8. A wnaiff Ysgrifennydd y Cabinet roi'r wybodaeth ddiweddaraf am y setliad llywodraeth leol ar gyfer Cyngor Sir Penfro? OAQ53037

Ar 9 Hydref, cyhoeddais y setliad llywodraeth leol dros dro ar gyfer 2019-20. Ar 20 Tachwedd, cyhoeddodd y Llywodraeth y bydd arian pellach ar gael ar gyfer llywodraeth leol. Bydd y setliad terfynol yn cael ei gyhoeddi ar 19 Rhagfyr.

Diolch i Ysgrifennydd y Cabinet am yr ateb hwnnw. Pan godais y cwestiwn hwn flwyddyn yn ôl, roedd sir Benfro yn cael ei gorfodi i godi'r dreth gyngor 12.5 y cant—y cynnydd mwyaf yng Nghymru. Y flwyddyn hon, cafodd y gyllideb ddrafft ei chyflwyno ddydd Llun, ac o ganlyniad i hynny, disgwylir y bydd y dreth gyngor yn codi 10 y cant arall ac y bydd gwerth £15.5 miliwn o doriadau i wasanaethau. Cyn pennu'r gyllideb, roedd uwch swyddogion yn sir Benfro wedi rhybuddio y byddai angen i'r dreth gyngor godi 28 y cant er mwyn ateb anghenion gwasanaethau. Mae sir Benfro yn cael ei chosbi gan y setliad llywodraeth leol cyfredol ac mae'n ymddangos nad oes unrhyw gymhelliant i gynghorau darbodus barhau i fod yn ddarbodus, oherwydd po uchaf yw eich treth gyngor, y mwyaf o arian a gewch gan Lywodraeth Cymru. Felly, a gaf fi ychwanegu at apêl Helen Mary Jones yn gynharach a gofyn i chi ailystyried fformiwla'r setliad? Oherwydd nid cynghorau gwledig yn unig sy'n cael eu cosbi yn y modd hwn, mae unrhyw gyngor darbodus yn sicr o gael eu cosbi, oherwydd po uchaf yw eich treth gyngor, yr uchaf yw'r amcangyfrifon o anghenion ariannol, ac o ganlyniad, yr uchaf yw'r grantiau a gewch gan Lywodraeth Cymru, sy'n ymddangos yn groes i fel y dylai fod.

Sylwais ar sylwadau arweinydd Cyngor Sir Penfro ar y materion hyn mewn papur newydd yn ddiweddar. Hoffwn ddweud wrtho, ac wrth yr Aelod dros Ganolbarth a Gorllewin Cymru, fod Cyngor Sir Penfro wedi gwneud nifer o benderfyniadau ar lefelau'r dreth gyngor dros nifer o flynyddoedd gan wybod yn iawn beth fyddai canlyniadau'r penderfyniadau hynny. A mater i etholwyr sir Benfro, nid mater i mi, yw penderfynu a oedd y penderfyniadau hynny'n rhai cywir ai peidio. Nid wyf yn credu bod arweinyddiaeth broffesiynol nac arweinyddiaeth wleidyddol sir Benfro yn gallu gwneud y penderfyniadau hynny, ac yna dweud wrth y cyfryngau nad oedd ganddynt unrhyw syniad beth fyddai canlyniadau'r penderfyniadau hynny. Pa bryd bynnag y byddwn yn gwneud penderfyniadau gwleidyddol, mae yna ganlyniadau, ac mae sir Benfro wedi penderfynu gostwng y dreth gyngor, mewn termau cymharol, dros nifer o flynyddoedd—sir Benfro sydd â'r dreth gyngor isaf yng Nghymru—ac o ganlyniad i hynny, maent bellach yn wynebu anawsterau gyda'u cyllideb. Mater i'r awdurdod ac etholwyr sir Benfro yw hwnnw.

Diolch i'r Ysgrifennydd Cabinet.