5. Datganiad gan Arweinydd y Tŷ a'r Prif Chwip: Y Wybodaeth Ddiweddaraf am Fand Eang

Part of the debate – Senedd Cymru am 4:33 pm ar 23 Hydref 2018.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Mick Antoniw Mick Antoniw Labour 4:33, 23 Hydref 2018

(Cyfieithwyd)

Arweinydd y tŷ, rwyf wedi codi gyda chi ar sawl achlysur enghraifft debyg i'r hon a gododd fy nghyd-Aelod Hefin David, a datblygiad Dyffryn y Coed yw honno, datblygiad gan Persimmon, yr wyf yn credu ei bod yn enghraifft wych o rai o'r methiannau yn ein cynllunio neu yn ein system ddatblygu ar gyfer tai. Datblygiad newydd yn Llanilltud Faerdref yw hwn, lle mae'r cam cyntaf, wrth gwrs, wedi gweld gosod band eang ffibr, ond nid yw'r ail gam wedi cael hynny, ac, wrth gwrs, mae'r cyfrifoldeb yn cael ei symud yn ôl ac ymlaen o ran pa un ai BT neu'r datblygwr sydd mewn gwirionedd yn gyfrifol. Mae'n ymddangos i mi fod nifer o bethau y mae angen i ni edrych arnyn nhw, ac mae angen i ni eu gweithredu rywsut, ym mhob datblygiad. Mae'n ymddangos i mi yn y Gymru gyfoes, sy'n datblygu, mae'n rhaid bod—. Mae'n rhaid, rwy'n credu, bod yna ofyniad—mor agos at ofyniad statudol â phosibl—bod y lefel uchaf sydd ar gael o fand eang yn cael ei ddarparu yn yr un modd â dŵr, â nwy, fel gyda'r cyfleustodau cyhoeddus eraill, a'r rhagdybiaeth ddylai fod y bydd pob tŷ newydd yn cael hynny wedi ei osod, a dylai fod yn un o hanfodion datblygu.

Wrth gwrs, y broblem arall sydd gennym ni yw mai'r sefyllfa yn awr yw, gyda band eang cyflym iawn a beth bynnag yw'r olynydd i hwnnw, bydd materion ôl-osod yn dod i'r amlwg. Mae'n ymddangos i mi fod yn rhaid adeiladu hynny i mewn i'r system hefyd. Un o'r problemau, wrth gwrs, gyda'r ystâd y cyfeiriais ati, ystâd Dyffryn y Coed, yw, wrth gwrs, yw'r system gymhleth mewn gwirionedd o gael band eang ffeibr i weithredu mewn gwirionedd, faint o amser y bydd hynny'n ei gymryd, ac rwy'n ddiolchgar iawn am y cymorth y mae eich adran wedi ei roi mewn gwirionedd wrth gael y system i gychwyn o leiaf, y system grantiau ac ati. Ond mae hwn, serch hynny, yn faich sy'n achosi rhwystredigaeth ofnadwy. Rydych chi'n gweld pobl sy'n rhedeg eu busnesau, yn cael anhawster mawr gyda rhywbeth yr oedden nhw'n credu fyddai yno. A dim ond holi oeddwn i mewn gwirionedd beth yw eich barn chi ynghylch pa un a yw'n bosibl edrych ar ein proses rheoleiddio neu ddeddfwriaethol i sicrhau, yn y dyfodol, y bydd hyn yn digwydd, o leiaf. Ac efallai—rwy'n cytuno'n fawr iawn â'r hyn a ddywedodd Hefin David hefyd, y dylai hyn fod yn un o brif swyddogaethau a chyfrifoldeb y datblygwr. Maen nhw'n gwneud ffortiwn enfawr o hyn, ac os gall Persimmon dalu £75 miliwn fel bonws i'w Prif Weithredwr, credaf y gall fforddio i roi band eang rhesymol i'r bobl y maen nhw'n gwerthu eu tai iddyn nhw.