Part of the debate – Senedd Cymru am 4:30 pm ar 20 Tachwedd 2018.
Rwy'n diolch i'r Gweinidog am ei datganiad heddiw. Mae addysg bellach yn hanfodol ar gyfer datblygu sylfaen sgiliau gweithlu Cymru i'r dyfodol ac ar gyfer datblygu economi Cymru yn ei chyfanrwydd i'r dyfodol. Yn ôl ColegauCymru, effaith economaidd y colegau addysg bellach yng Nghymru ar y gymuned busnes leol yw £4 biliwn y flwyddyn. Er hynny, mae'r sector addysg bellach wedi cael ei danariannu'n ofnadwy ers blynyddoedd lawer gan Lywodraeth Cymru. Coeliwch chi fi, penderfyniad polisi bwriadol yw hwn wedi bod ac mae'r cyfrifoldeb ar Lywodraeth Cymru hefyd. Felly, a gaf i ofyn i'r Gweinidog, o ystyried pwysigrwydd y sector addysg bellach, a yw'n ddrwg ganddi hi am y diffyg cymorth a gafodd gan Lywodraeth Cymru?
Rwy'n croesawu'r cynlluniau i wella'r fethodoleg, yr hyn a ddywedodd hi sawl gwaith yn ei datganiad—yr hyn y cyfeiriodd y Gweinidog ato. A yw hi'n cytuno na ddylai unrhyw newidiadau gael eu cyflwyno yn y fath fodd fel eu bod yn dadsefydlogi'r sector neu'n cael effaith negyddol fel arall ar ganlyniadau i ddysgwyr ac ar ddiwallu anghenion busnes? Mae colegau wedi bod yn llwyddiannus o ran denu incwm o'r tu allan i gyllideb graidd gan Lywodraeth Cymru, ond nid yw hynny'n disodli cyllid craidd gan Lywodraeth Cymru. A wnaiff y Gweinidog ymuno â mi i longyfarch colegau am ariannu ffyrdd arloesol o ddenu incwm masnachol, a beth mae hi'n ei wneud i gefnogi eu hymdrechion nhw?
Yn ganolog i'r cwestiwn ariannu y mae'r budd a gyflawnir hyfforddiant a sgiliau. Felly, a wnaiff y Gweinidog ddweud sut mae'r adolygiad yn cyd-fynd â'r strategaeth cyflogadwyedd a'i ffocws ar helpu pobl i ddychwelyd i waith? Cyfeiriodd y Gweinidog at addysg ran- amser—mae gostyngiad o chwarter wedi bod yn nifer y dysgwyr rhan-amser mewn sefydliadau addysg bellach. A wnaiff y Gweinidog ymhelaethu ar ei chynlluniau i wrthdroi'r dirywiad difrifol yn nifer y dysgwyr rhan-amser mewn sefydliadau addysg bellach?
Yn olaf, bydd y Gweinidog yn ymwybodol o'r bygythiad o weithredu diwydiannol sy'n wynebu'r sector addysg bellach ar hyn o bryd. Pa mor hyderus yw'r Gweinidog y bydd ei bargen cyflogau arfaethedig yn ymdrin â phroblem morâl isel sydd wedi gweld darlithwyr yn gadael y sector oherwydd y toriadau yn y gyllideb yn ystod y flwyddyn y mae'r sector wedi gorfod eu hwynebu ers 2015? Edrychaf ymlaen at ei hymateb. Diolch.