6. Datganiad gan Weinidog yr Amgylchedd: Perfformiad Ailgylchu Cymru, Adeiladu Sylfeini Economi Gylchol

Part of the debate – Senedd Cymru am 5:13 pm ar 23 Hydref 2018.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Julie Morgan Julie Morgan Labour 5:13, 23 Hydref 2018

(Cyfieithwyd)

Rwy'n croesawu'r datganiad gan y Gweinidog y prynhawn yma. Rwy'n croesawu'r gyfradd uchel iawn o ailgylchu gan awdurdodau lleol sy'n parhau, ac rwy'n derbyn bod ei chynyddu eto yn awr yn mynd i fod yn llawer mwy anodd, felly rwyf yn falch bod y Gweinidog mor benderfynol o fwrw ymlaen â hyn. Rwy'n credu ei bod wedi'i godi eisoes pa mor bwysig yw cael y cyhoedd ar eich ochr chi, a hoffwn ddiolch i'r Gweinidog am ymweld â ni yn Rhiwbeina, lle mae'r etholwyr yn frwdfrydig iawn ynghylch ailgylchu, atal gwastraff a'r economi gylchol—yn arbennig y plant. Dechreuodd etholwr yn Rhiwbeina, fel y gŵyr y Gweinidog, fenter yr wyf i wedi ei chefnogi, ynghyd ag Anna McMorrin AS Gogledd Caerdydd, i siarad â busnesau lleol ynghylch lleihau eu defnydd o eitemau plastig untro fel gwelltyn yfed a chwpanau coffi. Mae hynny'n rhywbeth yr ydym ni wedi ei lansio hefyd yn Hen Laneirwg yr wythnos diwethaf, a byddwn yn symud ymlaen i Bontprennau. Tybed a allai'r Gweinidog wneud sylw ar bwysigrwydd y rhyngweithio hwnnw rhwng gwleidyddion, sy'n deddfu, ond hefyd sy'n cyfarfod â'r cyhoedd ac yn cyfarfod â phlant, er mwyn symud y materion hyn ymlaen.

Mae'n bwysig iawn, fel y dywedodd llawer o bobl heddiw, i gydnabod mai dim ond un rhan o'r mater yw ailgylchu, a bod lleihau gwastraff yn bwysig iawn, yn enwedig mewn deunydd pecynnu. Roeddwn i'n meddwl am hyn wrth siopa dros y penwythnos ym marchnad ffermwyr Glanyrafon, sydd wrth gwrs yn dathlu 20 mlynedd y penwythnos hwn ac mae'n un o'r marchnadoedd ffermwyr llwyddiannus iawn. Wrth gwrs, rydych chi'n prynu'r ffrwythau ac rydych chi'n prynu—wel, rydych chi'n prynu llysiau yn bennaf—ac, wrth gwrs, does dim pecynnau ar gyfer llysiau, oherwydd eu bod i gyd yn rhydd, fel mewn llawer o siopau, y maen nhw'n rhydd, ond pam y mae'n rhaid inni gael deunydd pecynnu o gwbl? Sylweddolais fod prynu llysiau rhydd yn y dull hwnnw—. Ac hefyd, yn y farchnad honno, ceir cynllun dychwelyd ernes lle mae ychydig o stondinau yn cymryd y poteli yn ôl ac yn tynnu arian i ffwrdd o'r hyn a brynwch chi wedyn. A felly, ar raddfa fechan, y mae'r pethau hyn yn gweithredu eisoes.

Ond, yn amlwg, rwy'n credu bod y cynnydd mewn marchnadoedd ffermwyr—ac mae gennym ni un yng Ngogledd Caerdydd hefyd, yn Rhiwbeina—yn bwysig iawn. Wn i ddim a hoffai'r Gweinidog wneud sylw ynglŷn â hynny.

Yna, mae'r cynllun dychwelyd ernes yn rhywbeth yr wyf i wedi ei gefnogi am flynyddoedd lawer, ac rwy'n gobeithio yn awr, y symudwn ni ymlaen a gwneud hynny. Rwyf ond yn gobeithio, os mai dull Cymru a Lloegr fydd gennym ni, na fydd yn arafu pethau mewn gwirionedd. Ac fe hoffwn i hefyd glywed yr ymrwymiad y byddwn ni'n bwrw ymlaen ag ef ein hunain, hyd yn oed os na fydd Lloegr yn gwneud hynny. Wn i ddim os allwch chi wneud sylw ynghylch hynny.

Felly, i gloi, rwy'n credu bod hon yn agenda yr ydym yn unedig yn wleidyddol yn ei chylch ac, yn bwysicaf oll, rwy'n credu bod y cyhoedd yn wirioneddol unedig hefyd. Ond rwy'n credu bod addysg ac arwain ar hyn mewn ysgolion, sy'n rhywbeth y mae llawer o eco-gynghorau yn ei wneud, hefyd yn hanfodol.