10. Datganiad gan y Gweinidog Iechyd a Gwasanaethau Cymdeithasol: Effaith Brexit heb Gytundeb ar ein Gwasanaethau Iechyd a Gofal

Part of the debate – Senedd Cymru am 4:35 pm ar 22 Ionawr 2019.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of David Rees David Rees Labour 4:35, 22 Ionawr 2019

(Cyfieithwyd)

Diolch, Gweinidog, am eich datganiad; mae'n bwysig iawn ein bod yn dal sylw ar y materion yn ymwneud ag iechyd a gofal cymdeithasol ac agweddau eraill. Un o'r pethau a aiff yn angof yn aml iawn yn y ddadl Brexit, oherwydd ein bod yn sôn am nwyddau—ond yma mae gennym ni wasanaethau, ac effeithir arnyn nhw'n fawr iawn, ac rwy'n gwerthfawrogi'r sylwadau yr ydych chi wedi'u gwneud eisoes. Os caf i ofyn un neu ddau gwestiwn cyflym ynglŷn â hyn, oherwydd mae hwn yn faes a fydd yn effeithio ar bob un ohonom ni—mae pob un ohonom ni'n elwa o'r gwasanaeth iechyd, un ffordd neu'r llall. Fe wnaethoch chi sôn am, ac fe wnaethoch chi dynnu sylw at, y costau cynyddol posib o ganlyniad i'r oedi a allai ddigwydd, ac fe wnaethoch chi sôn am enghraifft o radioisotopau yn cael eu cludo yma ar awyrennau. Ond dywedwyd wrthym gan Gymdeithas Diwydiant Fferyllol Prydain eu bod nhw, mewn gwirionedd, yn gwario llawer o arian ar bentyrru. Mae'n rhaid iddyn nhw fuddsoddi mewn warysau newydd, pentyrru, gwybodaeth a storio, a storfeydd oer yn benodol. Ydych chi wedi cael trafodaethau â Llywodraeth y DU ynghylch pwy sy'n mynd i helpu i ariannu'r gost hon? Oherwydd, yn ddiau, bydd sefydliadau yn dymuno trosglwyddo'r costau hynny, ac mae hyn yn rhywbeth sydd, yn amlwg, yn fater i Lywodraeth y DU, a amlygwyd gennych chi.

Hefyd, nid ydym wedi sôn am dreialon clinigol. Un o'r pethau na fydd efallai ar gael inni fydd treialon clinigol. Roedd Steffan Lewis yn cyfeirio cryn dipyn at hyn yn ei ddadleuon ynghylch Brexit. Ydych chi wedi cael trafodaethau ynghylch goblygiadau treialon clinigol yng Nghymru? Rydym wedi cael budd aruthrol o'r rhain, ac rydym yn debygol o fod ar ein colled yn gyflym iawn, yn enwedig mewn sefyllfa lle na fydd cytundeb. A beth fydd y goblygiadau treialon clinigol presennol a'r rhai sydd eisoes wedi eu cynllunio ar gyfer y dyfodol?

Fe wnaethoch chi sôn am eich gweithlu gofal cymdeithasol. Pan edrychodd y pwyllgor ar hyn yn ofalus iawn, roeddem yn pryderu am y diffyg data ynglŷn â'r gweithlu gofal cymdeithasol yng Nghymru. Ydych chi wedi gwneud mwy o waith yn casglu data am y gweithlu gofal cymdeithasol fel ein bod ni'n llwyr ymwybodol o ble maen nhw a lle fydd y bylchau os oes problem o ran y gweithlu yn y sefyllfa honno, ac yn enwedig o ran cymwysterau, a chyfatebiaeth rhwng cymwysterau? Rwy'n gwybod y cafwyd offeryn statudol ar hynny. Rwyf wedi ceisio edrych arno ar wefan Llywodraeth y DU, a chefais drafferth yn dod o hyd iddo, ac nid wyf yn glir yr union lle'r ydym ni arni yn hynny o beth.

Ac o ran y Bil Gofal Iechyd (Trefniadau Rhyngwladol), mae hynny'n rhywbeth a ddylai fod ar waith erbyn mis 29 Mawrth, os ydym yn mynd i adael heb gytundeb. Beth yw'r sefyllfa yn hynny o beth, a beth yw'r sefyllfa gyda'r trefniadau cyfatebol os nad yw hynny ar waith?