Part of 1. Cwestiynau i'r Prif Weinidog – Senedd Cymru am 2:05 pm ar 13 Tachwedd 2018.
Rwy'n credu bod yn rhaid i ni dderbyn nad ydym ni'n debygol o weld yr un nifer o unedau manwerthu mewn trefi yn y dyfodol. Os edrychaf ar fy nhref enedigol fy hun ym Mhen-y-bont ar Ogwr, ceir llawer iawn o unedau sydd yn wag ac mae'n debyg na fyddan nhw byth yn cael eu llenwi. Mae rhai ohonynt wedi bod yn wag ers blynyddoedd lawer iawn. Felly, beth ddylai ddigwydd wedyn? Wel, efallai y gellir troi llawer ohonyn nhw yn unedau preswyl, i sicrhau bod gwell cymysgedd yng nghanol trefi. Yn fy nhref enedigol i, mae wedi bod yn digwydd ers 30 mlynedd neu fwy.
Sut yr ydym ni wedyn am greu trefi mwy bywiog sy'n gymysg o ran eu darpariaeth—rhywfaint ohoni'n breswyl, rhywfaint ohoni'n fusnes, bydd rhywfaint ohoni'n fanwerthu, bydd rhywfaint ohoni'n fwytai, yn fariau—i greu'r cyffro hwnnw yn y dref, nid yn unig yn ystod y dydd ond fin nos hefyd? Rwy'n credu ei bod hefyd yn bwysig rhoi ystyriaeth i ba bryd mae siopau yn agor yng nghanol trefi, oherwydd, wrth gwrs, nid yw 9 a.m. i 5 p.m. yn gyfleus i'r rhan fwyaf o bobl mwyach, ac, oni bai bod gennych chi nifer fawr iawn o ymwelwyr mewn canol tref gan fod swyddfeydd yno, yna byddwch ar eich colled.
Ond, o ran yr hyn y mae'r Llywodraeth yn ei wneud, mae gennym ni ein rhaglen buddsoddiad adfywio wedi'i dargedu. Mae hynny'n golygu cyllid cyfalaf o £100 miliwn ledled Cymru dros dair blynedd i gynorthwyo prosiectau adfywio sydd wedi eu blaenoriaethu'n rhanbarthol mewn canol trefi. Mae gennym ni'r rhaglen Adeiladu ar gyfer y Dyfodol a ariennir gan Ewrop, sy'n darparu £54 miliwn i gaffael, ailwampio neu ailddatblygu adeiladau a thir segur yng nghanol trefi a dinasoedd, neu'n agos atynt, ar draws y gorllewin a chymoedd y de. Ac, wrth gwrs, mae ein cynllun benthyciadau canol tref yn wedi darparu £27.5 miliwn ers 2014 i ddod â safleoedd ac adeiladau gwag, nad ydyn nhw'n cael eu defnyddio'n ddigonol yng nghanol trefi yn ôl i ddefnydd.