfathrebu yn y Gymraeg wedyn achos sgil-effaith dementia.