Ond rwyf eisiau troi at yr adroddiad da iawn yma am barodrwydd y sector bwyd a diod yng Nghymru. Mae'n dechrau gyda'r sylw na allwn ni mo'i ailadrodd yn rhy aml: pob un ohonom ni, yn ein hetholaethau, mai un o'r cyflogwyr mwyaf o ran gweithgynhyrchu a chynhyrchu bwyd sylfaenol yw bwyd, pa un a yw hynny'n gwneud platiau ffoil tin a deunydd pacio ar gyfer awyrennau neu a ydyn nhw'n ffermwyr neu beth bynnag—cynhyrchu bwyd a gweithgynhyrchu yw hynny.

Ond fe hoffwn i grybwyll un neu ddau o bwyntiau penodol yn y fan yma, ac rwy'n croesawu'r ffaith y derbyniodd y Llywodraeth yr holl argymhellion a ddaeth i'r amlwg yn yr adroddiad hwn ar fwyd. Yn gyntaf oll, a oes gennym ni, Gweinidog, unrhyw hyder y bydd gennym ni gytundebau masnach wedi'u cymeradwyo erbyn y daw 31 Mawrth ar ein gwarthaf? Rydym ni'n dal i aros i weld. Rydym ni'n gobeithio y bydd gennym ni gytundebau masnachu ar waith. Dywedir wrthym ni ein bod ni ar fin llofnodi ac y bu llawer o baratoi, ond nid ydym ni wedi gweld unrhyw beth eto. A yw'n gwybod a oes gennym ni unrhyw gytundebau yn barod i'w gweithredu?

A gaf i holi ynglŷn â swyddogaeth swyddfeydd Cymru dramor a'r presenoldeb mewn llysgenadaethau a swyddfeydd is-genhadon? Oherwydd mae'r marchnadoedd allforio posib hynny yn mynd i ddibynnu ar beth gwaith trylwyr, deheuig ac ar ddiplomyddiaeth dringar yn ogystal â chytundebau a allai gael eu negodi. Felly, beth fydd swyddogaeth ein personél yma yn Llywodraeth Cymru ond hefyd yn gweithio ochr yn ochr â chydweithwyr yn y DU hefyd?

Soniais am y bygythiad o safonau is ar gyfer mewnforio, ond dyna'r bygythiad hefyd, fel y soniodd David, o waredu. Ers tro bu hyn yn fygythiad sef y byddem ni'n canfod ein hunain yn sydyn wedi ein gorfodi i sefyllfa o gyfaddawd ble byddai'n rhaid inni, er mwyn cadw bwyd ar y silffoedd, yn y bôn dderbyn beth bynnag a oedd ar gael. Ni allwn ni wneud hynny; does fiw inni wneud hynny. Ond dyna wirionedd plaen rhywbeth sydd bellach yn ein hwynebu ni.

A gaf i droi hefyd at y mater o fwydydd gyda statws gwarchodedig? Rwy'n croesawu'n fawr iawn y gwaith sydd wedi'i wneud ynglŷn â chynlluniau dynodiad daearyddol y DU ar ôl Brexit, y cydweithio sy'n digwydd i edrych ar hynny a'r cydgyfnewidioldeb gyda'r UE. Felly, gwneir hynny ar sail: os ydym ni'n bwrw ymlaen gyda'n henwau bwyd gwarchodedig yna byddwn wrth gwrs yn croesawu enwau bwyd yr UE, gyda rhai yn enwau sydd gennym ni eisoes. Ond fy nghwestiwn i ynglŷn â hynny, Gweinidog, fyddai: beth yw ein barn ynglŷn ag a allwn ni mewn gwirionedd gynyddu bellach nifer y cynhyrchion bwyd sy'n dod o Gymru sy'n dod o dan yr enwau bwyd gwarchodedig presennol neu newydd? Oherwydd rydym ni wedi cael rhai llwyddiannau da, ond rydym ni wedi bod yn araf iawn yn cynyddu nifer y cynhyrchion mewn gwirionedd. Felly, efallai y gallem ni wneud mwy o hynny ac yn gyflymach.

Ambell sylw wedyn o ran y gwaith sy'n cael ei wneud i liniaru effeithiau Brexit heb gytundeb ar ddiogelwch a pharhad cyflenwadau bwyd yng Nghymru. Mae un o'r rheini yn ymwneud â'r mater o ddiogelwch bwyd a diogelu'r cyflenwad bwyd. Nid yw'r adroddiad, nid wyf yn credu, yn sôn am hynny. Rwy'n troi at fy nghyd-Aelod ar y chwith, ac mae David yn ysgwyd ei ben. Rydym ni wedi dysgu er methiant inni yn y Deyrnas Unedig ar ôl y sgandal cig ceffyl—mae amser yn mynd yn drech na fi. Rydym ni wedi dysgu er methiant inni, mewn gwirionedd, am bwysigrwydd diogelwch rhyngwladol. Cig ceffyl, cig ceffyl wedi ei halogi, aeth cig nad oedd yn gig ceffyl drwy 20 o wledydd gwahanol. Wrth inni fynd drwy Brexit, yn enwedig gyda chytundeb caled, a ydym ni'n mynd i gyfaddawdu ar hynny?

A'm sylw olaf—y sylw olaf, olaf, olaf; rwy'n addo brysio drwy'r holl bethau sy'n weddill—yw argymhelliad nad yw yno yn gyfan. Mae wedi bod yn canolbwyntio ar edrych tuag allan o ran yr hyn y byddem yn ei wneud yn achos ymadael â'r UE, ac mae hynny'n ddealladwy iawn. Byddwn yn dweud mai un o'n hargymhellion wrth gamu i'r dyfodol yw bod angen inni adeiladu rhwydweithiau bwyd lleol. Pan rydym ni'n sôn am ddiogelu'r cyflenwad bwyd a mewnforion ac allforion, rwy'n deall hynny a dyna lle'r ydym ni arni gyda Brexit. Ond mae'n rhaid i ran o'r cydnerthedd, wrth gamu i'r dyfodol, fod ynglŷn ag adeiladu'r rhwydwaith bwyd lleol hwnnw lle'r ydym ni'n cynhyrchu a lle'r ydym ni'n gwerthu yn ein hardaloedd ein hunain, yn ein rhanbarthau ein hunain, yn y dyfodol, hefyd. Diolch.