4. A wnaiff Ysgrifennydd y Cabinet amlinellu blaenoriaethau Llywodraeth Cymru ar gyfer gwasanaethau iechyd yng Nghanol De Cymru? OAQ52782

Diolch. Fy mlaenoriaeth ar gyfer gwasanaethau iechyd yn ardal Canol De Cymru, fel ar gyfer gweddill Cymru, yw sicrhau bod pobl yn cael mynediad teg at iechyd a gofal sy'n ddiogel, yn gynaliadwy, yn integredig, ac o ansawdd uchel i ddiwallu eu hanghenion.

Ysgrifennydd y Cabinet, mae Bwrdd Iechyd Lleol Prifysgol Caerdydd a'r Fro wedi gweithio gyda phartneriaid mewn gofal cymdeithasol, gwasanaeth ambiwlans Cymru a'r sector gwirfoddol i ddatblygu cynllun gaeaf i reoli'r cynnydd yn y galw ar wasanaethau, yn Ysbyty Athrofaol Cymru ac yn Llandochau. Mae'r argymhelliad yn cynnwys 32 o welyau ychwanegol ar gyfer pwysau'r gaeaf a 12 o welyau eraill yn ogystal os ydynt yn angenrheidiol. Rwyf hefyd yn croesawu'r ffaith y bydd y rhwydwaith o glinigau cwympiadau cymunedol yng Nghaerdydd ar gael i unigolion sy'n wynebu risg is o gael codwm ond a fyddai'n elwa o asesiad i leihau eu risg o gael codwm yn y dyfodol. Nawr, rydym yn aros i weld a fydd y dull cydgysylltiedig hwn a gynlluniwyd yn sicrhau'r math o gryfder rydym ei eisiau yn y system er mwyn gallu ymateb i bwysau'r gaeaf, ond maent yn cydgysylltu â rhanddeiliaid allweddol eraill o leiaf. Dylai fod yn enghraifft o'r hyn y dylem fod yn ei weld yn y dyfodol, nid yn unig yng Nghanol De Cymru, ond ym mhob cwr o Gymru.

Rwy'n hapus i sicrhau'r Aelod fod pob bwrdd iechyd wedi mabwysiadu dull tebyg, ynghyd â'u partneriaid yng ngwasanaeth ambiwlans Cymru, eu partneriaid cyffredin, ynghyd â llywodraeth leol a'r trydydd sector, ac yn hollbwysig, maent yn cynnwys eu cydweithwyr ym maes tai hefyd i ddeall sut y mae cynllunio'n briodol ar gyfer y gaeaf. Yr her a'r prawf bob amser yw sut y mae ein cyd-wasanaethau'n ymdopi â'r galw ychwanegol y gwyddom y bydd ein system iechyd a gofal yn ei wynebu drwy gydol misoedd y gaeaf a beth arall y gallwn ei wneud yn llwyddiannus i sicrhau ein bod yn cadw pobl nad oes angen iddynt fod yn yr ysbyty allan o'r ysbyty, ond hefyd i sicrhau eu bod yn cael eu cefnogi'n briodol yn eu cartrefi eu hunain. Bydd gennyf ragor i'w ddweud ar y materion hyn a'r cynlluniau ar gyfer y gaeaf yn ystod yr wythnosau a'r misoedd nesaf wrth i mi barhau i wneud datganiadau ac ateb cwestiynau, ond rwy'n falch iawn fod yr Aelod wedi rhoi amser i ddeall ac ymgysylltu â'r broses o gynllunio ar gyfer y gaeaf yma yng Nghaerdydd a'r Fro.

Ysgrifennydd y Cabinet, fel y gwyddoch, mae gwaith sylweddol wedi cael ei wneud gan Fwrdd Iechyd Lleol Cwm Taf a chyngor Rhondda Cynon Taf i ddatblygu cyfleuster gofal sylfaenol integredig newydd yn Aberpennar. Nawr, byddai'r cyfleuster gofal iechyd arfaethedig hwn sy'n werth £6.5 miliwn yn disodli'r gwasanaethau hen ffasiwn yn y dref ac yn mabwysiadu dull cyfannol drwy ddod â gwasanaethau at ei gilydd. Gan gydnabod y gwaith sydd eisoes wedi'i wneud ar ddatblygu'r prosiect hwn, pa fath o fanteision y bydd y gymuned yn elwa arnynt o'r model hwn yn eich barn chi, a sut y bydd Llywodraeth Cymru'n hwyluso'r gwaith o'i ddarparu?

Diolch i chi am y cwestiwn. Rwy'n cydnabod bod hwn yn bwnc rydych wedi'i godi gyda mi yn gynnar ar ôl i chi gael eich ethol, ynghyd ag arweinydd y cyngor, ynglŷn â'r angen i wella'r cyfleusterau, a dyna un o'r manteision cyntaf a welwyd mewn gwirionedd. Bydd cyfleusterau modern, cyfoes ac addas i'r diben yn dod yn lle'r hyn sy'n bodoli ar hyn o bryd, ac weithiau nid ydym yn pwysleisio digon pa mor bwysig yw rôl yr amgylchedd ffisegol ym mhrofiadau unigolion o ofal a lle maent yn debygol o gael mynediad at ofal yn y lle cyntaf. Yna, ceir y pwynt ynglŷn â mynediad gwell, oherwydd gallwn fynd ati wedyn i ddod â mwy o wasanaethau at ei gilydd yn yr un lle, ac yn fwyaf arbennig, dod â gwasanaethau iechyd a llywodraeth leol at ei gilydd er mwyn ei gwneud yn haws i bobl gael y gwasanaeth cywir yn y lle cywir. Mae hynny, fel y gwyddom o rannau eraill o'r wlad, wedi arwain at wella'r berthynas rhwng yr holl weithwyr proffesiynol gwahanol hynny. Maent yn gallu siarad â'i gilydd a deall, os nad oes rhywun yn dod atoch gyda phroblem iechyd, bydd rhywun ar gael—os yw o fewn yr un adeilad, mae hynny hyd yn oed yn well—i ddeall sut y gallwch helpu'r unigolyn i ddod o hyd i gymorth ar gyfer eu problem. Ond mae'r profiad hwnnw a'r gwasanaethau gwell hynny yn rhan o'r cynllun y byddem yn disgwyl ei weld. Dyna pam ein bod yn buddsoddi arian gyda'r awdurdodau lleol ar gyfer darparu'r cyfleusterau newydd hyn. Bydd yn bwysig i'r staff yno hefyd, oherwydd fe wyddom, mewn rhannau eraill o'ch etholaeth er enghraifft, fod y ffordd wahanol y mae'r arferion hynny'n gweithio gyda'i gilydd bellach wedi arwain at waith gwell gan weithwyr proffesiynol sy'n fwy tebygol o aros.

A'r peth olaf rwyf am ei ddweud ynglŷn â'r mater hwn, Lywydd, yw hyn: nid yn unig y mae'r datblygiad rhwng y bwrdd iechyd a'r awdurdodau lleol wedi helpu o ran darparu cyfleusterau newydd; fel y byddwch yn gwybod o Wobrau GIG Cymru, fe aeth y wobr fawr ar y noson i wasanaeth Stay Well@home—y bartneriaeth rhwng iechyd a llywodraeth leol i ddarparu gwell gofal er mwyn cadw pobl yn eu cartrefi eu hunain am gyfnod hwy a'u rhyddhau o'r ysbyty yn gynt. Ac mae enghreifftiau go iawn yno yn ardal Cwm Taf o'r hyn sydd angen i weddill y gwasanaeth ei wneud.