Part of 3. Cwestiynau i Ysgrifennydd y Cabinet dros Ynni, Cynllunio a Materion Gwledig – Senedd Cymru am 3:42 pm ar 11 Rhagfyr 2018.
Diolch, Ysgrifennydd y Cabinet. Ar hyn o bryd rydym ni'n cynhyrchu 60 y cant o'n bwyd ein hunain ac fe gaiff llawer llai o ffrwythau a llysiau eu cynhyrchu yn y wlad hon. Er nad oes gennym ni unrhyw syniad o gwbl beth fydd canlyniad y negodiadau Brexit, mae'n ymddangos i mi fod angen inni baratoi ar gyfer y posibilrwydd gwaethaf o Brexit heb gytundeb, a fyddai, wrth gwrs, yn rhoi terfyn yn syth ar ein cyflenwad o lysiau a ffrwythau ffres. Felly, yng ngoleuni'r bygythiad difrifol hwn i'n diogelwch bwyd, roeddwn i'n meddwl tybed beth mae'r Llywodraeth yn ei wneud i hyrwyddo pethau fel y system hydroponig a ddatblygwyd gan un o raddedigion Prifysgol Caerdydd, Adam Dixon, sydd wedi dyfeisio rhywbeth o'r enw Phytoponics yn Aberystwyth. Gan ddefnyddio tŷ gwydr bach, maen nhw wedi tyfu 2 dunnell o domatos hyd at fis Tachwedd, sydd, i mi, yn enghraifft bwysig iawn i ffermwyr sy'n dweud wrthyf i, 'Ni allwn ni gynhyrchu llysiau a ffrwythau yn y wlad hon, gan nad yw ein tywydd yn ddigon da, oherwydd nad yw ein pridd yn briodol.' Mae'n ymddangos i mi fod hynny'n enghraifft amlwg o sut y gallwn ni yn wir gynhyrchu ein ffrwythau a'n llysiau ffres ein hunain i'n galluogi i wasanaethu ein hysgolion, ein hysbytai, ac, yn wir, ein holl fusnesau twristiaeth, yn ogystal â'n poblogaeth leol.
Felly, meddwl oeddwn i tybed beth mae'r Llywodraeth yn ei wneud i adeiladu ar lwyddiant Phytoponics. Mae Adam bellach yn mynd i fod yn cynrychioli Ewrop yn yr Uwchgynhadledd Fyd-eang ar Weithredu ar y Newid yn yr Hinsawdd yn San Francisco oherwydd rhagoriaeth ei waith, y bydd, yn amlwg, gobeithio, llawer o wledydd eraill yn adeiladu arno. Ond mae'n ymddangos i mi fod hyn yn rhywbeth y mae angen i Gymru ei wneud hefyd os ydym ni'n mynd i wrthwynebu'r cynigion i werthu bwyd gwael o'r Unol Daleithiau.