4. Datganiad gan y Prif Weinidog: Cytundeb Drafft ar Ymadawiad y DU â’r UE

Part of the debate – Senedd Cymru am 3:31 pm ar 20 Tachwedd 2018.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Carwyn Jones Carwyn Jones Labour 3:31, 20 Tachwedd 2018

(Cyfieithwyd)

Mae'n eithaf rhyfedd, Llywydd, y caf fy hun yn codi bron iawn i amddiffyn Prif Weinidog y DU rhag yr ymosodiadau a wnaed arni yn hytrach nag arnaf i am fod hyn i gyd ynghylch yr hyn oedd yn digwydd yn San Steffan. Mae'n rhaid imi ddweud mai'r hyn sy'n amlwg am Brexit yw bod y rhai sydd wedi chwalu'r ffenest wedi rhedeg i ffwrdd a gadael i'r rhai nad oedd eisiau chwalu'r ffenest i'w rhoi yn ôl at ei gilydd gan hawlio eu bod yn gwneud hynny yn y ffordd anghywir. Fe wnes i sylwi bod y bobl hynny a ddywedodd y byddai hyn y fargen fasnach hawsaf erioed a'r holl ffwlbri yna a glywsom ni, nid yw hynny wedi digwydd—. A beth yw'r gân yn awr? Bod yr UE yn afresymol. Wel, mae'r UE yn gofalu am ei buddiannau ei hun. A'r syniad yma bod yr UE ein hangen ni yn fwy nag y mae arnom ni eu hangen nhw, nid yw'r UE yn ei gweld hi felly o gwbl, neu nid yw 27 gwlad yr UE. Eu barn nhw yw, 'Wel, fe hoffem ni roi bargen dda i'r DU, ond, mewn gwirionedd, mae yna fyd cyfan draw yn y fan acw y gallwn ni siarad ag ef ac y gallwn ni fasnachu ag ef— blociau mawr y gallwn ni werthu ein nwyddau iddyn nhw.'

Nawr, mae'n gofyn yn deg beth sydd wedi'i wneud yn y ddwy flynedd diwethaf. Wel, pan fo gennych chi David Davis a Boris Johnson yn eu swyddi ers cyhyd, mae'r cwestiwn wedi ei ateb. Nid wyf yn siŵr beth wnaeth David Davis, os wyf yn onest gyda chi, o ran symud hyn ymlaen. Roedd hi'n ymddangos fod Boris Johnson yn credu y gellid datrys unrhyw broblem gyda sylw bachog o ryw fath. Ei gyfraniad mwyaf i'r swydd o Ysgrifennydd Tramor oedd peryglu rhyddhau dinesydd Prydeinig yn Iran oherwydd rhywbeth a ddywedodd. Felly, ni ddewisodd hi ei phersonél yn ddoeth o ran ei Hysgrifennydd Brexit a'i Hysgrifennydd Tramor. A dyma ni unwaith eto: 'Dyma frad gan y sefydliad.' Nid oes gronyn o dystiolaeth i ategu hynny, er gwaethaf y ffaith bod llawer eisiau gadael, wrth gwrs. Roedd David Davis eisiau gadael, roedd Dominic Raab eisiau gadael, ac eto, er gwaetha'r ffaith mai ef oedd yr un a roddodd y cytundeb hwn gerbron y Cabinet ac yna penderfynu gadael, a David Davis, oedd eisiau gadael—ef oedd Ysgrifennydd Brexit— a ydyn nhw'n rhan o'r sefydliad a oedd yn mor fradwrus? Ac yma mae gennym ni ddechrau naratif: 'byddai hyn i gyd yn iawn oni bai am y bradwyr yn ein rhengoedd ein hunain.' Y ddamcaniaeth cyllell yn y cefn. Nawr, lle glywsom ni hynny o'r blaen? Mae pobl Prydain wedi cael eu trywanu yn eu cefnau gan bobl a'u gwerthodd yn rhad. Clywyd rhywbeth tebyg mewn gwlad arall bron i gan mlynedd yn ôl. Efallai y gwelwn ni yn awr pam fydd cymaint o groeso i Tommy Robinson yn UKIP oherwydd y gyfatebiaeth hanesyddol ymddangosiadol.

Ac o ran cytundebau masnach rydd, mae'n rhaid imi ddweud wrth yr Aelod: nid oes modd ffeirio cytundeb da ag Ewrop am gytundeb masnach rydd ag America. Mae ymhellach i ffwrdd ac mae'n farchnad lai. Mae India ymhellach i ffwrdd. Mae Awstralia yn farchnad fechan a hyd yn oed ymhellach i ffwrdd. Ni fydd unrhyw un o'r marchnadoedd hyn yn gwneud iawn am y farchnad Ewropeaidd. Ac mae'n rhaid imi ddweud wrtho: bydd y gwledydd hyn, India yn arbennig, yn dweud, 'Os ydych chi eisiau cytundeb masnach rydd gyda ni, rydym ni eisiau i'n pobl allu symud ac i allu cyrraedd Prydain heb fisa.' Nid ydyn nhw'n mynd i dderbyn cyfyngiadau fisa o gwbl. Bydd arnyn nhw eisiau rhywbeth sy'n agos at ryddid i symud ar gyfer eu pobl eu hunain, ac wedyn beth mae'n mynd i ddweud bryd hynny? Mae'n gwrthwynebu rhyddid i symud i wladolion Ewropeaidd. A yw hynny'n golygu ei fod o blaid hynny i wladolion Awstralia, i wladolion yr India, i wladolion Americanaidd? Mae hynny'n rhywbeth nad yw UKIP erioed wedi rhoi sylw iddo.

Ac wedyn, wrth gwrs, yn olaf, fe wnaeth sylw sy'n celu, mewn gwirionedd, y math o syniadau am ryddid y farchnad sy'n rhemp yn UKIP. Dywedodd y byddem ni'n colli'r cyfle i gael ceir rhatach, bwyd rhatach, dillad rhatach ac esgidiau rhatach. Beth am weithwyr Prydain sy'n gweithio yn y sectorau hynny? Beth mae'n ei olygu i'n ffermwyr os caniatawn i gynnyrch israddol—cynhyrchion bwyd israddol—danseilio beth maen nhw'n ei gynhyrchu? Beth mae'n ei olygu i'n gweithwyr ceir os ydym ni'n caniatáu i geir ddod i mewn sy'n cael eu cynhyrchu am gost is o lawer ac nad ydyn nhw'n bodloni'r safonau amgylcheddol sydd gennym ni ar hyn o bryd? Ymddengys mai ei farn yw: Gadewch inni dorri'r safonau cywir at yr asgwrn a gadewch iddyn nhw ddod i mewn, tanseilio ein gweithwyr ein hunain. Dillad, esgidiau—yr holl ddiwydiannau hyn sy'n bwysig i Brydain. Nid wyf yn credu bod y rhai a bleidleisiodd 'gadael' wedi pleidleisio 'gadael' i beryglu eu swyddi eu hunain. Dywedodd llawer iawn, iawn o bobl wrthyf mai un o'r rhesymau pam roedden nhw yn pleidleisio 'gadael' oedd oherwydd eu bod yn teimlo bod eu swyddi yn ansicr a'u bywydau yn ansicr. Fyddan nhw byth yn pleidleisio am unrhyw beth sy'n edrych fel economi laissez-faire, rheoliad isel. Dyna'n union beth—roeddwn yn mynd i ddweud arweinydd UKIP, ond mae'r awenau yn newid dwylo—mae'r Aelod wedi dweud. Nid dyna, rwy'n credu, y pleidleisiodd pobl Prydain drosto, nid dyna'r weledigaeth y gwnaethon nhw bleidleisio o'i phlaid. Rwy'n credu mai'r hyn y maen nhw ei eisiau yw Brexit synhwyrol sy'n diogelu eu buddiannau a buddiannau Cymru.