Rwy'n falch iawn o ddilyn Mike Hedges oherwydd rwy'n credu iddo wneud rhai pwyntiau pwysig iawn, yn ogystal â rhai synhwyrol iawn am yr angen i wario mwy ar iechyd ataliol, er mwyn inni leihau'r baich y mae'r GIG yn mynd i'w ddioddef yn y dyfodol. Hoffwn i weld, fel y byddai ef, y flaenoriaeth a roddir i wariant yn y maes hwn yn cynyddu o fewn cyllideb bresennol Cymru.

Dylwn i hefyd groesawu'r Gweinidog Cyllid i'w swydd—nid wyf i'n credu fy mod wedi cael y cyfle i gofnodi hynny yn y Siambr hyd yn hyn—a'i llongyfarch hi ar ei cham cyntaf llawn sicrwydd a wnaeth hi, yn rhoi tystiolaeth i'r Pwyllgor Cyllid ac yn y Siambr hon heddiw. Dymunaf yn dda iddi yn ei swydd, a gobeithio y byddaf yn gallu parhau â'r trefniant adeiladol a oedd gennyf gyda'i rhagflaenydd pan oedd yn Weinidog Cyllid, pryd, er gwaethaf ein safbwyntiau gwleidyddol gwahanol, y gallwn ni serch hynny ymuno gyda'n gilydd i geisio sicrhau lles cyffredin pawb yn ein gwlad.

Yn erbyn y cefndir, wrth gwrs, o gyni fel y'i gelwir, ac o ystyried natur y sefyllfa bresennol, pan fo Llywodraeth Cymru yn hynod ddibynnol ar grant bloc o San Steffan, mae'r rhyddid sydd gan Weinidog Cyllid Cymru yn anochel yn gyfyngedig, ac mae'r eitemau mawr bob amser yn mynd i lowcio cyfran fawr o'r gyllideb. Iechyd erbyn hyn yw hanner y gyllideb, fwy neu lai. Mae llywodraeth leol yn cael £4 biliwn o'r gyllideb bresennol ac mae £4 biliwn arall yn mynd i addysg. Nid oes llawer y gellir ei wneud ynglŷn â'r ffigurau hynny, felly'r hyn yr ydym ni'n dadlau yn eu cylch yn y dadleuon hyn ar gyllideb, yn gyffredinol, yw'r lleiafrif bach iawn o brosiectau gwario dewisol y mae'n rhaid i'r Gweinidog Cyllid benderfynu arnyn nhw.

Yn bersonol, nid wyf yn credu bod polisi cwtogi'r Llywodraeth—polisi Llywodraeth y DU hynny yw—yn ddewis gwleidyddol. Rwy'n credu ei fod yn gwbl hanfodol. Yn 2010, roedd y Llywodraeth yn benthyca swm bob blwyddyn yn cyfateb i 10 y cant o'n cynnyrch domestig gros. Roedd hynny'n amlwg yn gwbl anghynaliadwy, a dros y blynyddoedd bu'n rhaid iddo gwtogi'n barhaus. Eleni, mae'n 2 y cant sy'n fwy cynaliadwy. Nid wyf yn ystyried benthyca ffigur o 2 y cant o gynnyrch domestig gros yn gyni. Dyna'r cyfartaledd tymor hir a gafodd Llywodraeth Prydain. Byw yn ôl eich gallu yw hynny, rhywbeth y mae'n rhaid i bawb ei wneud yn y pen draw, oni bai eich bod am ddilyn y math o bolisi a welid yn Zimbabwe sef yn syml, argraffu arian, sy'n dinistrio'r economi yn y pen draw, oherwydd ymhen amser, wrth gwrs, rydych chi'n rhedeg allan o arian pobl eraill i'w wario mewn gwirionedd. Felly, rwy'n credu bod polisi o bwyll, sef yr hyn a bregethodd Gordon Brown 20 mlynedd yn ôl cyn gwyro oddi wrtho'n drychinebus ym mlynyddoedd cynnar y ganrif hon, yn bolisi sy'n angenrheidiol. Wedi dweud hynny, mae Cymru wedi llithro i lawr y raddfa, fel y nodwyd heddiw gan fy nghyd-Aelod Gareth Bennett, adeg y cwestiynau i'r Prif Weinidog, ac mae hi'n gorwedd ar waelod y rhestr o wledydd y DU a rhanbarthau Lloegr, ac mae Gogledd Iwerddon wedi mynd heibio iddi yn ystod yr 20 mlynedd diwethaf. A cheir pocedi sylweddol o dlodi yng Nghymru o hyd—Cymru yw rhan dlotaf y Deyrnas Unedig, ond hefyd mae'n un o rannau tlotaf gorllewin Ewrop—ac mae'r Resolution Foundation yn amcangyfrif y bydd y ddegfed ran dlotaf o aelwydydd yng Nghymru £30 yr wythnos yn well eu byd o ganlyniad i'r newidiadau treth a budd-dal yn 2019-20, sydd yn gynnydd o 0.33 y cant, tra bydd y ddegfed ran fwyaf cyfoethog £410 yr wythnos yn well eu byd—cynnydd o 41 y cant.

Felly, o ran anghydraddoldeb, mae Cymru mewn gwirionedd yn mynd tuag yn ôl yn hytrach nag ymlaen, ac mae gan Lywodraeth Lafur Cymru bolisi o geisio lleihau anghydraddoldeb, ond nid yw hynny'n digwydd. Rydym ni'n gwybod, fel y nodwyd yn gynharach gan Leanne Wood yn ei chwestiynau, y ceir pocedi o ddiweithdra yng Nghymru sy'n sylweddol iawn. Yn y flwyddyn hyd at fis Mehefin 2018, roedd diweithdra yn uwch o lawer na chyfartaledd Cymru, Rhondda Cynon Taf yn 7.2 y cant, Caerffili yn 7 y cant, a Chaerdydd, er syndod, yn 6.8 y cant. Mae'n arbennig o uchel ymhlith dynion ifanc—14.7 y cant ar gyfer Cymru, yn codi i bron i un o bob pedwar o bobl 16 i 24 oed yn Rhondda Cynon Taf, a 21.6 y cant yng Nghastell-nedd Port Talbot.

Felly, mae gennym ni lawer i'w wneud o hyd fel Llywodraeth yng Nghymru, i drechu tlodi a thlodi cymharol hefyd. Yr unig ffordd y gallwn ni wneud hynny, fel y crybwyllodd Mark Drakeford yn ei ymateb i Gareth Bennet yn gynharach, ac fel yr wyf i wedi ei argymell sawl gwaith o'r blaen, yw tyfu economi Cymru drwy ddefnyddio pwerau trethu newydd sydd gennym mewn modd llawn dychymyg i greu cyfoeth—i annog mwy o bobl gyfoethog i ddod i Gymru, os mynnwch chi—ac i sefydlu busnesau ac ehangu busnesau sy'n bodoli eisoes. Hanner can mlynedd yn ôl, roedd Singapôr yn ynys fechan ger Malaysia ag incwm cyfartalog o $500 y flwyddyn; eleni, yr incwm cyfartalog yn Singapôr, y wlad gyfoethocaf yn y byd, yw $55,500. Ni ddigwyddodd hynny drwy ddamwain; fe ddigwyddodd oherwydd polisïau Llywodraeth Singapôr.

Felly, cymeradwyaf y Gweinidog Cyllid ar ei dechrau addawol, a gobeithio y bydd hi efallai yn ystyried rhai o'r pwyntiau a godais i, a byddwn yn gallu cytuno ar fwy yn y blynyddoedd i ddod.