6. Dadl ar Egwyddorion Cyffredinol y Bil Awtistiaeth (Cymru)

Part of the debate – Senedd Cymru am 4:48 pm ar 16 Ionawr 2019.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Michelle Brown Michelle Brown UKIP 4:48, 16 Ionawr 2019

(Cyfieithwyd)

Hoffwn ddiolch i Paul Davies am gyflwyno'r Bil hwn. Rwy'n cefnogi'r Bil yn llwyr ac yn cytuno â phopeth a ddywedwyd hyd yma o'i blaid, felly fe geisiaf beidio ag ailadrodd y pwyntiau a wnaed eisoes.

Ond i droi at un o'r cyflwyniadau a gawsom yn erbyn y Bil, rwy'n siŵr fod pawb yma wedi cael yr e-bost ynglŷn â'r Bil, wedi'i ysgrifennu gan nifer o glinigwyr sy'n pryderu, os caiff y Bil ei basio, y collir ffocws ar gyflyrau y mae eu heffaith yr un mor fawr ag i'r rhai sy'n dioddef o anhwylder sbectrwm awtistig ond nad ydynt wedi cael diagnosis o anhwylder sbectrwm awtistig, ac felly nid ydynt yn cael eu cynnwys yn y Bil hwn a'r targedau a'r atebolrwydd a gyflwynir gan y Bil hwn. I'r clinigwyr hynny, buaswn yn ateb nad bai'r Bil fydd unrhyw fethiant ar ran GIG Llafur Cymru i ddiwallu anghenion plant nad ydynt wedi cael diagnosis o anhwylder sbectrwm awtistig. Bai'r Llywodraeth fydd hynny, a'i methiannau olynol hyd yma sydd wedi golygu bod angen y Bil hwn. Deallaf y pryderon sydd gan glinigwyr ynglŷn â chanlyniadau anfwriadol posibl y Bil. Mae'n rhywbeth y mae'n rhaid i chi ei wylio bob amser, yn amlwg, ond gallai'r cyfraniad llawn bwriad da i'r ddadl hon weithredu i osgoi rhoi'r bai ar y Llywodraeth am gamreoli GIG Cymru mewn gwirionedd. Mater i'r Llywodraeth Lafur fydd i ba raddau y caiff plant sydd ag anghenion eraill eu hanwybyddu. Ni fydd y Bil hwn yn peri i unrhyw un gael ei anwybyddu; dim ond y ffordd y mae Llafur yn rhedeg GIG Cymru fydd yn peri hynny.

Ni allwn bleidleisio yn erbyn y Bil hwn am ein bod yn ofni nad yw'r Llywodraeth yn ddigon cymwys i allu ymdrin ag ef. Mae pobl Cymru angen i anallu'r Llywodraeth gael ei amlygu a'i herio, nid ei oddef a'i dderbyn. Felly, gyda phob dyledus barch i'r clinigwyr a nododd y pryderon, mae arnaf ofn na fydd dilyn eu cyngor ond yn gwneud i Lywodraeth Cymru deimlo'n well, yn hytrach na'r bobl sydd ag anhwylderau sbectrwm awtistig y mae eu hanghenion wedi eu hesgeuluso ers cyhyd.

Byddai'n well gan bawb ohonom pe na bai angen y Bil hwn. Byddai pawb ohonom yn dymuno gweld y GIG yn diwallu anghenion unigolion ag anhwylderau sbectrwm awtistig, ond gwyddom hefyd nad yw hynny'n digwydd. Nid yw'n ddigon da inni ddweud, 'Gadewch i ni beidio â gwneud dim yn ei gylch am fod angen ymdrin â diffygion eraill hefyd'—y ddadl diagnosis yn erbyn angen. Pe baem yn teimlo'r angen i gyflwyno Biliau ychwanegol i fynd i'r afael â dffygion y GIG dan arweiniad Llafur, dylem wneud hynny. Mae gwrthod mynd i'r afael â phroblem ar y sail nad yw'n ymdrin â holl ddiffygion y GIG ychydig fel meddyg yn gwrthod trin symptomau hirsefydlog claf hyd nes y doir o hyd i wellhad i'r clefyd gwaelodol. Ni allwn adael i'r rhai sydd ag anhwylderau sbectrwm awtistig ddioddef yn hwy tra doir o hyd i wellhad i'r ffordd ddi-glem y mae Llafur yn rhedeg y GIG, felly rwy'n annog yr holl Aelodau i bleidleisio o blaid y Bil hwn.

I droi at yr ail bwynt a wnaeth y clinigwyr, gwelir yn fwyaf amlwg fod y GIG yn gwneud cam â theuluoedd mewn angen yn yr ail bwynt a godir ganddynt, pan ddywedant fod yna berygl y bydd unigolion neu deuluoedd yn teimlo mai eu gobaith gorau o gael y cymorth sydd ei angen arnynt yw drwy gael y diagnosis penodol hwnnw, h.y. anhwylder sbectrwm awtistig. Pe bai'r GIG a gwasanaethau cymorth yn gweithredu fel y dylent, ni fyddai hyn yn broblem, ond nid yw'r ffaith ei bod yn broblem yn golygu na ddylem wneud unrhyw beth. Fel y dengys ffiasgo Betsi Cadwaladr, nid yn unig nad yw'r Llywodraeth yn gallu rhedeg y GIG ar lefel strategol, ni allant wneud hynny ar lefel uniongyrchol chwaith. Ategir y farn honno gan yr e-bost a gawsom gan y clinigwyr.

Felly, mewn gwirionedd, yr unig reswm pam fod angen y Bil hwn yw oherwydd bod y Llywodraeth Lafur wedi methu argyhoeddi GIG Cymru a sefydliadau eraill i ddarparu'r cymorth a'r gwasanaethau sydd eu hangen ar unigolion ag anhwylder sbectrwm awtistig. Rydym yn gwybod bod yna unigolion eraill, grwpiau o bobl a chymunedau yn cael eu siomi ar hyn o bryd gan y Llywodraeth Lafur ond, heddiw, anhwylderau sbectrwm awtistig sydd o dan sylw, ac er mwyn cael y cymorth sydd ei angen arnynt i rai sy'n byw ag anhwylderau sbectrwm awtistig, rwy'n annog pawb i gefnogi'r Bil hwn heddiw. Diolch.