Part of the debate – Senedd Cymru am 5:50 pm ar 23 Hydref 2018.
Rwy'n cytuno i raddau helaeth iawn â'r hyn y mae Leanne Wood newydd ei ddweud, Dirprwy Lywydd. Rwy'n credu bod y system cyfiawnder troseddol yn y Deyrnas Unedig yn ddim llai na thrychinebus ac erchyll. Mae'n annynol, mae'n anghynhyrchiol, mae'n creu llawer o niwed i'n cymunedau, ac mae angen iddi newid. Felly, gorau oll y mwyaf o bwerau y gallwn ni eu cael i Gymru i gael system llawer mwy goleuedig ac effeithiol, a gorau po gyntaf y bydd hynny'n digwydd.
O ran system y gwasanaeth prawf, do, mae preifateiddio wedi bod yn draed moch ac yn niweidiol fel rhan o'r darlun cyffredinol hwnnw yr ydym ni'n ei weld, ac yr ydym ni wedi ei weld yn y cyfnod diweddar. Felly, mae'n dda clywed y bu rhywfaint o gynnydd gyda'r Weinyddiaeth Gyfiawnder, fel mae Ysgrifennydd y Cabinet wedi disgrifio, ac mae bellach mwy o gydnabyddiaeth o'r amgylchiadau penodol yng Nghymru ac o ddatganoli.
Rydym ni'n gwybod bod llawer o bobl yn ein carchardai na ddylent fod yno; mae ganddyn nhw broblemau iechyd meddwl, mae ganddyn nhw broblemau cyffuriau ac alcohol, mae ganddyn nhw gyrhaeddiad addysgol isel iawn a sgiliau isel iawn. Mae angen mynd i'r afael â'r holl broblemau hynny, ac ni ellir ond mynd i'r afael â nhw yng Nghymru os oes cydgysylltu effeithiol â gwasanaethau datganoledig. Unwaith eto, braf oedd clywed Ysgrifennydd y Cabinet yn dweud ein bod yn awr ar y llwybr hwnnw—