Diolch am y rhybudd ymlaen llaw—mae'n amserol, o gofio bod gennym ddadl ar addysg bellach yr un amser yfory hefyd. Rydym ni ym Mhlaid Cymru wedi cydnabod bob amser, er mwyn cael economi lwyddiannus sy'n fedrus a chynhyrchiol, mae angen inni gael y cyfleusterau a'r sefydliadau o'r radd flaenaf, sy'n gystadleuol, gyda neges glir a chynllun i'w gyflawni. Ac mae addysg bellach yn rhywbeth a ddylai fod ar gael i bawb drwy gydol eu gyrfa ac nid yn yr ysgol yn unig. Felly, dyma un o'r rhesymau, fel rhan o gytundeb y gyllideb ddiweddaraf y gwthiodd Plaid Cymru amdano, sef sicrhau arian ychwanegol i addysg bellach, er ein bod yn cydnabod nad yw'n ddigonol ac rydym yn deall yr heriau sy'n parhau.

Rydym yn croesawu'r cyhoeddiad o arian i ganiatáu cytundeb cyflog ar gyfer darlithwyr coleg, sy'n gymesur â'r rhai a gafwyd gan athrawon, ac rydym wedi bod yn galw am hynny ers peth amser. Mae'n dda cael clywed hefyd y bydd arian ar gael i ymestyn hynny i staff addysg bellach hefyd, gan y gwyddom fod yn rhaid inni sicrhau parch cyfartal rhwng cymwysterau galwedigaethol ac academaidd a strwythur tâl tecach. Ond hoffwn holi'r Gweinidog ymhellach. Gwyddom y gallai streicio fod yn bosibl ym mis Rhagfyr o hyd. A ydych chi'n credu y bydd y cytundeb cyflog hwn yn mynd yn ddigon pell o ran y materion llwyth gwaith ehangach sy'n wynebu'r sector?

A chyn belled ag y mae'r elfennau eraill yn y datganiad yn mynd, rwyf mewn penbleth ynghylch rhai o'r cyhoeddiadau eraill. Cafodd y fframwaith cyllido a dyraniad presennol ei osod ar waith yn 2013. Heddiw, rydym yn clywed y cyhoeddiad hwn sy'n cynnwys yr ychydig flynyddoedd nesaf, ond nid oes unrhyw wybodaeth ynghylch pa mor bell ymlaen y gall colegau gynllunio yn seiliedig ar y cyhoeddiad hwn. Am ba hyd yr ydych chi'n rhagweld y bydd y cyhoeddiad heddiw'n para mewn gwirionedd?

Diben y comisiwn ymchwil ac addysg drydyddol arfaethedig ar gyfer Cymru yw bwrw trosolwg a rhoi cyfeiriad strategol ac arweinyddiaeth i'r sector addysg ôl-orfodol a hyfforddiant. Felly pam rydych chi'n cyflwyno'r diwygio cyllid damaid wrth damaid i'r sector nawr, yn hytrach nag aros i'r comisiwn gael ei sefydlu i adolygu anghenion y sector yn strategol? Gwyddom, ar sail adolygiad Hazelkorn a datganiadau eraill a wnaeth yr Ysgrifennydd addysg, mai'r bwriad yw cael diwygiad deddfwriaethol mawr i'r holl dirwedd ôl-16. A fydd hyn yn golygu, mewn gwirionedd, y bydd y cyhoeddiadau hyn heddiw yn amhendant cyn gynted ag y bydd, neu os bydd, y broses honno'n dechrau? A wnewch chi roi ychydig mwy o fanylion inni am yr amserlen o ran cynllunio'r agenda ddeddfwriaethol ehangach?

Yn ôl y datganiad, ac rwy'n dyfynnu:

Ni chymeradwyir cynlluniau coleg nad ydynt yn adlewyrchu argymhellion y Bartneriaeth Sgiliau Rhanbarthol.

Rydych chi'n dweud hefyd eich bod yn bwriadu penodi ymgynghorydd annibynnol ac adolygu sut yr ydym yn gwella'r trefniadau cyfredol gyda'r partneriaethau sgiliau rhanbarthol a'u gallu i gael effaith ar ddarpariaeth sgiliau. A yw'r Gweinidog yn hyderus bod y partneriaethau sgiliau rhanbarthol yn gallu gwneud yr argymhellion cywir i golegau ar gyfer sicrhau y bodlonir anghenion cyflogwyr yn y cynlluniau hynny? Mae rhai yn y sector wedi dweud wrthyf i nad oes ganddyn nhw unrhyw bŵer gwirioneddol, nac atebolrwydd gwirioneddol nac unrhyw gyfarwyddyd gwirioneddol gan Lywodraeth Cymru. Fy nealltwriaeth i, ar hyn o bryd, yw mai dim ond un o'r tair partneriaeth sgiliau rhanbarthol sydd â staff. Mae angen i bartneriaethau sgiliau rhanbarthol fod yn rhan gynhenid o'r dirwedd ôl-16 ehangach mewn modd nad ydyn nhw ar hyn o bryd. A fydd ymgynghorydd annibynnol yn gallu rhoi cyfarwyddyd o ran ffordd well ymlaen? Er enghraifft, unwaith eto, rwy'n credu ei fod yn rhywbeth y gellid ac y dylid ei wneud fel rhan o newid strategol ehangach yn y sector. Sut, er enghraifft, y caiff adolygiad John Graystone ei gynnwys yn sylwedd y cyhoeddiad hwn? Maen nhw wedi adolygu'r partneriaethau sgiliau rhanbarthol—sut wnewch chi roi ystyriaeth i hyn? Mae'n ymddangos y bydd adolygiadau pellach o agweddau ar y codiad i'r fformiwla, ond rwy'n awyddus i ddeall pam y teimlwch fod hynny'n angenrheidiol. A ydym wedi cael digon o adolygiadau yn y maes hwn, neu a ydyn nhw wedi cael digon o amser hyd yma i ymsefydlu? Hoffwn ddeall pam yr ydych chi wedi gwneud y penderfyniad hwnnw.

Fy nghwestiwn olaf yw: rydych chi wedi egluro yn y datganiad bod darpariaeth ran-amser wedi gweld toriadau llym dros y blynyddoedd diwethaf, ac yn amlwg byddem ninnau'n cytuno â hynny—nid yn cytuno â'r egwyddor ond yn cytuno â'r gosodiad. Rydych yn dweud y bydd darpariaeth ran-amser yn cael ei blaenoriaethu i'r gyfran o'r boblogaeth sydd â chymhwyster lefel 2 yn unig. A ydych chi wedi cynnal asesiad effaith ar sut y bydd hyn yn effeithio ar grwpiau amrywiol o ddysgwyr ar wahanol lefelau, ac a ydych chi wedi trafod hyn gyda'r sector?