Rwy'n siarad fel cadeirydd grŵp cynghori'r Gweinidog, sy'n gwneud fy ymateb o feinciau'r Ceidwadwyr ychydig yn afreolaidd. Felly, bydd gennyf gyfuniad doeth o ddwy swyddogaeth, rwy'n credu. Ond mae'n bwynt difrifol yn y fan yma fy mod i'n credu bod gwaith yn y maes hwn, sy'n heriol iawn, ond y mae llawer o arfer da a chanlyniadau da i'w gweld hefyd, yn ei gwneud hi'n ofynnol cael dull amhleidioli i'r graddau mwyaf posibl, ac rwy'n credu bod y gwaith hwn drwy gydol oes y Cynulliad wedi cyrraedd y consensws hwnnw, a'r angen i sicrhau gwell canlyniadau ar gyfer y plant a'r bobl ifanc yr ydym ni'n gofalu amdanynt.

Rwy'n credu, Gweinidog, eich bod yn iawn i bwysleisio bod grŵp cynghori'r Gweinidog yn awr yn dod at gyfnod allweddol, ac mae hyn wedi gofyn am ddiweddaru'r rhaglen waith. Hoffwn ddweud ychydig am hynny mewn munud. Mae'n adlewyrchu, mewn gwirionedd, rwy'n credu, tymor pum mlynedd y gwaith. Y cam cychwynnol i raddau helaeth iawn oedd llenwi'r bylchau data, comisiynu rhai astudiaethau gwirioneddol bwysig—rydych chi wedi cyfeirio at un a oedd yn dangos y canlyniadau da a fesurwyd ar ôl gorchymyn gofal terfynol, ac mae tua 75 y cant o blant yn teimlo eu bod wedi elwa. Felly mae'n sector, yn aml, a bortreadir gan ei broblemau, oherwydd weithiau mae pethau'n digwydd sy'n ddinistriol iawn, ac yn gwbl briodol yn destun newyddion, ond ceir llawer iawn o arferion da ar lawr gwlad, ac mae a wnelo hyn i raddau helaeth ag adeiladu ar hynny.

O ran y rhaglen waith newydd a'i hychwanegiadau a'r datblygu, a gaf i ddiolch i Phil Evans, cyd-gadeirydd grŵp cynghori'r Gweinidog a chyn-gyfarwyddwr y gwasanaethau cymdeithasol ym Mro Morgannwg, a hefyd y swyddogion yn eich adran, sydd wedi cynhyrchu'r cynllun gwaith? Mae wedi golygu llawer iawn o waith. Fe'i lluniwyd gan grŵp cynghori'r Gweinidog, ond roeddem ni'n dal i fod angen gweithgarwch y grŵp gweithredu, a arweinir gan Phil Evans, i'w gasglu ynghyd. I raddau helaeth mae'n ddadansoddiad o'r gwaith presennol a'r hyn a gyflawnwyd, yn adlewyrchiad o'r data a'r adroddiadau yr wyf newydd eu crybwyll, ac ymgynghori helaeth. Mae'n rhaid imi ddweud bod yr ymdrechion ymgynghori yn cael cymorth mawr gan y cyd-gadeirydd arall, Dan Pitt, Voices From Care, ac yn wir mae holl gydweithio grŵp cynghori'r Gweinidog mewn gwirionedd wedi bod yn bosibl oherwydd y rhan helaeth a chwaraewyd gan amrywiol adrannau Llywodraeth Cymru sydd â swyddogaeth allweddol yn y grŵp—tai ac iechyd y cyhoedd, er enghraifft—gwasanaethau plant awdurdodau lleol, a hefyd yr arweinyddion cabinet a sefydliadau anllywodraethol—y trydydd sector. Rwy'n credu mewn difrif fod hyn wedi rhoi i'r grŵp yr egni a'r gallu i siarad â chi gydag awdurdod a darparu'r cyngor trylwyr hwnnw sydd ei angen mewn gwirionedd.

Mae'r rhaglen bellach yn adlewyrchu pwysigrwydd atal a chymorth cynnar, a, hefyd, pethau y mae wedi penderfynu eu pwysleisio a oedd naill ai yn y cynllun gwaith ond ddim yn ddigon amlwg, neu sydd bellach wedi cael eu hamsugno i'r cynllun gwaith, a dim ond  sôn am y newidiadau yr wyf i yma. Ond roedd y pwyslais ar wasanaethau therapiwtig, rwy'n credu, i raddau helaeth wedi ei sbarduno gan adroddiad Lynne Neagle neu adroddiad y pwyllgor y mae Lynne yn gadeirydd arno, 'Cadernid meddwl', a gafodd effaith fawr ar y drafodaeth yr oedd y grŵp cynghori'r Gweinidog yn ei chael, a phwysigrwydd gwasanaethau therapiwtig yn gysylltiedig â lles emosiynol, y cyfeirir ato drwy'r amser gan blant sy'n derbyn gofal fel rhywbeth y maen nhw wirioneddol ei angen, ac mae hynny'n lefel o gymorth.

Maes arall a oedd yn gymharol newydd i mi, mae'n rhaid imi ddweud, ond sydd efallai wedi ei esgeuluso, yw faint o ofal a roddir gan berthnasau. Ac mae hynny'n adnodd—mae gan lawer o wledydd bolisi yn sicr i wneud hynny'n fwy o adnodd. Ond, yn sicr, caiff ei ddefnyddio, mae'n briodol iawn mewn achosion penodol, ac efallai nad ydym ni wedi bod mor graff yn y maes hwn yn y modd y gallwn ni gefnogi gofalwyr sy'n berthnasau.

Mae Deddf Llesiant Cenedlaethau'r Dyfodol hefyd wedi dylanwadu ar waith grŵp cynghori'r Gweinidog yn sylweddol iawn, ac rwy'n gwybod bod hynny'n nodwedd bwysig i chi hefyd.

Mae'r broblem o ddigartrefedd i'r rhai sy'n gadael gofal yn un fawr iawn, ac mae sut yr ydym ni'n cefnogi'r rhai sy'n gadael gofal gyda'u tenantiaethau yn amlwg yn elfen hollbwysig o'n swyddogaeth fel rhieni corfforaethol, gellid dweud. Ac rwy'n falch bod gwaith wedi'i gomisiynu gan Sefydliad Polisi Cyhoeddus Cymru, ac rwy'n credu y bydd hynny'n gymorth mawr. Credaf, o ran y rhai sy'n gadael gofal, bod y sefyllfa dai yn un mor hanfodol â'r sefyllfa addysg a chyrhaeddiad addysgol ar gyfer y rhai sydd mewn gofal pan fyddan nhw'n cael addysg ffurfiol.

Ac yna mae'r fframweithiau profiad niweidiol yn ystod plentyndod wedi dod i chwarae rhan fawr mewn dod â sawl gwahanol elfen o waith grŵp cynghori'r Gweinidog at ei gilydd.

A gaf i groesawu'r cyllid hefyd? Mae'r £9 miliwn a lansiodd y rhaglen ddwy flynedd yn ôl yn cael effaith fawr, rwy'n credu, ar awdurdodau lleol i ddatblygu arfer gorau, ac rwy'n credu ei fod yn arwydd cadarnhaol iawn bod ffynhonell arianol arall ar gael.

Ac a gaf i ddim ond dweud, a ydych chi'n cytuno â mi mai'r hyn yr ydym ni'n ei weld yn dod i'r amlwg yw cysyniad llawnach o swyddogaeth rhianta corfforaethol? Sy'n golygu pob asiantaeth gyhoeddus, ond hefyd yn y maes gwleidyddol—yn amlwg, mae gennych chi swyddogaeth arweinyddiaeth yn y maes hwnnw, ond mae hefyd yn golygu eich cyd-weithwyr, a ninnau hefyd fel Aelodau yn craffu ar y Llywodraeth, a'i phartneriaid allweddol, gwleidyddion yn y cyngor—yr arweinyddion cabinet a chadeiryddion pwyllgor sy'n gwneud y gwaith craffu. A dylai'r holl gynghorwyr, does bosib, neu dylai'r holl gynghorau ddilyn penderfyniad Cyngor Caerdydd i hyfforddi bob cynghorydd ym materion plant sy'n derbyn gofal. Ac maen nhw'n gwneud cynnydd ar hynny. Efallai ddim mor gyflym ag y byddent yn ei hoffi, ond dyna'r math o arweinyddiaeth y mae angen inni ei weld mewn gwirionedd yn dod i'r amlwg i roi darlun llawn inni o rianta corfforaethol. Diolch.