Pleser o'r mwyaf yw cymryd rhan yn y ddadl hon ac i ddweud ar y cyfan ein bod yn cefnogi cynnig y Ceidwadwyr oherwydd ein bod ninnau'n blaid treth isel hefyd, ac er ein bod yn derbyn bod yn rhaid talu am wasanaethau cyhoeddus, yr hyn sy'n bwysig yw maint y gacen yn fwy na'r ffordd y caiff ei thorri. Yr hyn sydd angen inni ei wneud yw tyfu economi Cymru os ydym am gael gwasanaethau cyhoeddus gwell, ac fel y gwyddom, mae galwadau cynyddol yn mynd i fod am wariant ar iechyd, fel y dywedodd Alun Davies yn gynharach. Rwy'n ei groesawu i ryddid y meinciau cefn. Roedd ei ragflaenydd gwych, Aneurin Bevan, fel yr Aelod Seneddol dros Lyn Ebwy, yn arfer dweud ei fod yn hoffi siarad ar adain rydd, ac rwy'n siŵr fod Alun Davies yn debyg iddo yn hynny o beth, ac edrychwn ymlaen at lawer o'i gyfraniadau gwefreiddiol yn y blynyddoedd i ddod.

Dros y blynyddoedd, rydym wedi cael amrywiaeth enfawr o gyfraddau treth yn y wlad hon. Gallaf gofio yn ôl yn y 1960au pan oedd gennym gyfraddau treth incwm a ai i fyny i 83c yn y £1, a 15 y cant arall ar ben hynny ar incwm buddsoddi. Ac yn y flwyddyn 1966-67, gosododd James Callaghan—rwy'n credu mai ef oedd Canghellor y Trysorlys ar y pryd—10 y cant ychwanegol o ordal. Felly, mewn gwirionedd 107 y cant oedd y gyfradd uchaf o dreth incwm. Nid yw'n syndod na chododd hynny fwy o refeniw. Yn wir, gwnaeth yn union i'r gwrthwyneb. Mewn gwirionedd, dengys pob tystiolaeth hanesyddol at ei gilydd ei bod hi'n amhosibl gwasgu mwy nag oddeutu 35 y cant o'r incwm cenedlaethol o drethi o bob math allan o bobl Prydain. Dangosir hynny gan y ffigurau a gyhoeddir ac sydd ar gael ar wefan y Sefydliad ar gyfer Cydweithrediad a Datblygiad Economaidd ar gyfer yr 20 mlynedd diwethaf. Yn y flwyddyn 2000, roeddem yn cymryd 33.8 y cant o'r cynnyrch domestig gros mewn trethi, eleni mae'n 34 y cant. Aeth i lawr i 32.2 y cant yn y cyfamser, yn 2009, ond yn gyffredinol mae wedi rhygnu yn ei flaen ar y lefel honno, pa un a oes Llywodraeth Lafur, Llywodraeth Dorïaidd, Llywodraethau clymbleidiol, Llywodraethau lleiafrifol neu Lywodraethau mwyafrifol. Mae lefel derbyniadau treth wedi gostwng mor isel â 31.6 y cant, ac ar ei uchaf roedd yn 37 y cant, ond ar gyfartaledd ni allwch fynd y tu hwnt i 35 y cant. Ac mae'r rheswm yn amlwg: mae pobl yn newid eu hymddygiad i adlewyrchu'r cefndir treth y maent yn byw ynddo.

Os awn yn ôl i'r ddeunawfed ganrif, efallai mai'r ffurf fwyaf enwog ar osgoi trethi oedd y dreth ffenestri; byddai pobl yn llenwi eu ffenestri â brics er mwyn lleihau'r dreth yr oedd yn rhaid iddynt ei thalu. Heddiw, mae gennym ffurfiau mwy modern na hynny o osgoi trethi, a rhaid i bob gwlad fod yn gystadleuol yn y byd os yw'n mynd i fanteisio i'r eithaf ar faint o dreth y gellir ei chodi ar gyfer cyfradd benodol, oherwydd nid yw trethdalwyr erioed wedi bod yn fwy symudol nag y maent heddiw; ni allai dim fod yn haws na symud i ran arall o'r byd. Ac wrth gwrs, o fewn yr UE, mae osgoi trethi yn waeth byth yn sgil rheolau treth Ewrop gyfan yr UE, a all alluogi cwmnïau i leoli yn Lwcsembwrg yn dechnegol, a thalu cyfraddau isel iawn o dreth yno, yn hytrach na'r cyfraddau treth a geir yn y gwledydd lle y byddant yn gwneud y rhan fwyaf o'u busnes. Felly, fel cyn-gyfreithiwr treth fy hun, a oedd yn ymwneud â dyfeisio cynlluniau i leihau trethi ar ran ein cleientiaid, gallaf ddweud bod diwydiant enfawr yn bodoli yn y 1970au, a phan fyddem yn gostwng y cyfraddau treth yn ddramatig, roedd yn beth da fod y diwydiant hwnnw'n gallu gwneud llai o arian am fod llai o waith i'w wneud. A defnyddiwyd galluoedd rhai fel fi yn fwy cynhyrchiol drwy wneud pethau eraill.

Wrth gwrs, gallwn fenthyca mwy o arian i dalu am wasanaethau cyhoeddus, ond nid yw hynny ond yn gwthio'r cyfrifoldeb am dalu am yr hyn a ddefnyddiwn heddiw ar ysgwyddau ein plant a'n hwyrion yfory, ac mae yna anfoesoldeb sylfaenol ynglŷn â hynny, yn enwedig os ydym yn gostwng gwerth arian er mwyn lleihau'r risg honno. Yn wir, ym Mhrydain, mae gennym sefyllfa, fel y dywedodd Suzy Davies, lle mae'r rheini sydd â'r incwm uchaf yn talu cyfran sylweddol iawn o'r derbyniadau treth incwm—mae'r 1 y cant uchaf yn talu 28 y cant o'r holl dderbyniadau treth incwm mewn gwirionedd, ac mae hynny wedi codi yn ystod y 19 mlynedd diwethaf. Yn y flwyddyn 2000, nid oedd ond yn 21 y cant. Mae'r 10 y cant uchaf, fel y nododd Suzy, yn talu 60 y cant o'r holl drethi ac nid yw'r 50 y cant isaf o drethdalwyr ond yn talu—wel, llai na 10 y cant o'r cyfanswm. Felly, mewn gwirionedd, mae'r cyfoethog yn ysgwyddo baich trethi, ond os ydych yn gwthio'r cyfraddau uwch o dreth incwm yn uwch eto, nid yw'n golygu y byddech yn codi rhagor o refeniw.

Nawr, mae gennyf farn wahanol ar ddatganoli trethi i'r un sydd gan lawer yn fy mhlaid; at ei gilydd roeddwn yn croesawu gallu Llywodraeth Cymru i godi rhan o'i refeniw o drethi, oherwydd credaf fod hynny'n cadarnhau'r naid rhwng gwariant a chodi refeniw, sy'n ein galluogi i ddwyn y Llywodraeth i gyfrif. Ni allant ddargyfeirio'r bai ar San Steffan am beth bynnag yw eu methiannau. Ond os yw Cymru i ffynnu yn y blynyddoedd i ddod, rwy'n credu bod yn rhaid iddi gystadlu, â Lloegr wrth gwrs, ond â systemau treth mwy rhyngwladol yn ogystal. Fel rwy'n dweud yn gyson yn y mathau hyn o ddadleuon, rhaid inni ddyfeisio system dreth a all godi'r potensial i greu cyfoeth yng Nghymru, ac uchafu ein hincwm cenedlaethol yng Nghymru. Dyna sut y talwn am y galwadau cynyddol ar wasanaethau cyhoeddus yn y blynyddoedd i ddod.