Diolch, Ddirprwy Lywydd. Hoffwn ddechrau drwy ddiolch i Rhianon Passmore am godi'r ddadl bwysig hon heddiw, a hoffwn ddiolch iddi am ei sylwadau a hefyd am gydnabod y newid mawr sydd i ddod i wasanaethau rheilffordd ar hyd a lled Cymru ac wrth gwrs, i'w hetholaeth hi yn Islwyn.

Credaf fod 14 Hydref y flwyddyn hon yn ddiwrnod hanesyddol i drafnidiaeth rheilffyrdd yng Nghymru, ac yn Islwyn, gyda lansio masnachfraint rheilffyrdd newydd Cymru a'r gororau. O dan arweiniad Trafnidiaeth Cymru, dyma fydd y gwasanaeth rheilffyrdd cyntaf i gael ei wneud yng Nghymru, un a gynlluniwyd ac a ddarparwyd gan Lywodraeth Cymru yma yng Nghymru. Ac fel y dywedodd Rhianon, bydd £5 biliwn o fuddsoddiad yn cael ei sianelu i seilwaith rheilffyrdd a gwasanaethau rheilffyrdd dros y degawd a hanner nesaf, gan sicrhau y bydd ein rhwydwaith yn cael ei drawsnewid.

Bwriedir gwario £800 miliwn ar gerbydau newydd i sicrhau, erbyn 2023, y bydd 95 y cant o siwrneiau ar 148 o drenau newydd sbon gyda'u hanner wedi'u hadeiladu yma yng Nghymru. Bydd yr arian hwnnw hefyd yn arwain at wario £738 miliwn ar foderneiddio rheilffyrdd y Cymoedd, i gefnogi cam nesaf y metro, a bydd yn rhedeg llawer mwy o drenau yr awr. Yn ogystal, gwerir £194 miliwn ar fuddsoddi mewn gorsafoedd—buddsoddiad a fydd yn sicrhau bod pob gorsaf yn cael ei gwella. Bydd 285 o wasanaethau ychwanegol ledled Cymru bob dydd o'r wythnos, ac ar ddydd Sul bydd 294 o wasanaethau ychwanegol.

Bydd 600 o swyddi newydd a 30 o brentisiaethau bob blwyddyn yn cael eu creu, a bydd y cyfleoedd hynny'n agored i bobl yng nghymunedau'r Cymoedd. Rwy'n awyddus i sicrhau bod depos, fel yr un sy'n cael ei greu yn Ffynnon Taf, yn estyn allan at gymunedau y tu hwnt i gyffiniau uniongyrchol Ffynnon Taf ac yn cynnig cyfleoedd ar gyfer prentisiaid ar draws cymunedau'r Cymoedd. Hefyd bydd 25 y cant o ostyngiad mewn allyriadau carbon ar draws y rhwydwaith. Cyflwynir tocynnau clyfar ledled Cymru ac ehangu teithio am ddim i gynnwys rhai o dan 11 oed, a thocynnau hanner pris i rai 16 i 18 mlwydd oed.

Yn ystod y misoedd a'r blynyddoedd nesaf, byddwn yn cyflawni trawsnewidiad arloesol i drafnidiaeth ledled y wlad ac yn Islwyn. Bydd cymunedau ar reilffordd Glyn Ebwy yn elwa o amrywiaeth o welliannau a gynlluniwyd gan Trafnidiaeth Cymru i'r rheilffordd. Cyflwynir cerbydau newydd, gan wella ansawdd a naws cyfleusterau i deithwyr o'u cymharu â'r hen gerbydau sydd gennym yn awr. Yn 2019, cyflwynir trenau wedi'u hadnewyddu i ychwanegu capasiti i'r rheilffordd, ac yn 2022, cyflwynir trenau newydd sbon gyda bordiau gwastad, Wi-Fi am ddim, socedi pŵer, gwybodaeth electronig i deithwyr, systemau aerdymheru a mwy o le ar gyfer beiciau.

Mae cynyddu nifer y gwasanaethau ar reilffordd Glyn Ebwy yn flaenoriaeth ar gyfer metro de Cymru. Y weledigaeth yw darparu pedwar gwasanaeth bob awr. Mae gwelliannau i seilwaith ar y rheilffordd yn cael eu datblygu ar hyn o bryd, ac rydym yn disgwyl dyblu nifer y gwasanaethau ar y rheilffordd o 2021, gan gynyddu i bedwar gwasanaeth yr awr erbyn 2024, a gallaf sicrhau Rhianon Passmore y byddaf yn gweithio gyda Trafnidiaeth Cymru i gyflawni hyn. Erbyn mis Mai 2021, rydym yn bwriadu adfer y cysylltiad rheilffordd rhwng Glynebwy a Chasnewydd, a chyflwyno gwasanaeth newydd bob awr a fydd yn gwella mynediad cymunedau yn Islwyn at y rheilffyrdd, ac rwy'n falch iawn fod yr Aelod yn hapus gyda'r canlyniad hwn.

I gyd-fynd â hyn, bydd cynnydd sylweddol yn y capasiti a ddarperir gan y contract newydd, gyda'r bwriad o helpu mwy o bobl i gael sedd yn ystod yr adegau prysuraf. Yn wir, bydd nifer y seddi'n cynyddu 60 y cant. Mae'r contract yn sicrhau y bydd Trafnidiaeth Cymru'n cael eu cosbi os oes raid i deithwyr sefyll am fwy nag 20 munud, ac yn ogystal, bydd gorsafoedd yn cael eu gwella'n sylweddol. Mae rhaglen estynedig o lanhau trylwyr yn cael ei rhoi ar waith, i'w dilyn gan osod Wi-Fi am ddim erbyn mis Rhagfyr 2020. Erbyn mis Rhagfyr 2022, byddwn yn adnewyddu llochesi platfform ac yn gosod sgriniau gwybodaeth newydd i deithwyr. Erbyn 2023, byddwn yn gosod cyfleusterau storio gwell ar gyfer beiciau.

Wrth gwrs, mae heriau peirianyddol sylweddol ynghlwm wrth reilffordd Glyn Ebwy, sy'n dal i fod yn gyfrifoldeb i Network Rail a Llywodraeth y DU, a olygai na allem ei hychwanegu at y metro canolog ar y cam hwn. Fodd bynnag, mae datblygiad y cynllun bellach yn cynnwys Trafnidiaeth Cymru, ac mae eu harbenigedd technegol yn ychwanegu at waith Network Rail. Ein huchelgais o hyd yw parhau i dyfu'r gwasanaethau i bedwar trên yr awr, ac rwyf wedi cyfarwyddo Trafnidiaeth Cymru i gyflwyno opsiynau inni ar gyfer cyflawni hyn. Yn wir, mae Trafnidiaeth Cymru yn gweithio drwy'r opsiynau, gan weithio gyda phartneriaid i nodi ffordd gosteffeithiol o gyflawni ein huchelgeisiau.

Fodd bynnag, rwy'n credu ei bod hi'n bwysig deall bod hyn yn rhan o raglen fuddsoddi bwysig dros 15 mlynedd. Bydd ein dyheadau uchelgeisiol yn cymryd amser i ddwyn ffrwyth ac ni chânt eu cyflawni dros nos. Ond rwy'n hyderus, erbyn 2023, y bydd pobl Islwyn a Chymru yn elwa ar y gwasanaeth rheilffyrdd gorau i deithwyr yn y DU.