Part of the debate – Senedd Cymru am 5:03 pm ar 23 Hydref 2018.
Ers datganoli, bu cynnydd yn ein cyfradd ailgylchu trefol o 5 y cant i 64 y cant, sy'n rhyfeddol. Caiff ei lywio gan bolisi, ond a gaf i ddweud, caiff ei ysgogi'n fwy gan y dreth tirlenwi, ac felly mae wedi rhoi pwysau ar yr awdurdodau lleol i sicrhau eu bod yn ailgylchu.
Dim ond un o'r tri A yw Ailgylchu, wrth gwrs, i leihau'r gwastraff sy'n mynd i safleoedd tirlenwi. Y lleill yw 'arbed' ac 'ailddefnyddio' ac rwy'n credu bod y ddau arall yn bwysicach. P'un sy'n well yn amgylcheddol: defnyddio un botel blastig 10 gwaith neu ailgylchu 10 o boteli plastig? Mae'r diwethaf yn gwella cyfraddau ailgylchu. Byddwn i'n awgrymu bod y cyntaf yn well o lawer i'r amgylchedd, ac rwy'n credu bod hwnnw'n bwynt pwysig.
Nid yw'r rheini sy'n creu eu compost eu hunain yn cyfrif mewn cyfraddau ailgylchu, er, yn amlwg, eu bod yn ailgylchu ac yn lleihau'r swm o ynni a ddefnyddir i symud pethau i'w hailgylchu. Rwy'n siarad fel un sydd yn sicr o blaid y cynllun dychwelyd ernes, ond sydd hefyd o blaid cynllun lle byddwch yn ailddefnyddio'r poteli wedyn. Bydd y rheini ohonom o'r grŵp oedran pop Corona yn ymwybodol iawn o fynd â'r botel yn ôl a chael 5c neu 10c—roedd yn gweithio. Rwy'n credu ei bod yn bwysig bod—. Yn rhy aml, nid oes gwerth i blastig, a dyna pam mae pobl yn eithaf hapus i'w daflu i ffwrdd. Wrth grwydro o amgylch caeau pêl-droed a pharciau eraill byddwch yn gweld poteli plastig yn cael eu taflu oherwydd nad oes unrhyw werth iddyn nhw. Rwy'n credu bod angen cynllun dychwelyd ernes.
Rwyf hefyd yn credu y dylem gyflwyno rhyw fath o dreth i sicrhau chwarae teg rhwng gwydr a phlastig. Pan es i i brynu potel o finegr ychydig wythnosau yn ôl, a oedd mewn potel blastig, cefais fy synnu a'm rhyfeddu. Y cwestiwn yw: a ddylem fod yn mesur ailgylchu, neu a ddylem fod yn mesur gwastraff gweddilliol ar gyfer ei losgi a mynd i safle tirlenwi? Onid yw hynny'n syniad gwell o ba mor dda yr ydym yn gwneud? Ac a wnaiff y Gweinidog gytuno y byddai hynny'n fesur gwell o lwyddiant amgylcheddol, oherwydd fel arall rydym yn cosbi'r ailddefnyddwyr a'r arbedwyr?