3. Datganiad a Chyhoeddiad Busnes

Part of the debate – Senedd Cymru am 3:12 pm ar 15 Ionawr 2019.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of David Lloyd David Lloyd Plaid Cymru 3:12, 15 Ionawr 2019

(Cyfieithwyd)

Trefnydd, yn gyntaf oll, a gaf i gefnogi’r pryderon a godwyd ynghylch Ford ym Mhen-y-bont ar Ogwr, ac rwyf i hefyd yn edrych ymlaen at ddatganiadau gweinidogol pellach ar y gwaith a'r cynnydd a wnaed, gan ei fod yn broblem enfawr yn lleol?

Fy ail bwynt, fel y byddwch yn ddiau yn ymwybodol ohono, Trefnydd, yw hyn. Mae Archwilydd Cyffredinol Cymru wedi cyhoeddi adroddiad heddiw sy’n galw am weithredu brys yn dilyn pryderon ariannol a llywodraethu yn sector y cynghorau tref a chymuned yng Nghymru. Mae'r adroddiad yn dangos bod nifer y barnau archwilio amodol wedi dyblu yn ystod y flwyddyn ariannol ddiwethaf i 340 o gynghorau, bron hanner yr holl gynghorau. Gwyddom hefyd fod yr Archwilydd Cyffredinol wedi gorfod cyhoeddi adroddiadau er budd y cyhoedd neu wneud argymhellion ffurfiol i wyth cyngor yn 2018. Nawr, mewn ffordd, ni ddylai hyn beri syndod mawr. Rydym wedi clywed pryderon am nifer o flynyddoedd ynghylch diffyg llywodraethu, bwlio a chynghorau cymuned yn cael eu chwalu oherwydd ymladd lleol ymysg ei gilydd. Mae Llywodraeth Cymru wedi bod yn ymwybodol o'r materion hyn ers cryn amser. Bellach, mae’r adroddiad gan y panel adolygu annibynnol ar gynghorau cymuned a thref a adroddwyd ym mis Hydref 2018, yn dangos bod dewisiadau ar gael i Lywodraeth Cymru o ran ceisio gwella'r sector. Mae'n hanfodol bwysig fod Llywodraeth Cymru yn symud ymlaen gyda'r dasg honno yn awr ac yn mynd i'r afael â'r sector pwysig hwn. Gyda'r cefndir hwnnw, a wnaiff y Gweinidog llywodraeth leol gytuno i gyflwyno datganiad ar ganfyddiadau Swyddfa Archwilio Cymru a defnyddio'r datganiad hwnnw i nodi sut y mae Llywodraeth Cymru yn bwriadu sicrhau bod yr haen bwysig hon o ddemocratiaeth yn cael ei rhoi ar sylfaen gynaliadwy, wrth symud ymlaen?