Hoffwn ddiolch i'r Gweinidog am ei datganiad. Yn sicr, y mae angen gweithredu. Byddai rhai ohonom ni'n codi stŵr i gael mwy o weithredu nag eraill, rwy'n sicr, ond nid oes unrhyw amheuaeth bod angen inni fynd i'r afael â'r epidemig plastigau sy'n ein hwynebu fel cymdeithas—cymdeithas fyd-eang—y dyddiau hyn. Ac er mor gadarnhaol y bu hanes yr awdurdodau lleol o ran ailgylchu dros y blynyddoedd diwethaf, y mae'n siomedig nodi fod pethau'n gwastatáu neu'n gostwng, serch gyda rhai o'r esboniadau yr ydych chi wedi eu rhoi yn eich datganiad. Ond rwy'n credu ei fod yn tanlinellu'r faith bod y ffrwythau sy'n hongian yn isel wedi eu casglu a dyma ble yr ydym ni'n dod at y gwaith caled. Ac, wrth gwrs, dyma ble y cawn i weithredu gwirioneddol gan lunwyr polisi hefyd. Ac mae'r ystadegyn brawychus oddi wrth y Gymdeithas Cadwraeth Forol y bydd effallai mwy o blastig na physgod, o ran pwysau, yn y moroedd erbyn 2050 yn ddigon i'ch sobri, ac y mae'n un y dylai fod ar flaen ein meddyliau pan fyddwn yn ystyried y mater penodol hwn.

Nawr, rydym wedi cyfeirio eisoes at y pryderon cynyddol ynghylch i ble y mae ein plastig sydd wedi'i ailgylchu yn  mynd. Rydym ni'n gwybod bod dwy ran o dair o wastraff pecynnu plastig y DU yn cael ei allforio gan ddiwydiant allforio a oedd werth tua £50 miliwn y llynedd a bod Asiantaeth yr Amgylchedd ar hyn o bryd yn ymchwilio i honiadau sy'n cynnwys allforwyr yn hawlio drwy dwyll am ddegau o filoedd o dunelli o wastraff plastig nad yw o bosib yn bodoli, gwastraff plastig y DU ddim yn cael ei ailgylchu ac yn cael ei adael i lifo i mewn i afonydd a moroedd, a llwythi anghyfreithlon o wastraff plastig yn cael eu cyfeirio at y dwyrain pell drwy'r Iseldiroedd. Felly, fy nghwestiwn cyntaf i chi, mewn gwirionedd, yw: Pa sicrwydd allwch chi roi inni ynglŷn ag i ble y mae plastig sydd wedi'i ailgylchu yng Nghymru yn mynd? A oes unrhyw ran yn cael ei chwarae gan Gymru yn ymchwiliad Asiantaeth yr Amgylchedd ac a ydych yn ffyddiog bod ein plastig yn cael ei drin fel y dylai fod?

Wrth gwrs, mae hyn oll yn dangos yn gynyddol, yn hytrach na dim ond ailgylchu, bod angen inni geisio atal y defnydd o blastigau, yn enwedig plastig untro yn y lle cyntaf. Ac mae ardoll ar blastig untro i weithio ochr yn ochr â chynllun dychwelyd ernes ar gyfer poteli a chaniau wedi bod yn rhywbeth y mae Plaid Cymru wedi galw amdano ers blynyddoedd lawer bellach. Rydym ni'n dal i aros i gyrraedd y pwynt lle mae'n cael ei weithredu, ac yr ydym ni wedi clywed cyfeirio, dros nifer o flynyddoedd o fy amser i yma yn y Cynulliad at sut y mae hyn wedi gweithio mewn gwledydd eraill: dros 98 y cant o boteli yn cael eu hailgylchu yn yr Almaen, dros 90 y cant yn Norwy, Sweden a'r Ffindir, ac ati, ac ati.

Rydych chi'n dweud yn eich datganiad y byddwch chi'n ymgynghori ochr yn ochr â Llywodraeth y DU ynghylch cyfrifoldeb estynedig y cynhyrchydd a chynlluniau dychwelyd ernes cyn y Nadolig, gan ddarparu'r hyn a ddisgrifiwyd gennych fel mewnbwn unigryw o Gymru i sicrhau y bydd y dulliau arfaethedig yn gweithio yng Nghymru. Fy nghwestiwn i chi, felly, fyddai: Os bydd Llywodraeth y DU yn penderfynu yn erbyn cynllun dychwelyd ernes ledled y DU, a fyddwch chi, fel Gweinidog, yn deddfu ynghylch cynllun dychwelyd ernes ar gyfer Cymru yn y tymor Cynulliad hwn? Hoffwn glywed eich barn ar hynny, oherwydd bod hwn, yn amlwg yn rhywbeth yr ydym ni wedi bod yn galw amdano ers amser maith, ac yr wyf yn ceisio cyfleu bod ymdeimlad o frys yma. Ac os nad ydyn nhw fel Llywodraeth y DU, yn dewis dilyn y trywydd hwn, yna pa mor fuan y byddwch chi fel Llywodraeth ac fel Gweinidog yn dilyn y trywydd hwn?

Rydych chi hefyd yn dweud eich bod yn parhau i weithio gyda Llywodraeth y DU i drafod mesurau trethu posibl i fynd i'r afael â phlastig untro, ac yr ydych yn dweud os na chodir unrhyw beth yng nghyllideb yr hydref yr wythnos nesaf yna byddwch chi'n ystyried eto beth y gellir ei wneud ar sail Cymru'n unig gyda'r dulliau ysgogi sydd gennym ni yma. Felly fy nghwestiwn nesaf fyddai a fyddwch yn ymrwymo yma heddiw i sicrhau bod ardoll, treth neu dâl yn cael ei osod i fynd i'r afael â llygredd plastig yng Nghymru yn y tymor Cynulliad hwn, ni waeth beth sy'n digwydd ar lefel y DU, oherwydd y mathau hynny o negeseuon a'r math hwn o gyfeiriad clir sydd eu hangen inni gael momentwm y tu ôl i rai o'r cynlluniau hynny yr ydym eisiau eu gwireddu.

Yn eich datganiad ar 8 Mai, dywedoch chi eich bod yn gweithio gydag Ail-lenwi a busnesau yng Nghymru, elusennau a digwyddiadau mawr i sicrhau bod mannau a gorsafoedd ail-lenwi dŵr ledled y wlad. Byddai'n braf clywed y newyddion diweddaraf o ran lle yr ydych chi yn y trafodaethau hynny, a hefyd, a fyddwch yn ystyried gweithio gydag awdurdodau lleol i sefydlu ffynhonnau dŵr yfed mewn mannau cyhoeddus, sydd yn rhywbeth y byddem ni i gyd eisiau ei weld. Ac, wrth gwrs, yn dilyn cynigion Llywodraeth y DU i wahardd gwellt plastig a ffyn cotwm plastig a throellwyr diodydd plastig yn Lloegr yr wythnos hon rwy'n credu, a wnewch chi, fel Gweinidog, ystyried cyflwyno gwaharddiad tebyg yng Nghymru?