Felly, eitem 5 yw'r datganiadau 90 eiliad, a'r cyntaf y prynhawn yma yw Vikki Howells.

Diolch, Ddirprwy Lywydd. Eleni, cynhelir y Diwrnod Mentrau Cymdeithasol ar ddydd Iau 15 Tachwedd. Mae'r diwrnod yn gyfle i godi ymwybyddiaeth o fentrau cymdeithasol, y busnesau sydd wedi ymrwymo i genhadaeth gymdeithasol neu amgylcheddol. Mae hefyd yn rhan o Wythnos Entrepreneuriaeth y Byd. Mae'r adroddiad ar fusnesau cymdeithasol yng Nghymru, ar gyflwr y sector, yn rhoi syniad o raddfa a chwmpas y sector yng Nghymru. Cafodd yr adroddiad ei gynhyrchu gan Ganolfan Gydweithredol Cymru a'i hariannu gan Lywodraeth Cymru ac fe ymddangosodd yn 2017. Mae'n rhoi darlun o sector bywiog sy'n cyfrannu tua £2.37 biliwn i'r economi genedlaethol. Hefyd, mae'n sector sy'n cyflogi tua 48,000 o bobl.

Nododd fod busnesau cymdeithasol i'w gweld yn bennaf mewn ardaloedd o amddifadedd cymdeithasol. Yn yr ardaloedd hyn, maent yn chwarae rôl allweddol, yn cefnogi cymunedau a chynnig swyddi a hyfforddiant. Maent hefyd yn darparu gwasanaethau sylfaenol y byddai'r sector cyhoeddus a'r sector preifat yn cael trafferth i'w cynnal fel arall o bosibl. Mae'r Diwrnod Mentrau Cymdeithasol yn gyfle i bawb ohonom ystyried yr effaith gadarnhaol y mae mentrau cymdeithasol yn ei chael yn ein cymunedau a'n heconomi. Rwy'n falch o weithio gyda Chanolfan Gydweithredol Cymru i hyrwyddo Diwrnod Mentrau Cymdeithasol 2018 yma yng Nghymru, er mwyn helpu i godi ymwybyddiaeth o'r sefydliadau ardderchog hyn a'r gwaith y maent yn ei wneud i sicrhau bod gwerthoedd cymdeithasol ac amgylcheddol cadarnhaol yn ganolog yn yr economi. Diolch.

Y penwythnos diwethaf, cawsom gyfle i ddiolch am aberth ein pobl mewn rhyfeloedd, ac i gydnabod y bobl sy'n parhau i wasanaethu yn ein lluoedd arfog heddiw ac yn y dyfodol. Heddiw, hoffwn ddathlu bywyd un o drigolion dewraf Shotton, Harry Weale VC. Dim ond 16 oed oedd Harry pan aeth i amddiffyn ei wlad ac ymladd drosti. Ni allaf ddychmygu sut roedd Harry'n teimlo, wrth adael ei gartref i fynd i ymladd am y tro cyntaf mewn gwlad dramor. Mae ei ddewrder i'w weld yn y ffaith ei fod wedi ymuno â'n lluoedd arfog, wedi ymuno â'r Ffiwsilwyr Brenhinol Cymreig, ac nid yw'n syndod ei fod wedi dychwelyd adref a chael croeso teilwng i arwr.

Ddirprwy Lywydd, dylai pob un ohonom gofio, heb bobl fel Harry, na fyddai'r cenedlaethau a ddilynodd wedi cael y dewisiadau, y cyfleoedd a'r rhyddid sydd gennym ni heddiw. Rwy'n ddiolchgar am y breintiau hynny, ac rwy'n siŵr ein bod i gyd yn ddiolchgar yma heddiw hefyd. Felly, mae'n rhaid i ni beidio ag anghofio. Un peth olaf yr hoffwn ei ddweud yw:

Pan elo’r haul i lawr ac ar wawr y bore / Ni â’u cofiwn hwy.'

Diolch.