Part of the debate – Senedd Cymru am 4:50 pm ar 16 Hydref 2018.
Diolch yn fawr iawn, Caroline Jones, am y sylwadau hynny. Byddaf yn ceisio eu cwmpasu i gyd. Rwyf wedi cael sgyrsiau gyda chydweithwyr amrywiol—y Gweinidog Tai yn fwyaf diweddar, er enghraifft, fy nghyd-Aelod, Ysgrifennydd y Cabinet dros yr Economi a Thrafnidiaeth, a fy nghyd-Aelod, Ysgrifennydd y Cabinet dros Lywodraeth Leol a Gwasanaethau Cyhoeddus—ynglŷn â rhai o'r materion yr ydych yn eu codi. Mae rhai ohonyn nhw o fewn ein maes rheolaeth ni, nid yw eraill yn gymaint felly. Byddem yn croesawu yn fawr iawn, er enghraifft, y gallu i reoleiddio rhai o'r gwasanaethau bysiau, a fyddai'n caniatáu inni bennu mannau penodol ar gyfer defnyddwyr cadeiriau olwyn yn benodol, ond mewn gwirionedd faterion eraill hefyd y gwnaeth Mike Hedges dynnu sylw atyn nhw ynglŷn â chymhorthion gweledol a chlywedol ar gyfer helpu rhywun i fod yn annibynnol. Nid wyf i'n gwybod a yw'r Aelod neu unrhyw un o Aelodau eraill y Cynulliad sy'n bresennol wedi bod gydag un o'r nifer fawr o elusennau anabledd sydd gennym ac wedi cael eu rhoi yn yr un sefyllfa â rhywun ag amddifadedd synhwyrau ac wedyn wedi cerdded drwy fan cyfarwydd; wedyn byddai gennych syniad da iawn yn fuan am rai o'r rhwystrau corfforol. Ond ceir hefyd, fel y nododd yr Aelod, nifer fawr o rwystrau sy'n ymwneud ag agwedd a rhwystrau sefydliadol. Felly, bydd y cynllun yn mynd i'r afael hefyd â chamsyniadau ynglŷn â'r hyn y gall pobl ei wneud a'r hyn na allen nhw ei wneud a rhai canlyniadau anfwriadol hefyd.
Ac os caf i orffen, Dirprwy Lywydd, gyda'r enghraifft hon a roddwyd i mi gan un o'r bobl ifanc y bûm yn siarad â nhw yn y gynhadledd yr euthum iddi gyda Leonard Cheshire a Delsion, cynhadledd i gyflogwyr Hyderus o ran Anabledd. Bu cyflogwr lleol yn galonogol dros ben a dywedodd lawer o'r pethau cywir ynghylch dymuno cyflogi pobl anabl a phobl â nam corfforol penodol ac yn y blaen, ond roedd ar yr un pryd wedi cynyddu'r gofynion hyblygrwydd ar gyfer ei holl swyddi gradd mynediad, fel bod yn rhaid ichi, er mwyn cael eich cyflogi yno, allu gwneud y tasgau i gyd ar draws pob gradd sylfaenol. Ac roedd hynny'n golygu nad yw pobl sydd â gallu da mewn un maes yn benodol, ond efallai heb y gallu i wneud popeth, yn gallu cael hyn, ac roedd yn rhaid tynnu sylw'r cyflogwr at hynny cyn iddo sylweddoli y byddai'n cael yr effaith honno. Nid dyna'r bwriad, ac mewn gwirionedd nid oedden nhw wedi gweld bod hynny'n digwydd. Pan ddangoswyd hynny iddyn nhw, serch hynny, roedden nhw'n coleddu'r syniad ac yn hapus iawn i edrych eto i weld a oedd hwnnw, yr hyn oedd yn ymddangos iddyn nhw fel arfer cyflogaeth safonol, mewn gwirionedd â chanlyniad anfwriadol. A dyna'r math o sgwrs yr ydym yn bwriadu ei chael ledled Cymru i sicrhau, pan fydd pobl yn edrych ar eu strategaethau adnoddau dynol a'u disgrifiadau swydd ac ati, y byddan nhw mewn gwirionedd yn ystyried y peth o safbwynt rhywun a allai fod yn anabl, os ydyn nhw newydd roi rhywbeth yn y swydd ddisgrifiad a fyddai'n gwahardd unigolyn i bob pwrpas a fyddai wedi gwneud y swydd yn dda iawn ac a fyddai'n fudd gwirioneddol i'w cwmni.
Felly, credaf fod yr hanesyn gan yr unigolyn ifanc a'r canlyniad tra boddhaus mewn gwirionedd pan oedd y cyflogwr yn cydnabod y mater yn dangos yn berffaith pam mae angen y fframwaith a pham mae angen inni ei thaenu mor eang â phosibl. Byddwn yn ddiolchgar iawn, Dirprwy Lywydd, pe gallai Aelodau'r Cynulliad ddefnyddio'u rhwydweithiau cyfain i sicrhau ein bod yn cael cymaint o ymatebion â phosibl i'n hymgynghoriad. Diolch.