4. A wnaiff y Prif Weinidog nodi ei flaenoriaethau ar gyfer yr amgylchedd yng Nghymru? OAQ53324

Diolchaf i'r Aelod am y cwestiwn yna. Ymhlith fy mlaenoriaethau mae cynhyrchu a gweithredu cynllun gweithredu adfer natur cryfach sy'n dangos y camau ymarferol sydd eu hangen i wrthdroi'r dirywiad i fioamrywiaeth yng Nghymru.

Prif Weinidog, mae'r rhan fwyaf o bobl yng Nghymru yn byw mewn ardaloedd trefol, ac nid oes digon o fannau gwyrdd mewn llawer o'n hardaloedd trefol mewnol. Pe bydden nhw'n wyrddach, credaf y byddai ansawdd bywyd yn cael ei wella, byddai llygredd aer yn cael ei leihau, byddai pobl yn cael eu hannog i fwy bywyd mwy yn yr awyr agored, gwneud mwy o ymarfer corff a mwynhau iechyd gwell, a bydden nhw hefyd, rwy'n credu, yn teimlo bod ganddyn nhw gysylltiad cryfach â natur, felly byddai hynny'n cynyddu eu gwerthfawrogiad o natur, eu dealltwriaeth o natur a'r gwerth y maen nhw'n ei gael ohono, ac rwyf i o'r farn y byddai hynny'n cyfrannu at lawer o ymddygiadau amgylcheddol dymunol, fel peidio â thaflu cymaint o sbwriel, llai o dipio anghyfreithlon, mwy o gyfranogiad mewn cynlluniau ailgylchu, a mwynhau natur ymhellach i ffwrdd, y tu allan i'w hardaloedd uniongyrchol. Felly, gyda'r manteision hynny mewn golwg, tybed pa gamau cynnar y bydd Llywodraeth Cymru yn eu cymryd i wneud ein hardaloedd trefol mewnol yn wyrddach ac yn fwy pleserus i'n cymunedau lleol.

Llywydd, rwy'n siŵr bod John Griffiths yn iawn pan ei fod yn cyfeirio at y manteision lawer a fyddai'n deillio o bwyslais o'r newydd ar fanteisio i'r eithaf ar y cyfleoedd sy'n bodoli yn ein hardaloedd trefol i gyfrannu at wrthdroi'r dirywiad i'n hecosystem sylfaenol a'i gwneud yn gadarn unwaith eto. Mae'r rhai hynny ohonom ni sy'n byw yn ardal fewnol dinas Caerdydd yn ymwybodol iawn o'r camau sydd eisoes yn digwydd lle mae pobl leol yn ail-hawlio darnau o fannau gwyrdd a oedd wedi cael eu hesgeuluso fel arall, gan eu troi yn lleoedd lle gellir dod o hyd i amrywiaeth fwy o rywogaethau naturiol, eu gwneud yn fwy deniadol i drigolion lleol ymweld â nhw, gan blannu ffrwythau a llysiau yno hefyd, a gwneud yr holl bethau y dywedodd John Griffiths wrth ateb y cwestiwn.

Gwn y bydd ganddo ddiddordeb mewn gwybod bod fy nghyd-Aelod Lesley Griffiths wedi gallu cyhoeddi ddydd Llun yr wythnos hon y gyfres gyntaf o brosiectau i elwa ar y ffrwd ariannu newydd a drafodwyd gan nifer ohonom ni o gwmpas y Siambr hon yn ystod hynt y dreth gwarediadau tirlenwi pan sefydlwyd cynllun cymunedol newydd gennym. Cyhoeddwyd saith ar hugain o brosiectau gwerth £1 filiwn gan fy nghyd-Aelod ddydd Llun, ac roedd hynny'n cynnwys Ymddiriedolaeth Elusennol Wastesavers yng Nghasnewydd, a fydd yn elwa o £42,000 ar gyfer cynllun a fydd yn cynyddu ymwybyddiaeth o faterion ailddefnyddio yn y gymuned leol, gan gyfrannu at well amgylchedd mewn gwahanol ffordd. Mae gan bob un o'r pethau hyn ran bwysig i'w chwarae i sicrhau'r math o adfywiad trefol mewnol, cyn belled ag y mae'r amgylchedd yn y cwestiwn, y mae John Griffiths wedi ei hyrwyddo'n aml yn y Siambr hon.

Prif Weinidog, mae Cyfoeth Naturiol Cymru yn allweddol i gyflawni blaenoriaethau polisi Llywodraeth Cymru ar gyfer yr amgylchedd. Y mis diwethaf, cafodd canlyniadau ymgynghorid staff ar gynlluniau gan Cyfoeth Naturiol Cymru i ad-drefnu'r asiantaeth eu datgelu i'r BBC. Dywedodd y BBC fod 62 y cant o staff yn gwrthwynebu'r cynlluniau ad-drefnu yn gryf ac yn feirniadol iawn o'r broses. Wythnos yn ôl, dywedodd 10 o gwmnïau pren bod ganddynt, yn eu geiriau nhw, ddim hyder yng ngallu Cyfoeth Naturiol Cymru i reoli coedwigaeth yn dilyn adroddiad damniol gan y Pwyllgor Cyfrifon Cyhoeddus ar werthu pren. Prif Weinidog, pam mae gan eich Llywodraeth hyder o hyd yn Cyfoeth Naturiol Cymru i gyflawni eich blaenoriaethau amgylcheddol pan fo'n eglur nad oes gan Aelodau Cynulliad, cwmnïau pren na staff Cyfoeth Naturiol Cymru eu hunain hyder? Diolch.

Daw'r hyder sydd gennym ni yn Cyfoeth Naturiol Cymru o'r prif weithredwr newydd sydd gennym ni yn y swydd, y cadeirydd dros dro nodedig iawn sy'n gyfrifol am fwrdd y sefydliad erbyn hyn, a'r gwaith o ailwampio'r bwrdd a wnaed gan fy nghyd-Aelod Lesley Griffiths tua diwedd y flwyddyn diwethaf. Mae Cyfoeth Naturiol Cymru yn gwneud gwaith eithriadol o bwysig ym mhob rhan o Gymru. Mae ganddo grŵp staff ymroddedig iawn sy'n gwneud pethau sy'n bwysig bob dydd i bobl yng Nghymru, heb sôn am adegau pan fo argyfyngau, fel gwaith amddiffyn rhag llifogydd.

O ran y mater penodol a godwyd gan yr Aelod yn ymwneud â llythyr gan grŵp o sefydliadau coed—cafodd Cyfoeth Naturiol Cymru gyfarfod gyda'r grŵp hwnnw yn gynharach yr wythnos hon. Bydd swyddogion Llywodraeth Cymru yn cyfarfod â nhw ddydd Iau yr wythnos hon—mae hynny cyn cyfarfod y gobeithiwn fydd yn bosibl rhwng y Gweinidog a'r grŵp hwnnw cyn 11 Chwefror, pan fydd y Pwyllgor Cyfrifon Cyhoeddus yn dychwelyd at y mater hwn, a bydd dadl yn cael ei chynnal ar lawr y Cynulliad hwn yn y maes hwn ym mis Chwefror hefyd. Bydd digon o gyfle bryd hynny i ni allu rhannu gyda'r Aelodau y camau y mae Cyfoeth Naturiol Cymru yn eu cymryd, gyda chymorth gan Lywodraeth Cymru, i roi ei hun mewn sefyllfa gryfach fyth i gyflawni'r cyfrifoldebau sylweddol iawn sydd ganddo.