Part of the debate – Senedd Cymru am 5:48 pm ar 13 Tachwedd 2018.
Diolch ichi am y cwestiynau. Fe allem ni nodi cyfres o'r camau allweddol o gynlluniau gaeaf y byrddau iechyd lleol, ond byddwch chi'n gwybod, wrth gwrs, bod pob bwrdd iechyd yn bwriadu addasu ei gapasiti o ran gwelyau yn ystod y gaeaf, oherwydd maen nhw'n gwybod y bydd yn fwy tebygol y bydd angen derbyn pobl, am y rhesymau iawn, a'u bod yn fwy tebygol o aros am gyfnod hwy, fel yr amlinellais yn gynharach. Ond fe wnaf yn sicr roi rhywfaint o ystyriaeth i gyhoeddi rhywbeth mewn ffordd ddefnyddiol a fyddai'n hysbysu'r Aelodau, yn hytrach na darparu mwy o wybodaeth niwlog, a bydd mewn gwirionedd yn ddefnyddiol i'r Aelodau edrych arno hefyd.
Ar eich pwynt am y math o gapasiti sydd ei angen, hefyd, wel, mae'n atgyfnerthu'r bartneriaeth hanfodol rhwng y gwasanaeth iechyd, llywodraeth leol, ond hefyd darparwyr tai hefyd, i allu cynllunio a chomisiynu ar gyfer y capasiti cywir yn y lle cywir, oherwydd, yn aml, nid oes angen iddo fod yn wely mewn ysbyty; gallai fod yn wely yn y sector gofal, ac mae'n aml yn fwy priodol ar gyfer y person hwnnw, a byddwn yn bendant yn gweld hynny yn rhan o'r cynlluniau gaeaf a ddarparwyd gan bob partneriaeth.
Ac rwy'n cydnabod eich diddordeb cyson yng nghapasiti nyrsys ardal—nid dim ond ar gyfer y gaeaf hwn, mewn gwirionedd, ond yn fwy cyffredinol—ac egwyddorion y prif nyrs sydd wedi'u cyflwyno. Mae'n un o'r meysydd yr ydym ni'n edrych arno gydag estyniad posibl o ran niferoedd staff, i ddeall nid yn unig beth sydd ei angen arnom ni, ond faint o bobl yr ydym ni eu hangen a lle yr ydym ni eisiau iddyn nhw fod. Felly, bydd gwaith yn cael ei wneud nid yn unig gan swyddfa'r prif nyrs, ond wrth gwrs bydd Addysg a Gwella Iechyd Cymru yn ymddiddori yn hynny hefyd.
Ar eich her ynghylch rhyddhau cleifion o'r ysbyty, mae'n un o'r meysydd yr wyf wedi canolbwyntio arno yn rheolaidd, mewn gwirionedd, ynghylch deall beth arall y gallem ni ei gael o'r fferyllfa, yn enwedig fferyllfa ysbyty, lle mae pobl wedi cael eu cyngor rhyddhau ac maen nhw'n barod i fynd, ac mewn gwirionedd mae angen iddyn nhw allu mynd adref a bod â meddyginiaeth i fynd gyda nhw. Mae'n un o'r meysydd lle y credaf y byddwn ni'n gallu gwneud mwy o gynnydd yn fuan yn y flwyddyn nesaf, oherwydd rwy'n meddwl bod mwy o swyddogaeth ar gyfer fferylliaeth gymunedol. Os ydyn nhw'n barod i gamu ymlaen, a'u bod yn gallu cyflawni'r gwasanaeth hwnnw i gleifion yn eu cartrefi eu hunain, gall y bobl hynny adael yr ysbyty yn gynt nag y mae rhai ohonyn nhw'n gallu ei wneud ar hyn o bryd. Rwy'n credu bod budd gwirioneddol i'w wneud drwy gyflawni'r llif mwy hwnnw, ac, mewn gwirionedd, ar gyfer yr unigolyn sydd eisiau gadael yr ysbyty, i'w alluogi i wneud hynny.
Ond dau o'r pum blaenoriaeth mawr o ran cyflawni ar gyfer y gaeaf yw canolbwyntio ar gael pobl allan o'r ysbyty pan fyddant yn barod, ond hefyd ystyried model rhyddhau i asesu hefyd. Rydym ni'n rheolaidd yn sôn am hyn: rhyddhau rhywun i asesu ei angen yn hytrach na'i gadw yn yr ysbyty mewn amgylchedd artiffisial er mwyn ceisio deall ei angen yn ei amgylchedd cartref. Mae'n atgyfnerthu'r pwynt am swyddogaeth therapyddion ac, yn benodol, therapyddion galwedigaethol, i ddeall angen yr unigolyn hwnnw. Unwaith eto, mae hynny'n bartneriaeth rhwng iechyd a Llywodraeth Leol, ac mae'n mynd yn ôl i'r adeg y gwnaethom ni lansio'r cynllun 'Cymru Iachach'. Aethom i Ynysybwl a buom yn edrych ar waith a arweiniwyd gan therapyddion i gael rhywun allan o'r ysbyty yn gynt, i mewn i'w gartref ei hun, i asesu ei angen, a darparwyd pecyn gofal. Dyna'r gwir bartneriaeth yr ydym ni ei eisiau rhwng iechyd, llywodraeth leol ac, yn hollbwysig, y dinesydd.