Part of the debate – Senedd Cymru am 5:48 pm ar 30 Ionawr 2019.
Gall unrhyw un ddweud nad yw 'dim cytundeb' yn opsiwn oherwydd bod angen cytundeb pob plaid. Felly, nid yw'r Prif Weinidog mewn sefyllfa i ddweud beth yw barn pobl eraill. [Torri ar draws.]
Yr hyn y mae'r Prif Weinidog wedi bod yn ei wneud ac wedi bod yn ei wneud yn gyson yw ymladd yn galed i gael y cytundeb gorau posibl fel nad ydym yn wynebu sefyllfa 'dim cytundeb'. Dyna pam y mae hi wedi cynhyrchu cytundeb, ac a dweud y gwir, dyna'r unig gytundeb sydd ar y bwrdd, yr unig gytundeb sy'n bosibl i allu mynd drwy'r Senedd, a chael cefnogaeth y Senedd, gyda'r addasiad hwn i'r ddarpariaeth wrth gefn y mae'r Senedd wedi pleidleisio dros ei geisio. Felly, rydym mewn sefyllfa yn awr lle mae gan Brif Weinidog y DU fandad clir iawn i geisio ailnegodi'r agwedd honno ar ei chytundeb gyda'r Undeb Ewropeaidd.
Ac i'r rhai sy'n dweud mai'r unig ffordd o osgoi ffin galed ar Ynys Iwerddon yw derbyn y ddarpariaeth wrth gefn, mae arnaf ofn fy mod anghytuno'n llwyr oherwydd mae'r broblem, wrth gwrs, yn ymwneud â mwy na'r ffaith bod gennym sefyllfa lle mae'r ddarpariaeth wrth gefn yn rhywbeth na chaniateir inni ddod allan ohono heb ganiatâd yr UE hyd yn oed, oherwydd dyna un peth sylfaenol arall y mae'n ymddangos bod pawb arall yn ei anwybyddu. Ond dywedodd prif negodwr yr Undeb Ewropeaidd, Michel Barnier, wrth bwyllgor o'r UE yr wythnos diwethaf, mewn senario 'dim cytundeb', ac rwy'n dyfynnu, bydd yn rhaid inni ddod o hyd i ffordd weithredol o gynnal archwiliadau a mesurau rheoli heb osod ffin yn ôl ar waith.
Nawr, os yw prif negodwr yr UE, Michel Barnier, yn barod i gyfaddef y bydd yn bosibl cynnal archwiliadau a mesurau rheoli heb roi ffin galed ar waith mewn senario 'dim cytundeb', mae'n gwbl bosibl gwneud yr un peth mewn senario lle ceir cytundeb o dan y trefniadau a nodir yng nghytundeb y Prif Weinidog. [Torri ar draws.] Mae'n ddrwg gennyf, nid oes gennyf amser i dderbyn ymyriad arall.
Hoffwn ddweud yn fyr iawn, mae pwynt 3 y cynnig yn dweud yn glir fod Llywodraeth Cymru bellach yn dadlau y dylid paratoi ar gyfer ail refferendwm, ac eto mae Llywodraeth Cymru wedi dweud wrth bobl Cymru'n gyson ei bod hi'n parchu canlyniad y refferendwm yn 2016. Mae'n amlwg nad yw hi, Lywydd, oherwydd fel arall, byddai'n cefnogi camau i weithredu'r farn honno. Gadewch i ni atgoffa ein hunain: pleidleisiodd pobl Cymru, a phobl y DU o blaid gadael yr Undeb Ewropeaidd ym mis Mehefin 2016, ac mae'n rhaid inni adael. Byddai cynnal ail refferendwm yn bradychu pobl Cymru'n llwyr, byddai'n gosod cynsail peryglus ar gyfer ein democratiaeth.
Felly, i gloi, Lywydd, hoffwn ailadrodd ymrwymiad Plaid Geidwadol Cymru i gyflawni Brexit, ein penderfyniad i gefnogi ymdrechion i wneud hynny gyda chytundeb, ac yn drefnus, a'n hymrwymiad i ymgysylltu ag eraill, gan gynnwys pleidiau eraill yn y Siambr hon, i weld Cymru a'i phobl yn ffynnu pan fyddwn yn gadael yr UE.