5. A wnaiff y Prif Weinidog ddatganiad am wasanaethau bysiau yn ne-ddwyrain Cymru? OAQ53532

Diolch, fe wnaf i ei ddarllen eto. Ers 2013, mae Llywodraeth Cymru wedi darparu £25 miliwn y flwyddyn i awdurdodau lleol i gynorthwyo gwasanaethau bysiau lleol a chludiant cymunedol ledled Cymru, gan gynnwys y de-ddwyrain. Tua diwedd 2017-18, darparwyd £3 miliwn ychwanegol gennym i gynorthwyo'r rhwydwaith bysiau, yn ogystal â grantiau penodol eraill a ddyrannwyd i gynorthwyo gwasanaethau cludiant cyhoeddus.

Diolch, Gweinidog. Mae gwasanaethau bysiau yn rhan annatod o'n seilwaith trafnidiaeth cenedlaethol. Fodd bynnag, yng Nghasnewydd, mae'r newyddion diweddar y bydd gweithrediad y gwasanaeth NAT ym Mrynglas yn dod i ben yn ddiweddarach y mis hwn wedi achosi pryder ymhlith fy etholwyr sy'n dibynnu ar y gwasanaeth hwn. Yn anffodus, nid yw hon yn sefyllfa anarferol. Mae wedi effeithio ar yr holl weithredwyr ar draws Casnewydd, ac mae llawer o etholwyr yn dal i gysylltu â mi ynghylch dirywiad yn y gwasanaethau bws eraill. Er enghraifft, daeth y gwasanaeth X18 o Faesglas i orsaf drenau Pye Corner i ben yn 2017. Nid oes unrhyw weithredwr wedi cymryd y gwasanaeth hwnnw drosodd, sy'n golygu bod gan un o'm hetholwyr daith o dros ddwy awr i ymweld â'i mam yng Nglynebwy, ac nid dyma'r system drafnidiaeth integredig yr ydym i gyd yn ceisio ei sicrhau. Er mwyn annog pobl i ddefnyddio cludiant cyhoeddus, mae'n rhaid iddo fod yn fforddiadwy, yn ddibynadwy ac yn rheolaidd, felly beth mae Llywodraeth Cymru yn ei wneud i sicrhau bod gwasanaethau bysiau cynaliadwy yn cael eu cynnal yng Nghymru?

Diolch. Yn amlwg, fe wnaethoch gyfeirio at achos unigol, a byddaf yn gofyn i'r Gweinidog dros yr Economi a Thrafnidiaeth ofyn i gydgysylltydd bysiau de Cymru ymchwilio i hynny, ac yna ysgrifennu atoch chi.

O ran yr hyn y mae Llywodraeth Cymru yn ei wneud, rydych chi'n ymwybodol, rwy'n siŵr, o'r cyllid sylweddol yr ydym ni wedi ei gyfrannu at wasanaethau bysiau dros y blynyddoedd. Gwn fod swyddogion y Gweinidog yn cyfarfod yn rheolaidd gyda chyngor Casnewydd a'r diwydiant bysiau. Yn amlwg, nid oes gan Lywodraeth Cymru nac awdurdod lleol y pwerau i fynnu bod gweithredwr bysiau yn rhedeg gwasanaeth penodol. Rwy'n credu bod hynny'n cael ei gyflawni trwy gontractau awdurdod lleol, ac mae hynny'n amlwg yn cynnwys y cymhorthdal cyhoeddus.

Rydym ni'n awyddus iawn i awdurdodau lleol fod yn fwy rhagweithiol o ran cynllunio a chydgysylltu gwasanaethau bysiau lleol. Mae ganddyn nhw rai pwerau i'w harfer dros ddarparwyr bysiau. Yn amlwg, gallant gynnal cynlluniau tocynnau, er enghraifft, cytundebau gwirfoddol gyda gweithredwyr bysiau i gydgysylltu buddsoddiadau, a gallant greu cynlluniau partneriaeth ansawdd bysiau statudol y gellir eu gorfodi.

Byddwch yn ymwybodol fod y Gweinidog hefyd wedi lansio ymgynghoriad Papur Gwyn yn ôl ym mis Rhagfyr. Bydd yn cau ar 27 Mawrth, ac mae hwnnw'n gwneud cynigion ar gyfer gwella'r fframwaith deddfwriaethol yng Nghymru. Byddwn yn annog pob Aelod i ymateb i'r ymgynghoriad hwnnw.

Diolchaf i'r Gweinidog am gymryd lle'r Prif Weinidog heddiw. Nid wyf i'n gwybod a ddefnyddiodd y Prif Weinidog wasanaethau bws de-ddwyrain Cymru i'w helpu i gyrraedd Palas Buckingham, ond rwyf i wrth fy modd ei fod yn y dathliad hwnnw o'r arwisgiad ar ôl 50 mlynedd. Rwy'n credu y byddai'n ofnadwy pe na byddai wedi mynd, felly diolch.

Mae Bws Casnewydd wedi cyflwyno dull trafnidiaeth sy'n ymateb i'r galw lle maen nhw o leiaf yn treialu'r syniad o ganiatáu i bobl gysylltu â nhw a threfnu bws y diwrnod cynt. Gan dalu pris tocyn arferol, mae'r bws yn mynd o gwmpas ac yn codi pobl dim ond o'r arosfannau bws lle mae ei angen. A yw'r Gweinidog yn credu bod y dull hwnnw'n un synhwyrol, mwy hyblyg a all sicrhau hyfywedd ariannol pan na fyddai yno fel arall, ac a fyddai'n cefnogi ei ehangu i fannau eraill?

Ydw, yn bendant. Rwy'n credu mai dyna'r dyfodol a dweud y gwir, a gwn fod hynny wedi ei gynnwys yn y Papur Gwyn, felly, unwaith eto, byddai'n beth da pe gallem ni gael cymaint o ymatebion a phosibl i'r ymgynghoriad i alluogi'r Gweinidog i wneud penderfyniadau fel hwnnw.