Mae’n rhaid i mi gyfaddef fy mod yn teimlo’n rhwystredig yn aml ynglŷn â'r ffordd y mae’r drafodaeth wedi digwydd mewn perthynas ag Orkambi. Yn ganolog i hyn oll, dylem gofio bod yna bobl, teuluoedd, sydd eisiau sicrhau bod y driniaeth orau bosibl ar gael yn ein gwasanaeth iechyd gwladol. Mae pob cwmni sy'n cynhyrchu meddyginiaeth ar gyfer y GIG yn deall y broses y mae'n rhaid iddynt ei dilyn, a'r broses honno yw sicrhau bod meddyginiaethau'n ddiogel ac yn effeithiol a bod gwerth priodol i’r driniaeth honno. Nid yw'r driniaeth hon—Orkambi—ar gael yn rhwydd yn y gwasanaeth iechyd gwladol mewn unrhyw wlad arall yn y DU. Nid yw hynny’n wir. Mae’n bosibl—. Nid yw ar gael mewn gwledydd eraill yn y Deyrnas Unedig ac nid yw ar gael yng Nghymru. Mae ar gael i geisiadau cyllido cleifion unigol, ac mae ar gael ar sail treialon gan y gwneuthurwr, ar sail gyfyngedig i bobl ym mhob un o wahanol wledydd y DU. Felly, mae'n anghywir awgrymu bod GIG Cymru wedi mabwysiadu safbwynt gwahanol. Mae hynny'n rhan o fy rhwystredigaeth, oherwydd rwy'n derbyn bod Aelodau ym mhob plaid wedi cael gohebiaeth gan y cwmni, ac rwy'n credu fy mod wedi cael gohebiaeth gan Aelodau o bob plaid yn y Siambr hon, sydd wedi ysgrifennu ataf ynglŷn â'r mater. Ac rwy’n teimlo’n rhwystredig ynglŷn â'r diffyg eglurder yn y broses. Oherwydd nid wyf yn credu bod yr Aelodau'n adrodd materion—nid ydynt wedi cael gwybod, ac maent wedi'u derbyn yn ddidwyll.

Nid yw'r manteision wedi'u profi—dyna yw un o'n problemau mwyaf yn hyn o beth. Nid yn unig fod Orkambi wedi methu arfarniad NICE ar sail costau, ond mae NICE, yn ôl y wybodaeth sydd ar gael iddo ar ddata clinigol gan Vertex, wedi’i roi ar y rhestr o feddyginiaethau na ddylid eu defnyddio. Nawr, mae hynny'n hynod anarferol, a’r rheswm am hynny yw oherwydd cyflwr y data clinigol a oedd ar gael ar y pryd. Rwyf wedi dweud fwy nag unwaith, mewn gohebiaeth uniongyrchol ag Orkambi, ac yn wir, pan ddaeth y cwmni a’u cynrychiolydd i fy ngweld uwchben y lle hwn, fod angen iddynt ymwneud â'r broses y maent yn ei deall. Ac mae hynny’n rhan o fy rhwystredigaeth. Nid wyf yn credu eich bod wedi cael y stori'n llawn. Yn y Pwyllgor Deisebau, pan oeddent yn ystyried y mater—[Torri ar draws.] Yn y Pwyllgor Deisebau, pan godwyd y mater, dywedwyd bod yna 96 wythnos o ddata clinigol ychwanegol ar gael erbyn hyn ers yr arfarniad gan NICE. Ni all NICE na Grŵp Strategaeth Meddyginiaethau Cymru Gyfan asesu'r wybodaeth honno am nad yw wedi'i darparu ar eu cyfer. Pan gaiff y wybodaeth ei darparu ar gyfer NICE, bydd penderfyniad yn cael ei wneud. Ond cyfrifoldeb y cwmni, a neb arall, yw darparu'r wybodaeth a’r data hwnnw, am mai hwy sydd â mynediad ato, nid unrhyw gorff arfarnu. Rwy’n fwy na bodlon siarad â'r Aelodau y tu allan i’r lle hwn, ond rwy’n teimlo’n rhwystredig nad wyf yn credu eich bod wedi cael y darlun llawn ynglŷn â sut y mae'r cyffur ar gael ac nad yw ar gael a’r cyfrifoldeb am hynny.