Mae ffilm boblogaidd iawn yn y sinemâu ar hyn o bryd. Ei henw yw Stan & Ollie. Caf fy atgoffa o ymadrodd y pâr comedi hwnnw: 'This is another fine mess you've gotten me into.' Ac am gawlach rydym ynddo o ganlyniad i'r hyn sydd wedi digwydd yn San Steffan. Y gwir amdani yw hyn: fe ddywedodd y Prif Weinidog wrth Brydain, 'Mae gennyf gytundeb; nid oes dim i'w gael heblaw'r cytundeb—mae'n fater o'r cytundeb hwn neu ddim cytundeb.' Ac yn awr mae'n dweud, 'Wel, anghofiwch fy mod wedi dweud hynny; rwy'n mynd i fynd yn ôl at yr UE'—nad ydynt eisiau siarad â'r DU gyda llaw—'a chael cytundeb gwell.' Mae'n arwydd o wendid. Rhaid i mi gofio, y tro nesaf y byddaf yn prynu car, fy mod yn dychwelyd y diwrnod canlynol a dweud, 'Wedi meddwl, rwyf am aildrafod y pris nawr, oherwydd nid wyf yn fodlon ar y pris a delais yn y lle cyntaf.' Dywedodd Michel Barnier wrthyf ym mis Gorffennaf y llynedd, 'Y broblem sydd gennyf yw nad yw'r DU yn gwybod beth y mae ei eisiau', a dyna'r union broblem a wynebwn yn awr. Ac a gaf fi atgoffa'r Aelodau na wnaeth yr un blaid sefyll etholiad yn 2017 ar sail gadael yr UE heb gytundeb? Y broblem sydd gennym yw bod refferendwm 2016 wedi'i seilio ar syniad, nid cynllun. Ni allai neb ddweud gyda sicrwydd beth fyddai'n digwydd pe bai pobl yn pleidleisio dros adael. Ac mae hynny'n golygu, wrth gwrs, y bydd rhai yn y Siambr hon yn ei dehongli fel pleidlais dros adael yr UE ar ba delerau bynnag, hyd yn oed os yw'n golygu gadael heb gytundeb, ac nid oes unrhyw ffordd o wrthbrofi hynny. Mae eraill, fel fi, sy'n dadlau na phleidleisiodd pobl ar y farchnad sengl nac undeb tollau; ni chlywais i hynny ar garreg y drws. Nid oes unrhyw ffordd o wrthbrofi hynny chwaith. Felly, sut y mae mynd heibio i'r cyfyngder hwn? Fe wyddom, yn 2017, fod pobl wedi gwrthod Brexit eithaf caled yn yr etholiad cyffredinol, felly gwyddom nad ydynt am fynd i lawr y lôn honno.

Mae'r agwedd gafaliraidd—yr ymadrodd cywir mae'n debyg, o ystyried yr hyn y mae Mick Antoniw newydd ei ddweud—tuag at Iwerddon yn fy nghythryblu, Lywydd. Y gwir amdani yw na chafodd Iwerddon ei chrybwyll yn ystod ymgyrch y refferendwm am fod pobl wedi anghofio bod y ffin yno. Ni wneuthum hynny, oherwydd rwy'n gyfarwydd â'r ffin honno, a'r hyn y gallaf ei ddweud yw hyn: mae'r ffin honno'n amhosibl ei phlismona, ceir dros 200 o fannau croesi, mae smyglo wedi bod yn endemig ers llawer iawn o flynyddoedd, ac mae'n fan lle gwelwyd gwrthdaro mawr. Pan fyddech yn croesi'r ffin honno yn y 1990au cynnar, byddech yn croesi i mewn i Newry, a gallech weld hofrenyddion yn croesi'r awyr mewn patrwm igam ogam rhag ofn y caent eu saethu i lawr. Roedd gan Belfast hofrennydd yn yr awyr drwy'r nos a thrwy'r dydd, roedd cylch o ddur o amgylch y ddinas, a châi pobl eu saethu'n rheolaidd. Cafodd mwy na 3,000 o bobl eu lladd o ganlyniad i 25 mlynedd o wrthdaro a ddaeth i ben ym 1998. Gwae inni chwarae gyda'r cytundeb hwnnw, ac mae'n fy siomi pan glywaf rai, efallai nad yn y Siambr hon, ond y tu allan, sy'n ystyried mai rhyw fath o broblem fach yw hon y gellid ei datrys yn hawdd. Rwy'n gofyn y cwestiwn: beth yw'r trefniadau amgen hyn y dywedwyd wrthym eu bod yn bodoli, oherwydd dros y ddwy flynedd ddiwethaf ni ddaeth neb o hyd iddynt? Nid oes unrhyw ffin yn unman yn y byd sy'n cael ei rheoli gan system sy'n dibynnu'n llwyr ar y defnydd o dechnoleg, a'r rheswm am hynny yw hyn: nid yw'n bodoli. Ac felly mae dweud, 'Gadewch i ni fynd yn ôl a dod o hyd i drefniadau amgen' yn ddim byd mwy na ffordd o ohirio'r anochel am bythefnos, a dyna bythefnos na allwn fforddio'i golli, fel gwlad yma yng Nghymru, nac fel y DU.

Felly, rydym mewn sefyllfa nawr lle rydym yn ceisio siarad â phobl nad ydynt yn mynd i siarad â ni am drefniadau nad oes gennym ni na neb arall unrhyw syniad sut bethau ydynt, a'r cwbl ar gais, y cyfan oll ar gais, 10 Aelod Seneddol sy'n cynrychioli'r DUP—un rhan, ond 36 y cant o'r boblogaeth yng Ngogledd Iwerddon; enghraifft bendant iawn o'r gynffon yn siglo'r ci. Maent yn dweud, 'Wel, edrychwch, rydym am wneud yn siŵr nad oes unrhyw wahaniaeth rheoleiddiol rhwng Prydain a Gogledd Iwerddon.' Wel, nid yw hynny'n wir yn achos erthyliadau, nid yw hynny'n wir yn achos partneriaethau sifil. Dewis a dethol beth rydych ei eisiau yw hynny. Y realiti yw bod y sefydliad gwleidyddol wedi bod â man dall o ran Iwerddon a nawr, wrth gwrs, maent yn gweld mai dyna'r un mater sy'n mynd â chymaint o amser.

Nid wyf am gymryd gwersi gan y Blaid Geidwadol oherwydd, am wyth mlynedd, ni wnaethant dderbyn canlyniad y refferendwm yn 1997. Yn 2005, fe wnaethant sefyll ar sail maniffesto a oedd yn dweud, 'Rydym am refferendwm arall'. Os oedd yn iawn bryd hynny—