Diolch i'r Gweinidog am gyflwyno'r ddadl bwysig hon, ac rwyf hefyd am ddiolch ar goedd i'r Comisiynydd Plant, Sally Holland, a'i thîm am y gwaith ardderchog y maen nhw'n ei wneud ar ran plant a phobl ifanc yma yng Nghymru? Rwy'n credu ei bod yn ffaith drist, yn 2018, bod llawer o blant a phobl ifanc yn ein gwlad nad ydynt yn mwynhau'r un diogelwch a breintiau a gawsom ni yn y Siambr hon wrth i ni dyfu'n oedolion. Felly, rwyf yn croesawu rhai o'r argymhellion allweddol yn adroddiad Sally Holland, a oedd wrth gwrs â'r nod o'i gwneud hi'n bosibl i bobl ifanc a phlant sy'n agored i niwed gael y cymorth a'r gefnogaeth sydd eu hangen arnynt.

Nodais y cyfeiriadau a wnaed gan y Comisiynydd i waith y Pwyllgor Plant, Pobl Ifanc ac Addysg ar iechyd meddwl, ac mae'n bwysig ein bod yn sicrhau bod mynediad, fel y dywedodd Suzy Davies yn hollol gywir, i sicrhau y gall pobl gael gafael ar y gwasanaethau hynny mewn modd prydlon iawn. Ac fe sylwais wrth gwrs ar ei chyfeiriadau at fwlio hefyd a'r angen i sicrhau ein bod yn mynd i'r afael â hynny, yn gwbl briodol fel y trafodwyd eisoes y prynhawn yma.

Ond, Llywydd, mae gennym ni lawer i'w wneud ar gyfer ein plant a'n pobl ifanc. Pobl ifanc heddiw yw Aelodau'r Cynulliad yfory, ac mae'n rhaid inni ofyn i ni'n hunain beth yw'r etifeddiaeth yr ydym yn ei adael iddyn nhw. A fyddan nhw'n edrych yn ôl gyda diolch pan fyddan nhw'n eistedd yn y Siambr hon yn y dyfodol neu a fyddan nhw'n dymuno i ni fod wedi gwneud mwy? Rhan allweddol o'n heiriolaeth fydd gwneud y penderfyniadau polisi cywir. Pan fo cymaint i'w wneud, y mae'n hanfodol inni wneud yr hyn sy'n iawn ar gyfer ein plant a'n pobl ifanc, ac mae'n rhaid imi ddweud mai un peth sydd wedi fy siomi yn adroddiad y Comisiynydd yw'r argymhelliad i ddileu'r amddiffyniad o gosb resymol. I mi dyma'r camau gweithredu anghywir pan ystyriwch y niwed gwirioneddol sy'n wynebu plant. Dywed yr adroddiad nad yw plant yng Nghymru, o dan y gyfraith yn cael eu diogelu rhag ymosodiad yn yr un modd ag oedolion, ond, wrth gwrs, mae hynny'n anghywir ac yn gamarweiniol. Mae'r gyfraith yn amlwg yn diogelu plant ifanc a phob plentyn, mewn gwirionedd, rhag trais, ond y mae hefyd yn cydnabod na ddylid ystyried disgyblu corfforol ysgafn, megis slap ar y llaw neu chwip-din, yn drosedd. A bydd cael gwared ar yr amddiffyniad o gosb resymol, rwy'n credu, yn cymylu'r gwahaniaeth hwn a gadael llawer o rieni cariadus ledled Cymru sy'n smacio eu plant, mewn perygl o gael eu harestio, eu collfarnu a hyd yn oed eu herlyn.

Aiff yr adroddiad ymlaen i ddweud, wrth gwrs, bod gan y Llywodraeth ymrwymiad i gymryd camau pan fo perygl posibl o niwed i blant yng Nghymru, ac rwy'n cytuno'n llwyr â hynny. Ond fe geir pobl sydd yn cam-drin plant, a dylem ni rymuso ein gwasanaethau cymdeithasol a'r heddlu i ddod o hyd iddyn nhw a'u dwyn i gyfraith, yn hytrach na gwastraffu amser yr heddlu a'r gwasanaethau cymdeithasol drwy eu hanfon ar ôl tadau a mamau cyffredin, sy'n gweithio'n galed ac yn dewis weithiau i smacio eu plant fel math o ddisgyblaeth. Nid yw'r dystiolaeth yn dangos bod smacio ysgafn yn gwneud unrhyw niwed i blant. Mae ymgynghoriad y Llywodraeth ar ddiddymu cosb resymol yn cyfaddef hyn. Yn wir, dywedodd, a dyfynnaf:

'mae'n annhebygol y ceir unrhyw dystiolaeth ymchwil sy'n benodol yn dangos bod effeithiau smac ysgafn ac anfynych yn niweidiol i blant.'

Ac fe fyddwn i'n annog holl Aelodau'r Cynulliad sy'n bresennol yn y Siambr hon i ddarllen gwaith yr Athro Robert Larzelere, un o'r academyddion blaenllaw yn y maes hwn o ddisgyblu plant. Mae ei dystiolaeth i ymgynghoriad y Llywodraeth ar y mater hwn yn rymus iawn. Felly, a wnaiff y Llywodraeth hefyd ymrwymo i ddilyn y dystiolaeth honno ar y mater hwn, yn hytrach nag ymgymryd â'r hyn sydd yn ei barn hi yn rhywbeth ffasiynol? Ac mae'n rhaid imi ddadlau hefyd nad yw'n arbennig o ffasiynol ychwaith. Rydym ni'n gwybod bod canlyniadau pôl yng Nghymru yn ôl yn 2017 wedi dangos nad yw 76 y cant o'r cyhoedd yng Nghymru yn credu y dylid gwneud smacio yn drosedd; mae 77 y cant yn pryderu y gallai gwahardd smacio orlwytho heddlu a gweithwyr cymdeithasol ag achosion dibwys a'i gwneud yn fwy anodd iddyn nhw dargedu eu hadnoddau, eu hadnoddau prin, i atal y camdrinwyr plant mwyaf difrifol; ac mae 77 y cant o bobl Cymru yn credu hefyd mai swyddogaeth rhieni a gwarcheidwaid, nid y wladwriaeth, yw penderfynu smacio eu plant neu beidio.

Rwy'n credu felly, ei bod yn gwbl hanfodol inni wneud ein gorau glas i wella byd plant a phobl ifanc yma yng Nghymru a'n bod yn mynd ar drywydd mesurau sydd o ddifrif yn helpu plant, ond nid y cynnig penodol hwn, o ran gwahardd smacio plant, yw'r ffordd iawn ymlaen, ac fe fyddwn i'n annog y Gweinidog, yn ei ymateb, i ystyried yr holl dystiolaeth, sy'n bendant yn erbyn cynlluniau'r Llywodraeth.