8. Dadl ar NNDM6958 — Y Rhagolygon am Gytundeb Brexit yn dilyn y Bleidlais yn Nhŷ’r Cyffredin

Part of the debate – Senedd Cymru am 6:28 pm ar 30 Ionawr 2019.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Mick Antoniw Mick Antoniw Labour 6:28, 30 Ionawr 2019

(Cyfieithwyd)

Hoffwn ychwanegu ychydig o bwyntiau'n unig, ac nid ydynt yn ymwneud mewn gwirionedd â manteision ac anfanteision yr hyn sy'n digwydd, ond â'r argyfwng cyfansoddiadol rydym ynddo yn awr a'r angen i ddeall pa mor ddifrifol yw'r argyfwng hwnnw.

Mae gennym Lywodraeth heb fwyafrif, nid oes ganddi fandad mwyach, ac fel y dywedais o'r blaen, nid oes ganddi unrhyw gyfreithlondeb a dyna graidd y mater. Oherwydd y peth anrhydeddus i'w wneud—y peth anrhydeddus y credaf y byddai pob plaid wedi ei wneud yn y gorffennol ar ôl wynebu crasfa mor fawr yn San Steffan, fyddai mynd at y bobl i geisio cael mandad newydd. A dyna yw'r ffordd go iawn ymlaen yn y pen draw—ceisio mandad gan y bobl—a dyna y mae ein cyfansoddiad yn galw amdano mewn gwirionedd. Ond pan fydd gennych sefyllfa lle mae gennych Lywodraeth sydd â chymaint o obsesiwn â'i gwleidyddiaeth fewnol ei hun yn hytrach na buddiannau'r wlad, yr hyn a gewch yw sefyllfa o barlys cyfansoddiadol, a dyna lle rydym yn awr. A dyna pam y bydd gennych sefyllfa, o fewn ein cyfansoddiad unigryw sy'n gyfuniad o gonfensiwn uchelfreiniol a gweithdrefnau—lle bydd gennych rywun a allai fod yn arweinydd nesaf y Blaid Geidwadol—Rees-Mogg—yn siarad am y Frenhines yn arfer ei hawl i ragderfynu'r Senedd. Mae hynny'n wallgofrwydd llwyr—[Torri ar draws.] Gwallgofrwydd pur. Ond am argyfwng, fod gennych arweinydd posibl y Blaid Geidwadol yn gweld ffordd o droi'n ôl at dactegau rhyfel cartref Lloegr 300 mlynedd yn gynharach. Ai i hynny y daethoch mewn gwirionedd?

I mi, un o'r pethau mwyaf difrifol o bosibl sy'n dod i'r amlwg ar hyn o bryd yw'r ffaith bod rhywbeth tebyg i 600 o offerynnau statudol yn dal i fod heb eu pasio drwy'r Senedd cyn diwedd mis Mawrth, fel arall bydd gennym fylchau mawr yn y ddeddfwriaeth nad ydynt yn gweithio. Byddwn yn gadael yr UE ac ni fydd gennym sail gyfreithiol ddilys a chyfreithlon y gallwn weithredu arni mewn cynifer o feysydd. Dyna pam—a dywedais hyn wrth y Cwnsler Cyffredinol—mai'r mater sy'n codi mewn gwirionedd, un o'r pethau mwyaf uniongyrchol sy'n codi, yw ymestyn erthygl 50, oherwydd bydd unrhyw asesiad rhesymol o ble'r ydym yn dangos na allwn ddatrys y parlys rydym ynddo, beth bynnag fo'n barn, heb fwy o amser ac mae taer angen yr amser hwnnw arnom. Un o'r materion mwyaf uniongyrchol yw bod yn rhaid inni gael, a gofyn i'r UE am estyniad i erthygl 50. A ydych yn cytuno?