4. A wnaiff y Prif Weinidog ddatganiad am sut y mae Llywodraeth Cymru yn bwriadu ysgafnhau tagfeydd traffig o amgylch Casnewydd? OAQ53269

Diolchaf i'r Aelod am y cwestiwn yna. Mae terfynau cyflymder newidiol, gwelliannau i gyffyrdd a buddsoddiad o £14 miliwn yn nhwneli Brynglas ymhlith y camau a gymerwyd eisoes i helpu i leddfu tagfeydd traffig o amgylch Casnewydd.

Ni wnaeth y Prif Weinidog sôn am un ymrwymiad mawr o faniffesto'r Blaid Lafur, a dyfynnaf:

Byddwn yn darparu ffordd liniaru ar gyfer yr M4.

Pan ofynnais i'r Prif Weinidog yr wythnos diwethaf i wneud datganiad ar ba un a yw polisi Llywodraeth Cymru ar ffordd liniaru'r M4 wedi newid ers iddo ddod i rym, ni wnaeth unrhyw gyfeiriad at y ffordd liniaru yn ei ymateb, gan ddim ond ddweud,

Ni fu unrhyw newid ers bwriad Llywodraeth Cymru i wneud gwelliannau sylweddol ar yr M4 o amgylch Casnewydd.

Eich ymrwymiad oedd darparu ffordd liniaru ar gyfer yr M4, nid dim ond rhai gwelliannau amwys o amgylch Casnewydd. Pam ydych chi wedi newid eich meddwl?

Wel, Dirprwy Lywydd, mae cynnig y ffordd liniaru wedi bod yn destun ymchwiliad cyhoeddus lleol annibynnol, y mwyaf cynhwysfawr o'i fath ar gyfer unrhyw gynllun ffordd yng Nghymru. Sicrhawyd cyngor cyfreithiol uwch o'r tu allan i Lywodraeth Cymru i sicrhau bod cyngor sy'n mynd i Weinidogion wedi ei brofi'n drylwyr a'i fod yn ymdrin â holl wahanol ddimensiynau y cynllun cymhleth hwn. Pan fydd y cyngor hwnnw ar gael, byddaf yn ei ystyried yn ofalus ac yn ddiduedd.

[Anghlywadwy.]—cytuno y bydd yn cymryd nifer o flynyddoedd iddo gael ei gwblhau. A wnaiff Llywodraeth Cymru ystyried atebion, fel cyfeirio traffig o'r gogledd a chanolbarth Lloegr sy'n teithio tua'r gorllewin i ddefnyddio ffordd A465 Blaenau'r Cymoedd, gwneud lôn allanol yr M4 rhwng cyffordd 24 a chyffordd 28 ar gyfer traffig trwodd yn unig, neu gau cyffyrdd traffordd o amgylch Casnewydd?

Wel, diolch i Mike Hedges am yr awgrymiadau yna, ac mae e'n hollol iawn bod y problemau sy'n wynebu trigolion Casnewydd yn broblemau sy'n digwydd ar hyn o bryd, a phe byddai ffordd liniaru, yna byddai'n nifer o flynyddoedd cyn y byddai'r ateb hwnnw ar gael iddyn nhw. Mae hynny'n golygu bod yn rhaid i ni droi ein meddyliau yn weithredol at y camau gweithredu hynny sydd ar gael ar unwaith i ni. Bydd y gwelliannau i ffordd Blaenau'r Cymoedd—enghraifft arall o fuddsoddiad cyfalaf mawr yn cael ei gyflawni'n llwyddiannus yma yng Nghymru—yn caniatáu i draffig sy'n dymuno mynd i'r de-orllewin ddefnyddio'r llwybr hwnnw o ganolbarth Lloegr, yn hytrach na gorfod dod i lawr yr M4, a cheir cyfres o syniadau eraill, gan gynnwys y rhai a nodwyd gan Mike Hedges. Rwy'n eglur iawn y byddwn ni, fel Llywodraeth, yn gwneud ymdrech weithredol i weithredu'r pethau hynny sydd ar gael i ni ar unwaith er mwyn mynd i'r afael â'r problemau tagfeydd traffig sy'n digwydd ar hyn o bryd.