Hoffwn ddiolch i Rhun a Darren am gyflwyno'r ddadl bwysig hon heddiw, a diolch i Neil am ei ymdrechion i sicrhau nad yw'r gwaddodion sy'n cael eu dympio'n creu unrhyw risg i iechyd pobl na'n hamgylchedd. Efallai mai yn rhanbarth Neil y mae gwastraff Hinkley yn cael ei ddympio, ond mae'n effeithio ar fy rhanbarth i hefyd, rhanbarth sy'n gartref i rai o draethau gorau'r byd a hafan i blanhigion ac anifeiliaid morol. Ers wythnosau bellach rwyf wedi bod yn derbyn llu o negeseuon e-bost ynglŷn â hyn.

Gwn fod profion wedi'u gwneud ar y gwaddod o'r orsaf niwclear yn ôl deiliad y drwydded a bernir nad oes bygythiad i bobl, ac nid yw'n cael ei ystyried yn ddeunydd ymbelydrol yng nghyfraith y DU. Fodd bynnag, mae yna bryderon nad oedd methodoleg y profion yn ddigon cadarn. Edrych ar yr 1 metr uchaf yn unig o waddod a wnaeth methodoleg y profion, a dim ond ar ronynnau gama. [Torri ar draws.] A gaf fi orffen yn gyntaf, Jenny, ac fe wnaf wedyn os bydd amser gennyf?

Dengys ymchwil a wnaed mewn mannau eraill fod crynodiadau uwch o radioniwclidau i'w gweld ar ddyfnderoedd mwy nag 1 metr. Rydym hefyd yn gwybod bod 16 gwaith yn fwy o radioniwclidau'n cael eu cynhyrchu gan adweithyddion niwclear nag y gwnaed profion ar eu cyfer. Cynhaliodd yr arolygon gwaddod brofion ar gyfer caesiwm-137, cobalt-60 ac americiwm-241, ond beth am blwtoniwm neu gwriwm? Pam na phrofwyd ar gyfer y rhain? Beth am strontiwm neu dritiwm? Onid yw'r radioniwclidau hyn yn peri risg i iechyd pobl? Wrth gwrs eu bod, ond ni chynhaliwyd profion ar eu cyfer hwy na'r 50 o radioniwclidau eraill y gwyddys eu bod yn bresennol mewn gwastraff o'r hen orsafoedd niwclear hyn.

Fel y mae gwelliant Neil McEvoy yn ei ddangos, cafwyd digwyddiadau yn y 1960au a arweiniodd at ollwng gwastraff ymbelydrol i mewn i'r pyllau oeri yng ngorsaf Hinkley, ac mae nifer o ymchwilwyr annibynnol yn credu bod radioniwclidau niweidiol wedi'u cynnwys yn ddwfn o fewn y gwaddod.

Rwy'n deall bod Llywodraeth Cymru wedi'i hargyhoeddi ynglŷn â diogelwch y deunydd hwn, a'i bod hi'n ddiffuant. Fodd bynnag, nid yw nifer fawr o drigolion Cymru wedi'u hargyhoeddi, ac mae'n ddyletswydd arnom i brofi y tu hwnt i unrhyw amheuaeth fod y deunydd hwn yn ddiogel cyn ei ddympio ar ein harfordir. Hyd nes y cynhelir archwiliad diogelwch annibynnol trylwyr a chadarn yn wyddonol ar y gwaddod hwn, dylid atal y drwydded.

Os bydd yr adroddiad yn bendant o'r farn fod y gwaddod yn ddiogel i bobl, bywyd gwyllt a'r amgylchedd, ar bob cyfrif caniatewch y drwydded. Ond tan hynny, rydym yn creu risg o wneud niwed difesur i'n hecosystem ac yn bygwth hyfywedd rhai o draethau gorau'r byd, fel Rhosili a bae'r Tri Chlogwyn.

Rhaid i Lywodraeth Cymru roi Cymru yn gyntaf a mynnu bod rhagor o brofion mwy cadarn yn cael eu cynnal, ac rwy'n annog yr Aelodau i gefnogi'r cynnig ac i gefnogi gwelliannau i'r cynnig er mwyn pobl Cymru. Diolch.