Diolch. Hoffwn ddechrau fy nghyfraniad drwy ddweud unwaith eto bod yr hyn sydd wedi digwydd i'r gwasanaeth prawf, gwasanaeth y bûm i'n gweithio ynddo am nifer o flynyddoedd, wedi bod yn dorcalonnus i'w weld. Mae wedi ei rwygo'n ddarnau gan breifateiddio ideolegol y Torïaid ar y gwasanaeth ac mae'n drychineb llwyr. Mae wedi digalonni staff prawf profiadol, gweithgar, gan arwain at lawer yn gadael yn eu heidiau. Mae hefyd wedi lleihau gallu'r gwasanaeth i fonitro troseddwyr, ac felly wedi lleihau diogelwch y cyhoedd.

Bu nifer o achosion lle na fu monitro troseddwyr yn  ddigonol, ac mae hyn wedi arwain at ganlyniadau trychinebus. Rwy'n siŵr nad oes angen imi sôn am achos Conner Marshall yn y fan yma. Mae llawer o rai eraill, hefyd. Mae preifateiddio wedi bod yn achos drud o hapchwarae sydd wedi mynd o chwith, fel y rhybuddiwyd y Torïaid y byddai.

Nawr, cytunaf yn llwyr â NAPO Cymru, sy'n dweud bod ymdrechion i wthio'r gwasanaeth prawf i fodel sy'n seiliedig ar y farchnad yn ddryslyd, wedi methu, ac y bydd yn methu.

Rwy'n cytuno hefyd â Cynghrair Howard er Diwygio Cosbau, sy'n dweud y dylai trefniadau comisiynu fod yn seiliedig ar gydweithredu ac ar gyflawni amcanion ar y cyd yn hytrach na chystadleuaeth.

Mae cyflwyno elfen o elw i reoli risg troseddwyr yn warthus, ac ni ddylai fod wedi'i ystyried erioed yn y lle cyntaf.

Felly, dyna'r gorffennol: beth am y dyfodol? Rwy'n cytuno gyda'r penderfyniad i ailuno rheoli troseddwyr gyda'r sector cyhoeddus yma yng Nghymru. Bydd hyn yn mynd ran o'r ffordd i fynd i'r afael â'r difrod sydd wedi'i wneud. Er na ellir gwrthdroi yn llwyr y newidiadau y mae'r Torïaid wedi eu gwneud, mae modd dychmygu gwasanaeth a fydd yn helpu pobl i ailafael yn eu bywydau a gwneud llai o aildroseddu. Byddwn, fodd bynnag, yn rhoi gair o rybudd ac yn dweud bod angen gofal o ran sut yr ymdrinnir ag ad-drefnu pellach. Mae staff y gwasanaeth prawf wedi eu trin yn hynod o wael yn ystod y blynyddoedd diwethaf. Mae llawer o bobl yn teimlo eu bod wedi cael eu cymryd yn ganiataol yn y system honno. Dylai unrhyw ad-drefnu pellach, hyd yn oed pan gaiff ei wneud gyda'r bwriadau gorau ar gyfer y canlyniad gorau posibl, ddigwydd drwy ymgynghori'n ystyrlon â staff. Gweithio gyda nhw, nid yn eu herbyn. Ni allwn ni fforddio digalonni rhagor o staff, ac ni allwn ni fforddio colli hyd yn oed mwy o arbenigedd o'r gwasanaeth.

Nawr rwy'n siŵr na fyddaf yn synnu neb yn y fan yma drwy siarad o blaid datganoli'r system cyfiawnder troseddol. Ysgrifennais bapur polisi yn ôl yn 2008 o'r enw 'Gwneud ein Cymunedau'n Fwy Diogel', ac roedd y papur hwnnw'n argymell datganoli'r system cyfiawnder troseddol i Gymru. Pe byddem ni wedi gwneud hynny bryd hynny, mae'n bosib iawn y byddem ni wedi osgoi'r drychineb honno a ddaeth o breifateiddio'r gwasanaeth prawf. Ar yr adeg honno, ystyriwyd y papur hwnnw yn ddogfen radical. Bryd hynny, wrth gwrs, roedd gwrthwynebiad croch i ddatganoli pwerau dros blismona a chyfiawnder troseddol gan lawer ar y meinciau Llafur, felly mae'n gadarnhaol gweld, yn y cyfamser, bod cynifer o bobl bellach wedi newid eu meddwl.

Pan ein bod yn ystyried effeithiau toriadau San Steffan ar blismona, ynghyd â'r drychineb hon a ddaeth gyda phreifateiddio'r gwasanaeth prawf, i mi, mae'r achos yn amlwg. Ddeng mlynedd yn ôl, roeddwn yn dadlau y byddai system cyfiawnder troseddol datganoledig yn galluogi Cymru i wneud pethau mewn ffordd wahanol i'r Weinyddiaeth Gyfiawnder. Byddai'n fodd inni lunio atebion Cymreig i broblemau Cymreig a gwneud ein cymunedau a'r gymdeithas ehangach yn lle tecach a mwy diogel i bob un ohonom ni. Nid yw fy marn wedi newid yn ystod y degawd ac rwy'n falch o weld y bu cefnogaeth gynyddol i hyn, nid dim ond yn y Siambr hon, ond hefyd o bob haen o gymdeithas ddinesig, hefyd.

Mae ffordd y Torïaid o weinyddu cyfiawnder yn cosbi, yn annheg, ac mae'n canolbwyntio ar gynhyrchu elw preifat o droseddu a dioddefaint dynol. Mae eu system yn siomi ein cymunedau. Byddai datganoli'r cyfrifoldeb dros gyfiawnder troseddol yn caniatáu inni gymryd hwn o ddwylo'r Torïaid unwaith ac am byth. Byddai'n caniatáu inni lunio ein llwybr ein hunain yng Nghymru i greu system decach a allai fod yn enghraifft o sicrhau cyfiawnder gwirioneddol a theg i bobl mewn gwledydd eraill hefyd.