Dirprwy Lywydd, gallai dim fod ymhellach oddi wrth y gwir. Dros y 50 mlynedd diwethaf, mae tirweddau'r Cymoedd wedi'u gweddnewid yn rhyfeddol, mwy mae'n debyg  nag a welsom yn unrhyw le arall yng Nghymru, y DU neu du hwnt. Yr her i ni heddiw, yng Nghymru'r unfed ganrif ar hugain ac mewn cymunedau Cymoedd ôl-ddiwydiannol yr unfed ganrif ar hugain, yw sut yr ydym yn gwneud y mwyaf o'n tirweddau a'n treftadaeth, gan ein hailgysylltu gyda'n hamgylchedd a'n hanes. Sut allwn ni ddefnyddio'r tirweddau cyfoethog hyn i helpu i fynd i'r afael â phroblemau presennol yn ein cymunedau, gan gynnwys rhai o'r problemau iechyd ac economaidd-gymdeithasol dwfn a mynd i'r afael â rhai heriau newydd sy'n dod i'r amlwg, megis creu economi ffyniannus, gwydn a chynhwysol i wella lles cymunedau a lleihau'r bygythiadau amgylcheddol sy'n gysylltiedig â newid hinsawdd, rheoli dŵr a bioamrywiaeth?

Ers sefydlu'r tasglu gweinidogol ar gyfer Cymoedd y De, rydym wedi gweithio'n agos gyda phobl sy'n byw ac yn gweithio yn y Cymoedd i gael gwybod beth y maent yn ei ddymuno ar gyfer eu cymunedau a'r hyn y maent yn ei werthfawrogi am ble maent yn byw. Datgelodd ein sgyrsiau deimlad cryf y dylai treftadaeth naturiol a diwylliannol y Cymoedd ddarparu cefndir i ddyfodol newydd ar gyfer y Cymoedd. Mae'r tasglu wedi treulio llawer o'r flwyddyn ddiwethaf yn datblygu dull cyffrous a deinamig a fydd yn cydlynu, yn sbarduno ac yn hybu gweithgareddau sy'n gysylltiedig ag amgylchedd, pobl ac economi'r Cymoedd.

Cofnodwyd hyn yn wreiddiol yn y cysyniad o barc tirwedd, ond mae'r ystod o gyfleoedd sydd ar gael i ni yn awr yn llawer ehangach. Dyna pam y canolbwyntir ar barc rhanbarthol y Cymoedd ehangach. Ein nod yw rhoi'r Cymoedd ar flaen y gad yn fyd-eang, gyda phroffil cenedlaethol a rhyngwladol a fydd yn gwasanaethu anghenion cenedlaethau'r dyfodol. Yn seiliedig ar brofiad blaenorol, ymchwil arfer gorau presennol a newydd ac ymgysylltu helaeth, bydd gan barc rhanbarthol y Cymoedd dair thema gyflawni ryng-gysylltiedig: tirlun, diwylliant a hunaniaeth; hamdden a llesiant; a chymunedau a menter.

Byddwn yn adeiladu ar yr hyn sydd gennym eisoes o ran ein hasedau, gan ddarparu cynlluniau uchelgeisiol a fydd yn cysylltu'r Cymoedd â llwybrau cerdded a llwybrau beicio o safon uchel. Byddwn yn datblygu rhwydwaith gweladwy iawn, rhwydwaith uchel ei safon ucheldiroedd, coetiroedd, gwarchodfeydd natur a pharciau gwledig, afonydd, cronfeydd dŵr a chamlesi, safleoedd treftadaeth ac atyniadau, sy'n cysylltu'n hollbwysig â'n trefi a'n pentrefi. Byddwn yn datblygu ac yn buddsoddi mewn safleoedd presennol ar draws y Cymoedd fel pyrth ar gyfer adrodd straeon am y Cymoedd yn well. Bydd y rhain yn annog pobl i ddarganfod ein trefi a'n pentrefi ac yn annog archwilio ehangach o'r hyn sydd gan y Cymoedd i'w gynnig.

Dirprwy Lywydd, bydd yr Aelodau yn ymwybodol bod Ysgrifennydd y Cabinet dros gyllid wedi cyhoeddi £7 miliwn o arian cyfalaf dros ddwy flynedd i sefydlu parc rhanbarthol y Cymoedd yn y gyllideb ddrafft yn gynharach y mis hwn. Defnyddir yr arian hwn i ddatblygu'r parc, gan gynnwys buddsoddi yn y pyrth. Byddwn yn gweithio'n agos gydag awdurdodau lleol a phartneriaid eraill yn y Cymoedd wrth inni ddatblygu'r parc rhanbarthol. Bwriadaf gyhoeddi lleoliad y pyrth erbyn diwedd y flwyddyn hon a chyflwyno cam 1 erbyn gwanwyn 2019.

Dylai'r Parc, ac mae'n rhaid iddo, gefnogi gweithgareddau awyr agored yn y Cymoedd, nid yn unig ar gyfer hamdden a thwristiaeth, ond i helpu i fynd i'r afael â phroblemau cynyddol a wynebwn o ran iechyd a lles corfforol a meddyliol. Byddwn yn adeiladu ar y prosiectau a mentrau ysbrydoledig, arloesol  sydd eisoes yn cael eu cynnal a'u datblygu gan gymunedau ar draws y Cymoedd, gan gynnwys mwy o gymunedau a chreu rhwydwaith rhannu sgiliau rhwng cymheiriaid.

Heddiw rwyf wedi cyhoeddi prosbectws ar gyfer parc rhanbarthol y Cymoedd fel canllaw i'n bwriad ac i amlinellu ein gweledigaeth, ond hefyd mae'n wahoddiad i bawb yn y Cymoedd a thu hwnt fod yn rhan o'r fenter hon. Mae'r prosbectws yn adeiladu ar brofiad y 20 mlynedd diwethaf a mwy. Mae'n adlewyrchu arfer gorau byd-eang ac mae'n ddatganiad o uchelgais am yr hyn y credwn y gallwn ei gyflawni.

Dirprwy Lywydd, nid yw ac ni fydd parc rhanbarthol y Cymoedd yn brosiect neu fenter untro. Mae'n ganolog i'n huchelgais i alluogi ein cymunedau ar draws cymoedd y De i fanteisio i'r eithaf ar y cyfleoedd a gynigir gan ein treftadaeth naturiol a  diwylliannol i gyflawni manteision cymdeithasol, economaidd ac amgylcheddol heddiw ac yn y dyfodol. Diolch.