Part of the debate – Senedd Cymru am 5:19 pm ar 6 Chwefror 2019.
Rwy'n cytuno'n llwyr â hynny. Gellid dweud hynny am y Deyrnas Unedig yn ei chyfanrwydd wrth gwrs, fod ardrethi busnes yn dreth eiddo sy'n gyfan gwbl hen ffasiwn a phrin fod unrhyw gysylltiad rhyngddi ag incwm pobl, ac felly eu gallu i dalu. Nid yw cyrraedd o lle'r ydym i lle'r hoffem fod o reidrwydd yn beth hawdd i'w wneud wrth gwrs, ond er hynny, i wlad fel Cymru sydd ar waelod y tabl o wledydd a rhanbarthau Lloegr, credaf fod angen inni gael rhyw fath o ymateb dychmygus gan Lywodraeth y Deyrnas Unedig—yn ogystal â Llywodraeth Cymru—sydd ag ysgogiadau pŵer economaidd yn ei dwylo, a byddai modd iddynt lunio rhyw fath o becyn ar gyfer Cymru, ac nid Cymru'n unig, ond ar gyfer yr Alban, ac ar gyfer rhanbarthau eraill yn Lloegr yn ogystal, i roi mantais gymharol iddynt, neu i leihau'r anfantais gymharol rydym wedi'i hetifeddu o hanes.
Fel y nododd Mike Hedges, collodd Cymru lawer o swyddi diwydiant trwm a oedd yn talu'n dda ac roeddent yn gyflogwyr llafur mawr, ac ni ddaeth dim yn eu lle a allai gymharu â hwy. Yn anffodus, nid yn unig oherwydd rheoliadau'r UE ond oherwydd—ac mae Llywodraeth y DU a Llywodraeth Cymru yn derbyn hyn yn frwd—mae gennym bolisi ynni wallgof yn y wlad hon, lle'r ydym yn mynnu ychwanegu at gostau diwydiant drwy drethi a thaliadau gwyrdd, a chaiff swyddi eu hallforio, yn enwedig mewn diwydiannau ynni-ddwys, i rannau eraill o'r byd nad ydynt yn pryderu cymaint ynghylch niwed amgylcheddol, hyd yn oed os ydych yn derbyn egwyddorion cynhesu byd-eang a achoswyd gan bobl. Nid oes gennyf syniad pam y mae'n rhaid i'n diwydiant dur ymdopi â hyn. Fel y nodais sawl gwaith yn y gorffennol, nid yw'r hyn sy'n digwydd yng Nghymru yn mynd i wneud unrhyw wahaniaeth o gwbl i lefelau carbon deuocsid o amgylch y blaned, ac eto, fel rhan dlotaf y Deyrnas Unedig ac un o rannau tlotaf gorllewin Ewrop, rydym yn rhan o'r byd na all fforddio'r math hwn o hunanfoddhad. Felly, rwy'n— [Torri ar draws.] Wel, mae'r ffeithiau'n siarad drostynt eu hunain; nid oes gennyf amser i fanylu arnynt yn awr, ond byddaf yn gwneud araith i'r perwyl hwnnw eto cyn hir, rwy'n siŵr.
Ond mae'r hyn a wnaeth y Llywodraeth, a'r hyn y mae'n bwriadu ei wneud ar seilwaith trafnidiaeth, yn enwedig y seilwaith rheilffyrdd, yn beth da iawn yn fy marn i, ac rwy'n sicr yn derbyn yr hyn a ddywedodd Mark Reckless ynglŷn â datrys y problemau traffig o amgylch Casnewydd. Os yw Cymru'n mynd i wneud ei hun yn lleoliad mwy deniadol ar gyfer buddsoddi, bydd hwylustod dod i mewn a mynd allan o Gymru yn gwbl allweddol. Ond mae'n rhaid i awyrgylch cyffredinol Cymru ddod yn fwy cadarnhaol a siriol a chyfeillgar tuag at fentrau yn fy marn i. Ceir llawer o ystadegau y gallwn eu dyfynnu ynghylch anallu cymharol Cymru yn y blynyddoedd diwethaf i ddenu entrepreneuriaid yma a busnesau a mentrau yn niwydiannau'r dyfodol, fel y nododd Mike Hedges yn gynharach. Ceir mwy o raglenwyr a chodwyr yn y DU nag yn Nyffryn Silicon a San Francisco ac yn y blaen. Felly, rwy'n derbyn yn llwyr mai'r rhain yw diwydiannau'r dyfodol. Felly, mae arnaf ofn nad yr ateb yw mwy a mwy o wariant gan y Llywodraeth ond yn hytrach, llai o bwysau gan Lywodraethau ar bobl a busnesau. Dyna'r ffordd ymlaen i Gymru.