5. Pa drafodaethau y mae'r Gweinidog wedi'u cael gyda'r Gweinidog Cyllid ynghylch cynaliadwyedd y fformiwla ariannu llywodraeth leol? OAQ53240

Wel, yn wir, cyfarfu'r Gweinidog Cyllid a minnau â llywodraeth leol yng nghyfarfod yr is-grŵp cyllid y bore yma i drafod materion cyllid, a chynaliadwyedd y fformiwla ariannu llywodraeth leol oedd y prif bwnc. Felly, mae'r ddau ohonom newydd fod yn y cyfarfod hwnnw.

Mae'n rhaid fod adlais yn y Siambr hon—gwn eich bod wedi trafod hyn yn drylwyr gyda fy nghyd-Aelod Mark Isherwood yn gynharach. Roedd hwn yn gwestiwn a ofynnwyd yn rheolaidd gennyf fi a'm cyd-Aelod Janet Finch-Saunders i'ch rhagflaenydd, Alun Davies, pan oedd yn y rôl llywodraeth leol, ac rwy'n falch ein bod wedi ailgychwyn pethau heddiw ar y mater pwysig hwn. Nawr, deallaf fod peth anghytuno yma, a bod Llywodraeth Cymru yn credu y gall y fformiwla ariannu barhau ar ei ffurf bresennol. Felly, a gaf fi ofyn mewn ysbryd o onestrwydd i chi barhau â'r trafodaethau hynny gyda'r Gweinidog Cyllid, ac yn wir, gyda llywodraeth leol? Ac er y gwn, bob blwyddyn, fod CLlLC yn cytuno i'r fformiwla ariannu ar ryw ffurf neu'i gilydd, credaf fod lle o fewn y fformiwla i wneud mân addasiadau, os mynnwch, a cheisio sicrhau bod awdurdodau lleol yn cael bargen ychydig yn well. Rwy'n meddwl yn benodol am yr awdurdodau hynny mewn ardaloedd gwledig sy'n gyfrifol am ardal wledig fawr ac sydd weithiau'n teimlo nad ydynt yn cael y lefel o gymorth a fyddai'n eu helpu i ddarparu gwasanaethau yn yr ardaloedd gwledig mawr hynny.

Cawsom drafodaeth lawn ynglŷn â'r ffordd y mae'r fformiwla'n gweithio ac unrhyw broblemau a oedd gan unrhyw un yn yr ystafell gyda hi, a gofynnais am awgrymiadau gan yr arweinwyr llywodraeth leol yn yr ystafell, ac yn wir, gan y gymuned lywodraeth leol ehangach ynglŷn ag unrhyw newidiadau i'r fformiwla a allai fod yn rhywbeth y gallai pob un ohonom ei gefnogi. Felly, rwy'n agored iawn i hynny. Mae'n rhaid imi ddweud nad oes unrhyw beth wedi'i gyflwyno eto sy'n newid y fformiwla yn sylweddol. Fel y gwyddoch, rhoesom gyllid gwaelodol ar waith er mwyn diogelu cynghorau yr effeithir arnynt yn arbennig gan newidiadau sydyn yn y ffordd y mae'r dosbarthu'n gweithio—felly, gan newid yn y boblogaeth, er enghraifft, neu wahaniaethau mawr o ran darpariaeth prydau ysgol am ddim, ac yn y blaen. Ond cawsom drafodaeth dda iawn y bore yma, ac fel y dywedais mewn sylwadau cynharach, nid wyf yn ymwybodol o beth yw'r anghytundeb. Yn sicr, ni chafwyd unrhyw anghytuno yn yr ystafell y bore yma.

A gaf fi ddechrau drwy ddiolch i fy nghyfaill ar draws y Siambr, Nick Ramsay, am gyflwyno'r cwestiwn pwysig hwn? Ac rwy'n falch o glywed bod y Gweinidog wedi eistedd y bore yma gyda'r Gweinidog Cyllid i drafod y mater pwysig hwn, sy'n cael ei ddwyn i fy sylw ar bob achlysur bron pan fyddaf yn cyfarfod ag aelodau o lywodraeth leol yng ngogledd Cymru. Mae hon, wrth gwrs, yn rhan hanfodol o'r ffordd y bydd cynghorau lleol yn cael eu hadnoddau i ariannu'r gwasanaethau lleol pwysig y mae pobl yn eu haeddu'n ddyddiol, ac wrth gwrs mae pawb ohonom yn dioddef ar hyn o bryd yn sgil polisi cyni'r DU a osodwyd gan y Llywodraeth Dorïaidd. Nawr, gan gofio nad Llywodraeth Cymru sy'n gosod y fformiwla, ond yn hytrach ei bod yn cael ei gosod ar sail cyngor arbenigol a'i chytuno â llywodraeth leol, a fyddai'r Gweinidog yn hoffi gweld Aelodau o'r Cynulliad o ogledd Cymru yn mynd ati i wneud gwaith ymchwil ar effeithiolrwydd a thegwch y fformiwla bresennol?

Buaswn. Fel y dywedais, rwy'n agored iawn i unrhyw awgrym i newid y fformiwla ariannu bresennol y gellir ei gytuno drwy'r grŵp llywodraeth leol. Mae'n bendant yn rhywbeth rydym yn dod i gytundeb â llywodraeth leol yn ei gylch. Roeddem yn awyddus iawn i fod yn rhywbeth y mae llywodraeth leol yn ei chyfanrwydd yn gallu ei gefnogi a rhywbeth y gall Llywodraeth Cymru ei gefnogi hefyd. Felly, rwy'n bendant yn croesawu unrhyw awgrymiadau neu unrhyw ymchwil sy'n dangos ffordd wahanol o'i wneud.