Y grŵp nesaf o welliannau yw grŵp 6, ac mae'r grŵp yma yn ymwneud â phlant cymhwysol. Gwelliant 14 yw'r prif welliant. Rwy'n galw ar Janet Finch-Saunders i gynnig y prif welliant, i siarad iddo, ac i'r gwelliannau eraill yn y grŵp. Janet Finch-Saunders. 

Cynigiwyd gwelliant 14 (Janet Finch-Saunders).

Diolch, Lywydd.

Mae gwelliannau 14 a 18, a ddygwyd ymlaen o Gyfnod 2, yn gosod oed y plentyn cymwys ar wyneb y Bil, ac yn caniatáu i Weinidogion newid yr oed yn ddiweddarach drwy reoliad. Er bod y memorandwm esboniadol a'r cynllun gweinyddol drafft yn amlinellu'n glir y byddai plant tair a phedair oed â hawl i gael gofal plant am ddim, nid yw'r Bil yn gosod oed y plentyn yn amlwg yn ei ddarpariaethau, ac yn lle hynny yn ei adael i is-ddeddfwriaeth.

Er ein bod yn deall safbwynt y Gweinidog ynglŷn â hyblygrwydd, credwn fod angen o hyd i'r Bil ei hun fod yn agored ac yn dryloyw ynghylch y modd y caiff ei gymhwyso. Rydym yn cydnabod fod y Gweinidog wedi cyflwyno gwelliant yng Nghyfnod 2 i ddweud na fydd cyllid ond ar gael i'r rhai o dan oedran ysgol gorfodol yn unig, ac mae wedi cynnwys yr oed yn amlwg yn y cynllun gweinyddol drafft. Fodd bynnag, nid yw hyn yn ein symud gam ymhellach ymlaen at ddarn tryloyw o ddeddfwriaeth, gan ei fod yn cael ei adael unwaith eto i is-ddeddfwriaeth neu ganllawiau anstatudol.

Felly, mae gwelliant 18 yn gyfaddawd o fath i ddymuniadau'r Gweinidog i weld hyblygrwydd yn y dyfodol, gan alluogi Gweinidogion Cymru i newid yr oed pe bai tystiolaeth yn dangos bod angen i blant iau allu manteisio ar y cynnig. Er enghraifft, mae tystiolaeth o ymchwiliad y Pwyllgor Cymunedau, Cydraddoldeb a Llywodraeth Leol i rianta a chyflogaeth yn tynnu sylw at yr angen i ymestyn y cynnig gofal plant i gynnwys plant rhwng dim a dwy oed, er mwyn sicrhau cyfraddau cyflogaeth uwch. Canfu hefyd fod y rhwystrau mwyaf i gyflogaeth yn digwydd i rieni sy'n chwilio am waith yn fuan ar ôl geni eu plentyn cyntaf. Er bod pryderon ynghylch pwerau Harri VIII, mae hyn yn gosod y nod presennol yn amlwg ar wyneb y Bil, gan ddarparu rhywfaint o hyblygrwydd i Weinidogion Cymru allu newid yr oedran yn nes ymlaen, pe bai'r dystiolaeth yn dangos bod angen ymestyn y cynnig ymhellach.

Gan droi at welliant 15, amlinellodd fy nghyd-Aelod Suzy Davies AC yn fedrus pam y bu'n rhaid inni gyflwyno hyn yng Nghyfnod 2, ac mae'n nodi'r rhesymeg pam y byddwn yn gwneud hynny eto yng Nghyfnod 3. Yn y bôn, mae hyn yn ymwneud â pha gamau y mae'n rhaid i Lywodraeth Cymru eu cymryd er mwyn i'r Bil allu gweithredu hyd yn oed, ac os nad yw hynny'n digwydd, byddai'n gwneud y Bil yn llestr gwag. Ceir dyletswyddau yma sy'n rhaid i Weinidogion Cymru eu cyflawni er mwyn gwneud i'r Bil weithio. O ganlyniad, galwn ar Lywodraeth Cymru i dderbyn y gwelliant hwn yn yr ysbryd y'i bwriadwyd.

O ran gwelliant 16, nod hwn yw sicrhau bod unrhyw ofynion cymhwysedd y bydd Llywodraeth Cymru yn gofyn amdanynt er mwyn ymgeisio am y cynnig yn cael eu hategu drwy roi gwybodaeth i rieni. Yn y bôn, mae'n ymwneud â helpu rhieni sy'n gymwys ar gyfer y cynnig i ddeall drostynt eu hunain beth yw plentyn sy'n gymwys. Mae'n peri gofid fod Llywodraeth Cymru yn bwriadu pennu rheoliadau'n hysbysu grwpiau o bobl am eu cymhwysedd ar gyfer cynnig neu grant penodol heb ddarparu gwybodaeth glir ynglŷn â beth sydd angen iddynt ei ddangos yn dystiolaeth ar gyfer eu cais. Diolch i chi.

Aelodau, nid yw gwelliant 15 ond yn cyflwyno dyletswydd ar Weinidogion i gyflwyno'r rheoliadau hynny er mwyn diffinio oed y plant y gall eu rhieni wedyn ddibynnu ar y ddeddfwriaeth hon. Er gwaethaf y ddyletswydd sydd i'w chroesawu'n fawr yng ngwelliant 4, sydd mewn gwirionedd yn rhwymo Gweinidogion i ariannu'r cynnig gofal plant, mae methiant tebygol ein gwelliant 22 yn golygu nad ydym fymryn yn agosach at gael sicrwydd pa rieni fydd yn gymwys gan nad ydym yn gwybod beth yw ystyr 'gofal', ac yn awr, oherwydd nad ydym yn gwybod beth yw ystyr 'plant cymwys'. Felly, Lywodraeth Cymru, wrth gwrs ein bod yn gwybod y gallant gyflwyno'r rheoliadau i egluro hyn, ond nid oes unrhyw reidrwydd arnynt i wneud hynny. Ac er mwyn gallu gweithredu'r Bil hwn mewn gwirionedd, ei wneud yn weithredol, mae angen inni gael yr ystod oedran, ac felly, rhaid inni gael y rheoliadau hynny. Felly, os nad oes gennym y rheoliadau, mae'r Bil yn parhau i fod yn anaeddfed a heb fodd o'i orfodi.

Mae gwelliant 16 hefyd yn gwella'r is-adran sy'n ein helpu i ddeall ystyr 'plentyn cymwys'. Mae adran 1(7)(d) yn cyfeirio at blentyn sy'n destun datganiad a wnaed yn rhinwedd rheoliadau nad ydynt yn bodoli eto. A chredaf y gallai fod yn bosibl drwy ddehongliad hael, i'r is-adran honno weithredu heb y rheoliadau, ond ni fuaswn am roi arian ar hynny. Felly, os ydynt yn mynd i gael eu gwneud, credaf fod yn rhaid iddynt gynnwys—. Os ydynt yn mynd i gael eu gwneud, mae'r Bil eisoes yn dweud y 'gallent' gynnwys amrywiaeth o ofynion i'w bodloni gan berson sy'n gwneud datganiad o'r fath. Nid yw'r gwelliant ond yn dweud yma, os cyflwynir rheoliadau, gan osod amodau ar berson sy'n gwneud datganiad, yna rhaid iddynt nodi hefyd beth sydd angen i'r person hwnnw ei gynhyrchu neu ei brofi, neu ei ddweud, i ddangos eu bod wedi bodloni'r amodau hynny mewn gwirionedd. Nid wyf yn awgrymu beth y gallech fod eisiau ei gyflwyno fel tystiolaeth, ond yn y bôn, nid wyf yn credu y dylech osod gofynion cyfreithiol ar bobl oni bai eich bod yn glir ynglŷn â sut y gallant gydymffurfio â'r gofynion hynny. Dyna'r cyfan y mae hwn yn ei ddweud. Mae'r gwelliant yn diogelu rhieni neu eraill rhag ansicrwydd posibl ynglŷn â sut y mae'r Bil hwn yn effeithio arnynt. Diolch i chi.

Y Gweinidog i gyfrannu. 

Diolch, Lywydd. A gaf fi groesawu'r croeso a gawsom yn awr i fy ngwelliant Cyfnod 2, er nad yw'n ymddangos ei fod yn mynd yn ddigon pell? A gaf fi hefyd groesawu'r ffaith ein bod wedi cyrraedd grŵp 6 cyn i bwerau Harri VIII gael eu crybwyll yn y Siambr? [Chwerthin.] Nawr, pasiwyd gwelliannau'r Llywodraeth yng Nghyfnod 2, gan roi mwy o fanylion am blant cymwys ar wyneb y Bil. Roedd y rhain yn ei gwneud yn glir fod yn rhaid i blant cymwys fod o dan oed ysgol statudol, ond roeddent yn darparu hyblygrwydd i Weinidogion Cymru bennu'r ystod oedran hwnnw yn y rheoliadau. Nawr, roedd y Pwyllgor Plant, Pobl Ifanc ac Addysg yn ei gwneud yn glir iawn yn ein trafodaethau nad yw'n dymuno cau'r ddadl ynglŷn ag oedran plant cymwys. Buaswn yn dadlau bod y Bil fel y'i drafftiwyd yn rhoi'r hyblygrwydd inni amrywio oedran plant cymwys yn y dyfodol, pe bai'r dystiolaeth yn dweud wrthym mai dyna sydd angen inni ei wneud, gan wneud gwelliannau 14, 15 a 18 yn ddiangen ac yn y modd hwnnw, yn ddi-fudd. Ond ar ben hynny, buaswn yn dadlau bod y Bil fel y'i drafftiwyd yn rhoi pŵer i Weinidogion Cymru bennu mewn rheoliadau y math o wybodaeth y gallai fod angen i berson sy'n gwneud datganiad ei darparu. Felly, nid oes angen pasio gwelliant 16 i ganiatáu i hyn ddigwydd.

Nawr, pasiwyd gwelliant Cyfnod 2 ac mae'r Bil, fel—

A wnewch chi ildio?

Yn sicr. Fe ildiaf.

Mae'n ddrwg gennyf, cyn inni symud ymlaen—diolch ichi, Weinidog—yr holl bwynt yw, os oes angen cyflwyno'r rheoliadau hyn, nid yw'r pŵer yn ddigon cryf; dylai fod gennych ddyletswydd. Dyna oedd holl ddiben fy ngwelliannau 15 ac 16.

Rwy'n deall yn llwyr, ond fy nadl, Suzy, yw nad ydynt yn angenrheidiol mewn gwirionedd, oherwydd rydym wedi gwneud ein hymrwymiad i gyflwyno hyn yn glir, ac nid oes unrhyw amheuaeth am hynny. Ond os caf droi'n fyr at y gwelliant a basiwyd gennym yn ystod trafodaethau Cyfnod 2, a'r Bil fel y'i drafftiwyd, mae'r ddau bellach yn ei gwneud hi'n ofynnol i blentyn cymwys fod dan oedran ysgol statudol. Mae'n caniatáu i Weinidogion Cymru, yn rhoi'r gallu i Weinidogion Cymru bennu'r ystod oedran hon drwy reoliadau. Mae'n caniatáu inni bennu hefyd, drwy reoliadau, y math o wybodaeth y dylai rhieni ei darparu pan fyddant yn gwneud datganiad am gymhwysedd plentyn. Nawr, rwy'n derbyn nad yw hyn yr un fath â phennu'n union pa wybodaeth y mae'n rhaid i berson ei darparu, ond gallai bod yn benodol iawn ynglŷn â natur y wybodaeth sydd i'w darparu mewn rheoliadau lyffetheirio CThEM o ran beth y gallant ei dderbyn fel prawf o gymhwysedd. A CThEM—nid damwain yw hi ein bod yn eu defnyddio hwy, oherwydd maent yn darparu'r cynnig tebyg iawn ar draws y ffin. Felly, mae dweud wrth CThEM, 'Wel, os yw pethau'n newid, bydd yn rhaid inni ddychwelyd at ei ein deddfwriaeth a'i newid', mae hynny'n ymddangos fel y cydbwysedd anghywir.

Nawr, nid wyf yn gweld beth y mae'r gwelliannau hyn yn ei ychwanegu, gwelliannau sy'n ceisio pennu bod yn rhaid i blentyn fod yn dair oed i allu manteisio ar y cynnig ond yn rhoi pŵer i Weinidogion Cymru newid yr oedran hwnnw, a'i gwneud yn ofynnol i Weinidogion Cymru gynnwys manylion y wybodaeth sydd i'w darparu i gefnogi datganiad yn y rheoliadau. Felly, nid wyf yn gweld eu bod yn angenrheidiol y tu hwnt i'r hyn rydym eisoes yn ei wneud a beth rydym wedi ymrwymo i'w wneud. Ac ar y sail honno, er fy mod yn croesawu eich croeso i'r gwelliant a gyflwynwyd gennym yng Nghyfnod 2, buaswn yn annog yr Aelodau i wrthod y gwelliannau hyn—14, 15, 16 a 18.

Janet Finch-Saunders i ymateb.

Gadewch i ni symud at y bleidlais.

Y cwestiwn yw: a ddylid derbyn gwelliant 14? A oes unrhyw wrthwynebiad? [Gwrthwynebiad.] Symudwn i bleidlais, felly. Agor y bleidlais. Cau'r bleidlais. O blaid 13, neb yn ymatal, yn erbyn 30. Gwrthodwyd gwelliant 14.

Gwelliant 14: O blaid: 13, Yn erbyn: 30, Ymatal: 0

Gwrthodwyd y gwelliant

Janet Finch-Saunders, gwelliant 15.

Cynigiwyd gwelliant 15 (Janet Finch-Saunders).

Rwy'n cynnig.

Y cwestiwn yw: a ddylid derbyn gwelliant 15? A oes unrhyw wrthwynebiad? [Gwrthwynebiad.] Symudwn i bleidlais electronig. Agor y bleidlais. Cau'r bleidlais. O blaid 13, neb yn ymatal, 30 yn erbyn. Gwrthodwyd gwelliant 15.

Gwelliant 15: O blaid: 13, Yn erbyn: 30, Ymatal: 0

Gwrthodwyd y gwelliant

Gwelliant 9, Siân Gwenllian.

Cynigiwyd gwelliant 9 (Siân Gwenllian).

Yn ffurfiol.

Y cwestiwn yw: a ddylid derbyn gwelliant 9? A oes unrhyw wrthwynebiad? [Gwrthwynebiad.] Symudwn i bleidlais electronig. Agor y bleidlais. Cau'r bleidlais. O blaid wyth, neb yn ymatal, 35 yn erbyn. Gwrthodwyd gwelliant 9.

Gwelliant 9: O blaid: 8, Yn erbyn: 35, Ymatal: 0

Gwrthodwyd y gwelliant

Gwelliant 16, Janet Finch-Saunders.

Cynigiwyd gwelliant 16 (Janet Finch-Saunders).

Rwy'n cynnig.

Y cwestiwn yw: a ddylid derbyn gwelliant 16? A oes unrhyw wrthwynebiad? [Gwrthwynebiad.] Symudwn i bleidlais electronig. Agor y bleidlais. Cau'r bleidlais. O blaid 13, neb yn ymatal, 30 yn erbyn. Gwrthodwyd y gwelliant.

Gwelliant 16: O blaid: 13, Yn erbyn: 30, Ymatal: 0

Gwrthodwyd y gwelliant

Gwelliant 17, Janet Finch-Saunders.

Cynigiwyd gwelliant 17 (Janet Finch-Saunders).

Rwy'n cynnig.

Y cwestiwn yw: a ddylid derbyn gwelliant 17? A oes unrhyw wrthwynebiad? [Gwrthwynebiad.] Agor y bleidlais. Cau'r bleidlais. O blaid 18, neb yn ymatal, 25 yn erbyn. Gwrthodwyd gwelliant 17.

Gwelliant 17: O blaid: 18, Yn erbyn: 25, Ymatal: 0

Gwrthodwyd y gwelliant

Gwelliant 18, Janet Finch-Saunders.

Cynigiwyd gwelliant 18 (Janet Finch-Saunders).

Rwy'n cynnig.

Y cwestiwn yw: a ddylid derbyn gwelliant 18? A oes unrhyw wrthwynebiad? [Gwrthwynebiad.] Symudwn i bleidlais felly. Agor y bleidlais. Cau'r bleidlais. O blaid 13, neb yn ymatal, 30 yn erbyn. Ac felly gwrthodwyd gwelliant 18.

Gwelliant 18: O blaid: 13, Yn erbyn: 30, Ymatal: 0

Gwrthodwyd y gwelliant

Gwelliant 19 sydd nesaf. Janet Finch-Saunders.

Heb ei gynnig.

Heb ei gynnig.

Ni chynigiwyd gwelliant 19 (Janet Finch-Saunders). 

Gwelliant 19 heb ei gynnig. Felly, rydym yn cyrraedd gwelliant 20. Janet Finch-Saunders.

Heb ei gynnig.

Eto heb ei gynnig.

Ni chynigiwyd gwelliant 20 (Janet Finch-Saunders). 

Gwelliant 21, Janet Finch-Saunders.

Cynigiwyd gwelliant 21 (Janet Finch-Saunders).

Rwy'n cynnig.

Na?

Rwy'n cynnig.

Wedi'i gynnig?

Ie, mae'n ddrwg gennyf—wedi'i gynnig. [Chwerthin.]

Mae gwelliant 21 wedi'i gynnig.

Y cwestiwn yw: a ddylid derbyn gwelliant 21? A oes unrhyw wrthwynebiad? [Gwrthwynebiad.] Symudwn i bleidlais. Agor y bleidlais. Cau'r bleidlais. O blaid 18, neb yn ymatal, 25 yn erbyn. Gwrthodwyd gwelliant 21.

Gwelliant 21: O blaid: 18, Yn erbyn: 25, Ymatal: 0

Gwrthodwyd y gwelliant

Siân Gwenllian, gwelliant 10.

Cynigiwyd gwelliant 10 (Siân Gwenllian, gyda chefnogaeth Janet Finch-Saunders).

Yn ffurfiol.

Y cwestiwn yw: a ddylid derbyn gwelliant 10? A oes unrhyw wrthwynebiad? [Gwrthwynebiad.] Symudwn i bleidlais. Agor y bleidlais. Cau'r bleidlais. O blaid 17, neb yn ymatal, 25 yn erbyn. Gwrthodwyd y gwelliant.

Gwelliant 10: O blaid: 17, Yn erbyn: 25, Ymatal: 0

Gwrthodwyd y gwelliant