Part of 1. Cwestiynau i Ysgrifennydd y Cabinet dros Gyllid – Senedd Cymru am 2:12 pm ar 10 Hydref 2018.
Gan gyfeirio'n ôl at gyllid teg i lywodraeth leol, yma yng Nghymru, mae gennym fformiwla wirioneddol dryloyw, ond mae ymchwil gan Brifysgol Caergrawnt a gyhoeddwyd ddoe yn dangos bod siroedd Torïaidd wedi bod yn cipio tir, ac mai pobl dlawd yn ardaloedd ôl-ddiwydiannol gogledd Lloegr sydd wedi talu am hynny. Felly, mae lleoedd fel Lerpwl, Gateshead a Wigan wedi dioddef toriadau o hyd at 50 y cant mewn gwariant llywodraeth leol, o gymharu â'r shires cyfoethog, sydd wedi dioddef toriadau un digid yn unig i'w cyllid.
Nawr, nid hyn yn argoeli'n dda ar gyfer y ffordd y bydd cronfa ffyniant gyffredin y DU yn cael ei gweithredu, os yw hynny'n mynd i ddigwydd drwy wleidyddiaeth pot mêl, oherwydd mae wedi bod yn allweddol—[Torri ar draws.] Mae wedi bod yn allweddol fod—. Mae cronfeydd strwythurol yr UE wedi bod yn gwbl allweddol ar gyfer creu miloedd o swyddi, gan sicrhau cyflogaeth i filoedd o bobl. Y rheswm pam mai ni sy'n derbyn y swm mwyaf o arian gan Ewrop yw am mai ni yw'r ardal fwyaf difreintiedig, ac mae hynny'n parhau i fod yn wir o ran y ffordd y bydd y gronfa ffyniant gyffredin honedig hon yn cael ei gweithredu. Felly, Ysgrifennydd y Cabinet, pa sicrwydd y gallwch ei roi inni fod Llywodraeth y DU yn cydnabod nad yw datblygu ac adfywio economaidd, o dan Ddeddf Cymru 2017, yn fater a gedwir yn ôl? A sut y gallwn ddatrys y mater cyfansoddiadol ac ariannol pwysig hwn?