5. Datganiad gan y Gweinidog Plant, Pobl Hŷn a Gofal Cymdeithasol: Gwella Canlyniadau i Blant: Lleihau'r Angen i Blant fynd i Mewn i Ofal, a Gwaith Grŵp Cynghori'r Gweinidog

Part of the debate – Senedd Cymru am 4:30 pm ar 13 Tachwedd 2018.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Huw Irranca-Davies Huw Irranca-Davies Labour 4:30, 13 Tachwedd 2018

(Cyfieithwyd)

Diolch, Jenny. Rydych chi'n ein hatgoffa'n briodol bod angen inni edrych ar y profiad gofal cyfan yn y fan yma mewn gwirionedd. Y bobl hynny, plant a phobl ifanc sydd mewn gofal—mae angen inni roi'r blaenoriaethau cywir er mwyn iddyn nhw wella eu canlyniadau—y rhai sy'n gadael gofal, ond hefyd i ganolbwyntio ar, fel y mae'r ffrwd waith Rhif 1 nawr, sut ydym ni'n lleihau nifer y plant a phobl ifanc sy'n derbyn gofal. Oherwydd fe wyddom ni os gallwn ni gyflawni ymyraethau cynnar cywir—ac mae hynny'n cynnwys rhai elfennau o gefnogaeth ehangach sy'n gallu nodi problemau yn gynnar a gweithredu'r dull amlasiantaeth yn gynharach—yna byddwn ni'n arbed y costau hynny ymhellach ymlaen er mwyn eu rhyddhau a'u rhoi tuag at blant sy'n derbyn gofal, ac ati. Ond rwy'n falch eich bod yn croesawu'r hyn yr ydym ni wedi'i wneud gyda'r gwasanaethau Reflect rhanbarthol a'r ffordd yr ydym yn rhagweld y bydd defnydd sylweddol yn cael ei wneud o hyn, oherwydd rydym ni'n dechrau gweld tystiolaeth eisoes ei fod yn effeithiol a disgwyliwn weld mwy. Dyma'r ffordd iawn, rwy'n credu, unwaith eto, sef gweithio gyda phobl yn uniongyrchol er mwyn helpu i greu canlyniadau cadarnhaol.

Sefydlogrwydd lleoliadau—cwbl hanfodol. Fe wyddom ni, ar gyfer y plant hynny sy'n derbyn gofal, os cawn ni leoliad sefydlog, bydd yn arwain at ganlyniadau cadarnhaol, boed yn ymwneud ag addysg, iechyd, â phontio i fod yn oedolion—mae sefydlogrwydd y lleoliad yn hollol allweddol. Roedd rhywfaint o'r ymchwil diweddar a wnaethom—fe wnaethom ni gyhoeddi ymchwil a gyflwynwyd gennym ym mis Mai eleni—roedd yn edrych ar ganlyniadau lleoli plant bedair i bum mlynedd ar ôl i'r gorchymyn gofal terfynol gael ei wneud. Yr hyn a oedd yn galonogol yn sgil hynny oedd bod tri chwarter y garfan gyfan o blant wedi profi lefel uchel o sefydlogrwydd lleoliadau, heb unrhyw symudiad o ran lleoliad neu ddim ond un symudiad lleoliad dros y cyfnod o bedair blynedd. Nawr mae hynny'n arwyddocaol ac mae'n dangos ein bod yn dechrau cysylltu rhywfaint ar y dotiau i sicrhau eu bod nhw'n mwynhau'r sefydlogrwydd hwnnw sy'n rhoi'r seiliau iddyn nhw wedyn i dyfu a chael y canlyniadau cywir fel unigolion ifanc.

Nawr, fe wnaethoch chi sôn, yn briodol am yr agwedd ehangach ar iechyd meddwl a llesiant ac, unwaith eto, mae hyn yn mynd yn rhan o'r agenda atal ac ymyrraeth gynnar. Os gallwn ni nodi ac arbed y costau yn gynharach, bydd yn well i'r unigolyn, ond hefyd yn well o ran osgoi costau achub ymhellach ymlaen. Wrth gwrs, roedd yr adroddiad 'Cadernid Meddwl' gan y Pwyllgor Plant, Pobl Ifanc ac Addysg yn ddefnyddiol iawn yn hyn o beth. Ym mis Medi, cyhoeddodd Ysgrifenyddion y Cabinet dros iechyd ac addysg y bydden nhw'n galw ynghyd grŵp gorchwyl a gorffen gweinidogol ar y cyd—rwy'n osgoi edrych i fy ochr dde ar hyn o bryd, fy ochr dde agosaf—i ystyried ond hefyd i gyflymu'r gwaith i gyflawni dull o weithredu ysgol gyfan yn rhan o ddull o weithredu system gyfan tuag at lesiant meddyliol y plant. Roedd y cyfarfod cyntaf ar 17 Hydref. Rydym ni wedi ymrwymo nawr i symud yr agenda hon ymlaen yn gyflym a byddwn ni'n darparu'r newyddion diweddaraf ynghylch gweithgareddau a chynnydd yn unol â'r adroddiad 'Cadernid Meddwl' i'r Pwyllgor Plant, Pobl Ifanc ac Addysg yng ngwanwyn 2019. A bydd hyn, fel y gŵyr David, yn cysylltu â'r rhaglen waith Gwella Canlyniadau ar gyfer Plant a gyda'r grŵp cynghori'r Gweinidog i sicrhau bod gwasanaethau ysgol yn gallu diwallu anghenion iechyd meddwl penodol plant â phrofiad o ofal neu blant sy'n derbyn gofal. Rwy'n credu—. Rwy'n edrych tuag at y Dirprwy—. Mae'n ddrwg gennyf, Dirprwy Lywydd, mae'n well imi dawelu nawr. [Chwerthin.]