Part of 3. Cwestiynau Amserol – Senedd Cymru am 3:23 pm ar 16 Ionawr 2019.
Diolch yn fawr iawn i chi. Rydym ni'n disgwyl cyhoeddiad, rydw i'n meddwl, dros nos heno. Fel dywedodd aelod uwch o staff Wylfa wrthyf i yn y dyddiau diwethaf, dydy hi ddim yn edrych yn dda. Mae'n rhaid i mi ddeud fy mod i wedi dod i gasgliad ers rhyw gwpwl o fisoedd erbyn hyn bod y prosiect mewn sefyllfa ddifrifol tu hwnt. Yn amlwg, mae Brexit wedi cyfyngu ar gapasiti Llywodraeth Prydain i wthio'r cytundeb trwodd ac i chwilio am fodel ariannu. Mae pobl o fewn Wylfa'n dweud hynny'n berffaith glir wrthyf i. Yn gam neu'n gymwys, mi oedd penderfyniad Llywodraeth Cymru i alw mewn y cais cynllunio ar gyfer gwaith paratoi ar y safle hefyd yn cael ei weld fel ychwanegiad at risg y prosiect, ond y canlyniad ydy bod prosiect a oedd yn ganolog i gynlluniau economaidd ym Môn, yn y gogledd, ac, yn wir, ar gyfer Cymru gyfan rŵan yn y fantol, a dweud y lleiaf.
Mi oeddwn i'n gwerthfawrogi cael y datganiad ddoe yn dweud eich bod chi'n siarad efo Llywodraeth Prydain. Gaf i ofyn a oes yna ragor o drafod uniongyrchol wedi bod efo Gweinidogion Llywodraeth Prydain heddiw gan Lywodraeth Cymru? Ydych chi wedi ceisio dylanwadu'n uniongyrchol efo partneriaid yn Japan?
Gaf i sicrwydd hefyd bod y Prif Weinidog yn bersonol wedi bod yn rhan o drafodaethau heddiw, fel oedd yn hollol iawn i'w wneud yn achos Ford y bore yma? Mae'n bwysig iawn, rydw i'n meddwl, bod Prif Weinidog Cymru'n cael ei weld yn chwarae rhan uniongyrchol mewn trafodaethau, yn ogystal â'r rôl y gallwch chi ei chwarae, wrth gwrs, fel Gweinidog.
Mae Wylfa'n ganolog i ddatblygiadau economaidd yn y dyfodol, ond, wrth gwrs, mae yna ddatblygiadau eraill rhagorol yn mynd ymlaen yn Ynys Môn ar hyn o bryd. Dwi'n meddwl am gynlluniau ynni adnewyddol ac yn y blaen, y parc gwyddoniaeth. Ond, gaf i sicrwydd rŵan, os ydy'r gwaethaf yn dod ac yn cael ei gadarnhau, y bydd Llywodraeth Cymru yn chwilio i fuddsoddi rhagor yn y cynlluniau hynny ac yn gwthio am fuddsoddiad ychwanegol gan Lywodraeth Prydain i wneud iawn am ei methiant i ddelifro Wylfa, os mai dyna fydd y canlyniad?
Gaf i hefyd wthio, os mai'r gwaethaf gawn ni, am ymrwymiad, a'ch bod chi'n dechrau rŵan ar ffyrdd o weithredu hyn—ymrwymiad i roi hwb economaidd i ogledd yr ynys, yn arbennig, yn cynnwys cyfeirio datblygiad economaidd i gyffiniau Amlwch, agor lein Amlwch fel mater o fyrder, ac yn y blaen?
Weinidog, beth bynnag y farn am niwclear—a dwi'n deall yn iawn ei fod o'n bwnc sy'n rhannu barn pobl, ond mae llawer o bobl Môn, pobl ifanc, Cymry ifanc ym Môn, sy'n barod i gael eu denu i ffwrdd gan gyfleon economaidd eraill, wedi bod yn edrych ymlaen am gyfleon yn Wylfa Newydd. Os na ddaw o, mae'n rhaid sicrhau ein bod ni'n gwneud popeth i sicrhau dyfodol iddyn nhw.