7. A wnaiff Ysgrifennydd y Cabinet roi'r wybodaeth ddiweddaraf am yr hyn y mae Llywodraeth Cymru yn ei wneud i gefnogi cyn-filwyr yng Nghanolbarth a Gorllewin Cymru? OAQ53057

Rydym wedi gwneud cynnydd aruthrol ar wella gwasanaethau a chymorth ar gyfer cyn-filwyr, sy'n cynnwys y rheini sy'n byw yng Nghanolbarth a Gorllewin Cymru. Rwy'n gobeithio y bydd yr Aelod yn cytuno bod fy natganiad diweddar ar y materion hyn yn adlewyrchu hynny.

Yn wir, rwy'n croesawu eich datganiad diweddar ac rwyf hefyd yn credu bod ein cyn-filwyr wedi cyflawni eu dyletswyddau dros ein gwlad, ac y dylem ni yn ein tro roi rhywbeth yn ôl iddynt felly, nid yn lleiaf mewn perthynas â'r modd y maent yn dychwelyd i fywyd sifil. Rhan o hynny wrth gwrs, yw ceisio dod o hyd i waith. Ond rwy'n credu bod cyflogaeth ystyrlon yn ganolog i'r daith honno, a chanfyddiadau hefyd y bydd yn cefnogi eu hiechyd meddwl. Felly, hoffwn ofyn i chi, Ysgrifennydd y Cabinet, a allwch chi ddweud mwy wrthym am y llwybr cyflogaeth a gyhoeddwyd gennych ddoe fel rydych newydd ei ddweud.

Lywydd, bydd yr Aelodau'n ymwybodol ein bod wedi lansio'r llwybr cyflogaeth mewn partneriaeth â grŵp arbenigol y lluoedd arfog sy'n cynnwys cynrychiolwyr o'r sector cyhoeddus a'r trydydd sector, yn ogystal ag elusennau milwrol, gan gynnwys yr Adran Gwaith a Phensiynau. Mae'n darparu opsiynau i gyn-filwyr a'r rhai sy'n gadael y lluoedd arfog o ran ble y gallant ddod o hyd i gymorth a gwybodaeth i sicrhau cyflogaeth sy'n berthnasol iddynt hwy. Dylwn ddweud hefyd wrth yr Aelodau fy mod, cyn dod yma heddiw, wedi lansio pecyn cymorth newydd ar gyfer cyflogwyr, ochr yn ochr â Busnes yn y Gymuned ac eraill, i ategu'r llwybr cyflogaeth. Mae hwn yn ceisio sicrhau bod cyflogwyr eu hunain yn deall y manteision o gyflogi cyn-aelodau'r lluoedd arfog a sicrhau eu bod yn gallu darparu'r cyfleoedd cyflogaeth gorau ar gyfer pawb sy'n gadael ein lluoedd arfog.

Fis diwethaf, pleidleisiodd Llywodraeth Cymru yn erbyn cynigion y Ceidwadwyr Cymreig i greu comisiynydd y lluoedd arfog i Gymru, er mwyn sicrhau bod cyfamod y lluoedd arfog yn cael ei gynnal. A wnaiff Ysgrifennydd y Cabinet ailystyried gwrthwynebiad Llywodraeth Cymru i greu'r swydd er mwyn sicrhau y gellir darparu'r strategaeth draws-Lywodraethol newydd ar gyfer cyn-filwyr yn y DU yn effeithiol?

Na wnaf.

Bydd Ysgrifennydd y Cabinet yn ymwybodol fod y boblogaeth ddigartref yn cynnwys cyfran uwch o gyn-filwyr yn aml. Yng Nghanolbarth a Gorllewin Cymru, ac mewn cymunedau gwledig, mae'n bosibl fod y bobl hyn yn llai tebygol o fod yn cysgu ar y stryd yn y pen draw, ond maent yn aml iawn mewn sefyllfaoedd ansicr iawn, yn mynd o soffa i soffa ac o un aelod teuluol i'r llall a mathau eraill o sefyllfaoedd. Pa drafodaethau rydych chi a'ch cyd-Aelodau wedi'u cael gydag awdurdodau lleol yng Nghanolbarth a Gorllewin Cymru i sicrhau ein bod yn mynd i'r afael â'r math hwn o ddigartrefedd cudd ymhlith y boblogaeth cyn-filwyr?

Un o'r rhesymau pam fy mod yn awyddus iawn i sicrhau ein bod yn cyflawni ein cyfrifoldebau o dan y cyfamod oedd er mwyn darparu adnoddau i'r rheng flaen pan fo'u hangen. Felly, byddwn yn gwario adnoddau sylweddol ar gefnogi'r rhwydwaith o swyddogion cyswllt awdurdod lleol ledled Cymru, sy'n darparu cymorth ar gyfer holl bersonél y lluoedd arfog, mewn perthynas â thai ac mewn ffyrdd eraill yn ogystal. Felly, rwy'n gobeithio y byddwn yn gallu gweithio gydag awdurdodau lleol i sicrhau eu bod yn gallu darparu yr union wasanaethau y mae'r Aelod dros Ganolbarth a Gorllewin Cymru yn eu disgrifio. Ac i mi, ac yn sicr i'r bobl rwy'n siarad â hwy ar hyn o bryd, maent eisiau gweld y lefel honno o adnoddau ar waith yn darparu gwasanaethau ar gyfer pobl. Rydym wedi clywed sawl gwaith yn ystod y sesiwn y prynhawn yma am yr heriau sy'n wynebu llywodraeth leol o ran darparu gwasanaethau, ac felly mae'n ddyletswydd ar bob un ohonom i edrych ar sut y gallwn ddarparu'r adnoddau hynny i'r rheng flaen er mwyn sicrhau bod pobl yn cael y gwasanaethau y maent eu hangen. A dyna oedd y pwynt a wneuthum wrth ateb cais y Ceidwadwyr i greu comisiynydd, Lywydd. Yr hyn rydym eisiau ei wneud yw rhoi arian ar y rheng flaen, nid creu rhagor o fiwrocratiaeth yma. Cyfrifoldeb yr Aelodau yma yw dwyn Gweinidogion i gyfrif am y penderfyniadau a wnawn a'r gwasanaethau a ddarparwn, ac rwy'n credu bod y lefel honno o atebolrwydd democrataidd yn bwysig.

Ac yn olaf, cwestiwn 8, Neil Hamilton.